تاثیر ارز و آزادسازی قیمتها بر صنایع بورسی/ فرار شرکتهای بورسی از دلار آزاد
رویداد۲۴ ندا جعفری: پس از تصمیم دولت مبنی بر تک نرخی کردن ارز، ابهامات درباره اثرگذاری آن بر محصولات مختلف، شرکتهای واردکننده و صادرکننده و تکلیف مابهالتفاوت نرخ بانک مرکزی و بازار آزاد اثرات مختلفی بر عملکرد بورس گذاشت که مهمترین این اثرات منتفع شدن شرکتهای کالامحور بورسی (معدنی، فلزی و شیمیایی) از تفاوت نرخهای بازار آزاد و ارز رسمی کشور بود. این موضوع، شرکتها را با سودآوری قابل توجهی همراه ساخت و باعث توجه ویژه سرمایه گذاران به گروههای کالامحور شد.
از سوی دیگر رشد نرخ تورم طی این مدت از مواردی بود که شرکتهای تولید کننده کالا به خصوص کالاهای مصرفی داخلی را تحت تاثیر قرار داد. با این وجود و به زعم بسیاری از کارشناسان آنچه به عنوان تغییر در سیاستهای اقتصادی کشور طی این مدت بیان میشود، تحت تاثیر بازار ارز و نوسانهای قیمتی آن بوده است.
گزارشهای بورسی حاکی است که روند صنایع بورسی طی ۶ ماهه اخیر قابل توجه است. بر اساس آمارها از میان ۳۸ صنعت بورسی فعال ، ۳۷ صنعت طی مدت مزبور با بازدهی مثبت همراه بودند و تنها صنعت اطلاعات و ارتباطات افت بازدهی داشته است.
کانههای فلزی با بازدهی ۱۱۱ درصدی سومین گروه پربازده بورسی است. شرکتهای معدنی طی این دوره به واسطه صادرات محصولات توانستند از افزایش نرخ ارز منتفع شوند.
در این راستا ابتدای شهریور ماه ستاد تنظیم بازاردستورالعمل معاملات (محصولات مسی، آلومینیومی و فولادی) در بورس کالا را به تمامی وزارتخانههای مرتبط، دستگاههای اجرایی و نظارتی، تولیدکنندگان و روسای انجمنها برای اجرا ابلاغ کرد، بر اساس این دستورالعمل مقرر شد معاملات محصولات مس، آلومینیوم و فولاد در بورس کالا با سقف رقابت محصولات فولادی ۱۰ درصد ومحصولات مس و آلومینیوم آزاد شود.
به گفته کارشناسان آزادسازی قیمتها در بورس کالا میتواند موجب کاهش قیمتها شود به شرط آنکه بازار شفاف باشد و رانتی در آن نباشد.
اکنون که قیمت فلزاتی از جمله مس، آلومینیوم، شمش و ورق فولادی در بورس کالا آزاد شده ، به نظر میرسد که از بعد عرضه و تقاضا با مشکلاتی مواجه شوند به عبارتی خریدار توان خرید نخواهد داشت و این متاثر از قدرت پایین مصرف کننده نهایی است و عرضه کننده هم فروش با این قیمتها برایش به صرفه نیست.بنابراین با در نظر گرفتن اثرگذاری یکسان تحریم ها، شرکتهایی موفقتر خواهند بود که صادرات بیشتر داشته و متقابلا واردات کمتری برای خرید مواد اولیه داشته باشند.
مهیار بقایی کارشناس بورس در گفتوگو با رویداد۲۴ در مورد آزادسازی قیمتها به خصوص در محصولات پتروشیمی و فولادی گفت: هر اقدامی که باعث شفافیت در عرضه و تقاضا شود به نفع همه است، اما نباید انتظار داشت که پس از یک رکود آنی به رونق و سودهای آنچنانی دست یابیم.
او با بیان اینکه آزادسازی قیمتها در صورتی که محدودیتی ایجاد نکند مناسب است، گفته: به نظر میرسد با آزاد سازی قیمت محصولات فولادی در بورس کالاخریداران واقعی مشخص و کشش اقتصاد نیز تعیین شود، اما در مقابل با توجه به نرخ ارز ۸ هزار تومانی در سامانه نیما و هزینههای سربار دیگر (بیمه و مالیات و ...) نرخ محصولات فولادیها حدود ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان خواهد شد که این موضوع برای آنها به صرفه نیست. ضمن اینکه شفاف سازی به نفع همه صنایع است به شرط انکه انحصاری در آن نباشد.
کارشناس بورس ایران درباره صنایع پتروشیمی میگوید: پتروشیمیها عادت کردهاند با سوبسید دولت خوراک خود را رایگان دریافت کنند و این سوال مطرح میشود که چرا باید برای یک صنعت مزیتی خاص قایل شد؟
بقایی گفت: زمانی که نرخ دستوری برای یک محصول تعیین شود این محصول چه پتروشیمی باشد چه فولاد، تفاوتی ندارد لذا مزیت خاص و ویژهخواری یک صنعت باعث ایجاد رانت و سفته بازی خواهد شد و در نهایت زمانی که دستورالعمل و بخشنامهای برای نظارت و کنترل ابلاغ شود همه از آن شانه خالی کرده و آنرا به گردن دیگری میاندازند.
هم اکنون وضعیت بازار سرمایه و فراز و فرود قیمتها، همراه است که به گفته کارشناسان بورس امری عادی است. در نتیجه نباید با بالا و پایین رفتن قیمتها هیجانی شد اما افت شاخص بورس در روزهای اخیر هم زمان با افت شدید قیمت دلار در بازار آزاد عجیب به نظر میرسد چراکه هیچ یک از شرکتهای بورسی با دلار آزاد محصولاتشان را تولید نمیکنند.