گزارش رویداد۲۴ به بهانه سفر وزرای خارجه هلند، اسپانیا و فرانسه به تهران
پیام ترافیک دیپلماتیک دوباره در مسیر تهران - اروپا
مسیر دیپلماتیک تهران – اروپا پرترافیک است؛ چه از اروپا به تهران و چه برعکس. وزرای خارجه اسپانیا و هلند در تهران به سر میبرند و عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در لندن. وزیر خارجه فرانسه هم چمدانهای خود را برای سفر به تهران بسته است تا یکبار دیگر این مسیر دیپلماتیک را پرترافیک کند.
رویداد۲۴، امیر ساعدی داریان*: مسیر دیپلماتیک تهران – اروپا پرترافیک است؛ چه از اروپا به تهران و چه برعکس. وزرای خارجه اسپانیا و هلند در تهران به سر میبرند و عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در لندن. وزیر خارجه فرانسه هم چمدانهای خود را برای سفر به تهران بسته است تا یکبار دیگر این مسیر دیپلماتیک را پرترافیک کند.
دیروز «آلفونسو داستیس» وزیر خارجه اسپانیا و «سیخرید کاخ» وزیر خارجه هلند بهطور همزمان در رأس هیئتهای تجاری و سیاسی به تهران سفر کردند تا گفتوگوهای فشردهای با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.
در همین حال آلفونسو داستیس، وزیر خارجه اسپانیا در بدو ورود به تهران گفت: میخواهیم روابط اقتصادی خود را با ایران تقویت و مکانیسم مشورت سیاسی خود را با این کشور گسترش دهیم.
خانم سیخرید کاخ وزیر خارجه هلند نیز دیروز در دیدار با حسن روحانی تأکید کرد که «شرکتهای هلندی آمادهاند که مشارکت فعالتری در روند پیشبرد طرحهای ایران در ارتباط با فناوریهای نوین، کشاورزی و صرفهجویی در مصرف انرژی داشته باشند و دولت هلند این شرکتها را برای گسترش فعالیتهایشان در ایران، تشویق و ترغیب میکند.»
بر این اساس یکی از مهمترین برنامههای اصلی سفر وزرای خارجه اسپانیا و هلند گسترش روابط اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران اعلامشده است آنهم در شرایطی که دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا حملات گسترده و جدی را علیه توافق هستهای بهعنوان عامل محرک گسترش روابط ایران و اروپا در دو سال گذشته، داشته است.
ترامپ در دوازدهم ژانویه اعلام كرده بود كه توقف اجرای تحریمهای هستهای را برای آخرین بار تمدید میكند مگر آنكه تا ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت)، آنچه را كه وی ایرادهای وحشتناك برجام میداند برطرف شود. بر اساس دستورالعمل جدید، امریكا خواستار محدود شدن برنامه موشكی ایران، تشدید بازرسیهای بینالمللی از تأسیسات ایران و لغو برخی تاریخهای انقضا بر تعهدات ایران در برجام است.
رئیسجمهور ایالاتمتحده قریب به اروپاییها برای اصلاح یا اضافه كردن الحاقیهای به برجام كه در آن نگرانیهای واشنگتن از فعالیتهای منطقهای و همچنین آینده برنامه هستهای ایران پاسخدادهشده باشد فرصت داد. بر این اساس در چنین شرایطی که آینده برجام با اماواگرهای جدی روبرو شده است انتظار میرفت که كمیت و كیفیت رابط اروپا با ایران دستخوش تغییر شود.
بااینحال نهتنها تهدیدهای ترامپ بر کمیت و کیفیت روابط اروپا با ایران تأثیری نگذاشته است بلکه یکبار دیگر مسیر دیپلماتیک تهران – اروپا را پرترافیک شده است.
در این مسیر هم دو طرف به اشکال مختلف بر ضرورت تداوم برجام و پایبندی بر این توافق تأکید کرده و میکنند. در همین حال رسانههای اسپانیایی یکی از اهداف سفر داستیس به تهران را تأکید بر موضع اروپا در حفظ توافق هستهای بهرغم تهدیدهای دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا در لغو آن اعلام کردند.
منابع وزارت امور خارجه اسپانیا در این رابطه اظهار کردند که به عقیده اتحادیه اروپا، توافق هستهای باید بهرغم کاستیها، زنده بماند زیرا توافقی امضاشده از سوی ایران است که به عدم گسترش سلاحهای اتمی و ثبات در منطقه کمک میکند.
