هاتگرام و تلگرام طلایی تا آذرماه فرصت دارند

رویداد۲۴ روز گذشته معاون وزیر ارتباطات از پایان حمایت از ۵ پیام رسان بومی که دریک سال اخیر به عنوان جایگزینی برای شبکه خارجی تلگرام فعالیت می‌کردند، خبر داد. طبق این اعلام با تصمیم مرکز ملی فضای مجازی، مقرر شد از این پس تنها ۲ پیام رسان بومی «سروش» و «گپ» که حدود ۸۵ درصد کاربران پیام رسان‌های داخلی را از آن خود کرده و عملکرد موفق تری داشتند، همچنان مورد حمایت وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی باشند.

از این رو با عباس آسوشه، معاون مرکز ملی فضای مجازی درباره حذف سایر پیام رسان‌های بومی و دلایل این انتخاب، فعالیت بدون فیلتر نسخه‌های فارسی تلگرام در کشور و انتشار برخی اخبار درباره رفع فیلتر این شبکه اجتماعی خارجی به گفتگو نشستیم که مشروح آن در زیر می‌آید:

 موضوع مورد توجه فعلی درخصوص فعالیت پیام رسان‌های داخلی در کشور، به تصمیم مرکز ملی فضای مجازی برای لغو حمایت از ۵ پیام رسان و ادامه حمایت از ۲ پیام رسان برمی گردد. این تصمیم با چه هدفی گرفته شده است و فعالیت سایر پیام رسان‌های بومی در کشور به چه نحوی ادامه پیدا خواهد کرد؟

پیام رسان‌های دیگر می‌توانند به کارشان ادامه بدهند. نکته این است که ۷ پیام رسان بومی در مرحله نخست مورد حمایت قرار گرفتند، اما به دلیل وجود منابع محدود و با توجه به اینکه در دور دوم، انتظار ما این است که حجم ترافیکی و تعداد کاربران پیام رسان‌های بومی بالاتر روند، محدوده حمایت را تنگ‌تر کرده تا بتوانیم حمایت‌های بهتری انجام دهیم. اما این به این معنی نیست که مابقی پیام رسان‌ها نمی‌توانند به فعالیتشان ادامه دهند.

 یعنی از ابتدا به پیام رسان‌های بومی گفته شده بود که مورد ارزیابی قرار گرفته و ممکن است از گردونه حمایت حذف شوند؟

بله گفته شده بود که این مرحله، مرحله اول حمایت خواهد بود. ما در جلسات متعددی که با پیام ر. سان‌ها داشتیم به آن‌ها گفته بودیم که شما را ارزیابی می‌کنیم و بعد از ارزیابی در یک لیست، پیام رسان‌ها را براساس رتبه اول، دوم و سوم تعیین و مشخص خواهیم کرد. بعد از انجام این ارزیابی نیز در جلسات حضوری، این رتبه بندی را به آن‌ها ابلاغ کرده و گفتیم که در کدام بخش از این رتبه بندی قرار گرفتند.

این ارزیابی صورت گرفته، بر چه مبنایی انجام شد؟

در این زمینه ۳ محور ارزیابی وجود داشت که شامل امتیاز طراحی، امتیاز امنیتی و امتیاز اجرایی می‌شد. این ۳ امتیاز با جزئیات مورد نیاز، مورد بررسی قرارگرفت و در نهایت دو پیام رسان «سروش» و «گپ» رتبه‌های اول و دوم را به دست آورده و مقرر شد در مرحله دوم، فقط این دو پیام رسان، مورد حمایت قرار گیرند؛ بنابراین پیام رسان‌های دیگر نیز می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند و ممنوعیتی به جهت ادامه کار، برای آن‌ها وجود نخواهد داشت.

حمایت‌های جدید از دو پیام رسان منتخب چگونه خواهد بود؟

حمایت‌های جدید به مباحث ترافیکی و قدرت انجام محاسبات و سرور‌های مورد نیاز برمی گردد. به این معنی که با این دو پیام رسان توافق شده که میزان سرور‌های مورد نیاز و نیز مقدار منابع ذخیره سازی مورد نیازشان را به ما اعلام کنند. در حال آماده سازی بستر ارائه سرویس به این دو پیام رسان از جهت ترافیکی و ارتباط با شبکه مورد نیازشان توسط وزارت ارتباطات هستیم.

 آیا از نظر مالی نیز مجددا این دو پیام رسان مورد حمایت قرار می‌گیرند؟

نه؛ قرارمان این نیست که در بخش دوم حمایت، بحث مالی داشته باشیم. چرا که پرداخت وام به پیام رسان‌های بومی انجام شده و برگردان این وام هنوز انجام نشده است. به همین دلیل ما بحث حمایت مالی نخواهیم داشت و عمدتا به صورت سرویس و خدمات مورد نیاز، از آن‌ها حمایت خواهیم کرد.

 آیا ابلاغیه لغو حمایت از ۵ پیام رسان، تنها به وزارت ارتباطات ارائه شده است؟

نه این طور نیست. مصوبه دیگری نیز داشتیم که بخش‌های دولتی نیز حمایت خود را از دو پیام رسان منتخب آغاز کنند و نسبت به ارائه خدمات دولت الکترونیک با این دو پیام رسان، توافق‌های لازم را انجام دهند.

 آیا در شرایط فعلی این دو پیام رسان، پتانسیل ارائه خدمات دولت الکترونیک را دارند؟

بله دارند. براساس بررسی‌های صورت گرفته، دو پیام رسان سروش و گپ نسبت به سایر پیام رسان‌های بومی از حیث بسترسازی برای ارائه خدمات دولت الکترونیک در جایگاه بهتری قرار دارند. از سوی دیگر با توجه به انتقال نقاط ضعفشان، این پیام رسان‌ها برنامه‌های لازم را ترتیب داده و برنامه ریزی کردند که بتوانند این پتانسیل را بهتر ایجاد کنند.

 وضعیت تعداد کاربران پیام رسان‌های بومی در کشور چگونه است و به اهداف مدنظر برای جایگزینی این پیام رسان‌ها به جای تلگرام رسیده ایم؟

آمار‌ها تا حدودی نسبت به آخرین بررسی‌های انجام شده، متفاوت است و این تغییر به شرایط مختلفی اعم از شرایط فیلترینگ که باید اتفاق می‌افتاد و نیافتاد و نیز حضور سرویس‌هایی مانند طلاگرام و هاتگرام بازمی گردد. از سوی دیگر مساله ارائه خدمات دولت الکترونیک که نیاز به زمان و برنامه ریزی داشت نیز دلیل دیگر این موضوع است. این دلایل را اگر کنار هم بگذاریم می‌توانیم درباره کاهش تعداد کاربران پیام رسان‌های بومی، دلیل داشته باشیم. هم اکنون تعداد کاربران پیام رسان‌ها نسبت به آنچه که ۳ ماه پیش بررسی شده، مقداری کاهش را نشان می‌دهد، اما پیش بینی ما این است که این کاهش به سرعت قابل جبران خواهد بود، به شرط اینکه تصمیم گیری نهایی اتفاق بیافتد و به زمان بندی اعلام شده در رسانه‌ها برای فعالیت هاتگرام و تلگرام طلایی پایبند باشیم.

 زمان بندی برای پایان فعالیت هاتگرام و طلاگرام چه زمانی است و آیا قرار است این دو پیام رسان فیلتر شوند؟

منظور از اعلام زمان بندی، فیلترینگ نیست؛ بلکه تعیین تکلیف این نسخه‌های فارسی تلگرام است. در کنار این تعیین تکلیف، باید فیلترینگ به درستی انجام شود و بخش‌های دولتی نیز همت کرده و خدمات دولت الکترونیک را با تمرکز بر این دو پیام رسان در اختیار مردم قرار دهند. قرار است که تا انتهای آبان ماه و ابتدای آذرماه، فعالیت دو پیام رسان هاتگرام و تلگرام طلایی تعیین تکلیف شود.

قرار است که تا انتهای آبان ماه و ابتدای آذرماه، فعالیت دو پیام رسان هاتگرام و تلگرام طلایی تعیین تکلیف شود

 

 قرار بود نسخه‌های فارسی تلگرام به پیام رسان بومی تبدیل شوند، آیا این موضوع با لغو حمایت از پیام رسان‌های بومی منافات ندارد؟

- بله دقیقا باید این اتفاق بیافتد و این دو پیام رسان به پیام رسان بومی تبدیل شوند و مانند سایر پیام رسان‌های بومی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. ما وقتی گفتیم که از دو پیام رسان حمایت می‌کنیم به این معنی نیست که تا ابد این حمایت فقط از دو پیام رسان صورت می‌گیرد. بلکه اگر مجموعه‌ای بیاید و توانمندی‌ها و ظرفیت خود را به ما ثابت کند، ما آن را مورد حمایت قرار خواهیم داد. به همین دلیل بررسی دوره‌ای از عملکرد پیام رسان‌ها را در دستور کار قرار داریم و جایگاه مجموعه پیام رسان‌ها را دوباره آنالیز خواهیم کرد. در دوره بعدی ارزیابی چنانچه پیام رسان‌های منتخب فعلی مسیر کسب و کارشان تغییر کرد و سایر پیام رسان‌ها نیز به کیفیت مدنظر ما رسیدند، پیام رسان‌های دیگری را در جایگاه اول و دوم قرار می‌دهیم و به طور قطع سمت و سوی این حمایت تغییر خواهد کرد.

 ارزیابی مرحله بعدی، چقدر زمان می‌برد؟

- در کمتر از یک سال آینده و پیش بینی این است که طی ۶ ماه، به محض آنکه خدمات و حمایت‌های فاز دوم انجام شد و ما به این نتیجه برسیم که پیام رسان‌هایی که خدمت فاز دوم را گرفتند آماده ارزیابی هستند، دوباره ارزیابی را انجام خواهیم داد؛ بنابراین مابقی پیام رسان‌ها نباید ناامید باشند. بلکه می‌توانند به فعالیتشان ادامه دهند و ما امیدواریم که در فاز‌های بعدی بررسی، امتیاز‌های بهتری را کسب کنند.

درحال حاضر پیام رسان‌های بومی چه تعداد کاربر جذب کرده اند؟

- نتایج آخرین مرحله ارزیابی مرکز ملی فضای مجازی نشان می‌دهد که حدود ۲۵ میلیون کاربر ایرانی پیام رسان‌های بومی را نصب کردند. این تعداد به صورت همزمان فعال نیستند و البته شاهد هستیم که سرعت و تعداد نصب کاهش پیدا کرده است که دلایل آن را توضیح دادم.

 از این تعداد چند درصد کاربران را دو پیام رسان منتخب دراختیار دارند؟

- حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد این کاربران، مختص دو پیام رسان سروش و گپ است.

 به عنوان آخرین سوال، برخی اخبار غیررسمی از لغو فیلتر تلگرام حکایت دارد، آیا برنامه‌ای در این زمینه در مرکز ملی فضای مجازی در دست بررسی نیست؟

- من این مورد را نشنیدم و شایعه است.

تاکنون هیچ اطلاعیه‌ای مبنی بر برداشتن ممنوعیت استفاده از تلگرام، طلاگرام و هاتگرام برای مجموعه‌های دولتی و غیردولتی و تشکل‌ها صادر نشده است

 

 گفته می‌شود به دلیل برنامه ریزی برای رفع فیلتر تلگرام، برخی سایت‌ها و کانال‌های خبری که تا پیش از این از تلگرام خارج شده اند به سمت تلگرام برگشته اند؟

- دلیل این حرکت که از سوی برخی انجام شده، اینطور عنوان شده است که با توجه به اینکه فعالیت هاتگرام و تلگرام طلایی قانونی شد پس ما به تلگرام بازمی گردیم که چنین چیزی اصلا نیست. چرا که تاکنون هیچ اطلاعیه‌ای مبنی بر برداشتن ممنوعیت استفاده از تلگرام، طلاگرام و هاتگرام برای مجموعه‌های دولتی و غیردولتی و تشکل‌ها صادر نشده است. بلکه در اطلاعیه‌ای گفته شد که با توجه به شرایط خاصی که در کشور وجود دارد، جلوی فعالیت طلاگرام و هاتگرام تا این تاریخ گرفته نمی‌شود. اما اصلا گفته نشد که خبرگزاری‌ها و کسب و کار‌ها به سمت تلگرام برگردند.