وزیر امور خارجه هلند نیز در دیدار با مقامات ایرانی ازجمله رئیسجمهور و وزیر امور خارجه بر حمایت هلند از اجرای کامل برجام و تعهد این کشور در اجرای آن تأکید کرد.
وزارت خارجه فرانسه نیز روز دوشنبه و در آستانه سفر ژان ایو لودریان به تهران اعلام کرده است که پاریس به توافق هستهای ایران همچنان پایبند است و خواستار اجرای قاطع این توافقنامه است و به مذاکره با شرکای اروپایی و آمریکاییاش درباره این برنامه ادامه میدهد.
این در حالی است که دیروز خزانهداری فرانسه وابسته به وزارت اقتصاد و دارایی این کشور در گزارشی در خصوص مبادلات تجاری فرانسه و ایران در سال 2017 اعلام کرد حجم مبادلات دو کشور در سال گذشته به رقم 3.8 میلیارد یورو رسید.
به گزارش سفارت ایران در فرانسه، بر اساس این گزارش مبادلات تجاری فرانسه با ایران که به علت تحریمهای اقتصادی 2011 به بعد از رقم 4.3 میلیارد یورو در سال 2006 به 515 میلیون یورو در سال 2014 کاهشیافته بود در پایان سال 2017 به رقم 3.8 میلیارد یورو افزایش یافت. بر این اساس صادرات فرانسه به ایران پس از افزایش 28 درصدی و رسیدن به رقم 722 میلیون یورو در سال 2016، در پایان سال 2017 به رقم 1.5 میلیارد یورو رسید.
391 میلیون یورو از این رقم مربوط به صادرات قطعات هواپیما (افزایش 26 درصدی) و 144 میلیون یورو آن به صادرات قطعات خودرو (6.9) و تولیدات دارو (13 درصد) مربوط میشود. طبق گزارش مذکور، فرانسه در سال 2017 نهمین صادرکننده به ایران در سطح جهان و سومین صادرکننده پس از آلمان و ایتالیا بود.
فرانسه در سال گذشته پس از ایتالیا، دومین شریک تجاری ایران (مجموع صادرات و واردات) در اتحادیه اروپا بود. در این زمینه نیز آلمان در رده سوم قرار دارد. شاید بر همین اساس نیز «میکائیل کلوربرشتولد» سفیر آلمان در تهران دیروز در دیدار «عبدالله سامری» عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: آلمان نهتنها تلاش کرد تا برجام به نتیجه برسد؛ بلکه در حفظ آن نیز تلاش میکند.
درزمینهٔ مبادلات تجاری ایران و اسپانیا در سال 2011 میلادی یعنی سال پیش از اعمال تحریمهای هستهای، 4 میلیارد و 700 میلیون یورو بود که از این میزان، بیش از 4 میلیارد آن را صادرات ایران بهویژه نفت خام به این کشور جنوب غربی اروپا تشکیل میداد.
پس از تحریمها این رقم بسیار ناچیز و اندک شد اما با امضای برجام و رفع تحریمها، بار دیگر رونق به روابط تهران – مادرید بازگشته بهگونهای که با لغو تحریمها در ژانویه 2016، صادرات ایران به اسپانیا نسبت به سال قبل 26 برابر شده و حجم روابط دوجانبه به نزدیک دو میلیارد یورو رسیده است. در مقابل صادرات ایران که عمده آن، نفت است، اسپانیا نیز محصولات صنعتی و کشاورزی به کشورمان صادر میکند و دهها شرکت اسپانیایی در زمینههای مختلف در ایران سرمایهگذاری کرده و در حال فعالیت هستند.
بر این اساس به نظر میرسد که سفر وزیران خارجه اسپانیا و هلند و سفر روزهای آتی همتای فرانسوی آنها به تهران درواقع، یک نشانه و یک عیار برای ارزیابی قدرت، صداقت و پایبندی اتحادیه اروپا به برجام و پاسداری از آن است. از همین رو است که در تمامی دیدارها، همه از برجام صحبت میکنند.
بر اساس آنچه در ارتباط با روابط اقتصادی ایران و کشورهای اروپایی مورداشاره قرار گرفت، منافع برجام فقط برای ایران نیست. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن نیز بهره زیادی از برجام در عرصههای گوناگون برده و میبرند؛ بنابراین شاید مهمترین پیام ترافیک دیپلماتیک دوباره در مسیر تهران – اروپا، پایبندی ساکنان قاره سبز بر برجام است و مخاطب این پیام هم کسی نیست جز دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا.
*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی