اقتصاد کوپنی یک مسیر عقب‌گرد است/ اقتصاد نفتی و رانتی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز‌های جامعه باشد

رویداد۲۴ محمود جامساز، کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص پیشنهاد دولت برای اجرای سیاست کوپنی و تفاوت آن با اقتصاد آزاد گفت: بیشترین وابستگی بودجه به نفت باعث شده که یک اقتصاد بیمارگونه داشته باشیم و تخصیص منابع به صورت نابهینه در بودجه انجام می‌شود. دولت، چون خود بودجه را در اختیار دارد هزینه حقوق هفت تا هشت میلیون نفر را به صورت ماهیانه تامین می‌کند که هزینه بسیار بالایی در حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود و در حال حاضر درآمد نفتی ما به دلیل تحریم‌ها کاهش پیدا کرده و تمام منافذ ورودی ارز بسته شده است که این‌ها روی توسعه اقتصادی و درآمد‌ها اثر می‌گذارد که دولت در مضیقه قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: سیاست‌های غلط دولت‌ها که روی هم انباشته شده و عدم استقبال بانک مرکزی که همیشه گوش به فرمان دولت بوده و حیاط خلوت دولت‌ها است باعث ایجاد تورم می‌شود و قدرت خرید مردم را پایین می‌آورد و قیمت‌ها را بالا می‌برد و با توجه به اخلاق بد اقتصادی و سیاسی که در زمینه اقتصاد سیاسی وجود دارد باعث انباشت ثروت در اختیار عده‌ای بسیار معدود شده است و حال تاثیرگذاری آن‌ها بالاتر از قدرت دولت است و هر زمان که اراده کنند می‌توانند در حوزه اقتصادی دخالت کرده و قیمت‌ها را بالا ببرند.

جامساز با تاکید بر اینکه دولت در سیاست‌های تنظیم بازار با شکست مواجه شده است، افزود: همه کشور‌های توسعه یافته که با اقتصاد آزاد رقابتی کار می‌کنند هر ساله با توجه به اکتشافات جدیدی در زمینه راه‌های وصول رفاه و آسایش و امنیت اقتصادی بهتر حرکت می‌کنند، ولی ما می‌خواهیم به عقب و سیستم کوپنی برگردیم و این یک نقص بزرگ در سیستم اقتصادی ماست که متاسفانه بر اساس هیچ یک از قوانین و الزامات علم اقتصاد شکل نگرفته بلکه بر اساس یکسری قوانین و دستورالعمل‌هایی که از بالا به منظور حفظ منافع شخصی و یا ایدئولوژیک بدون در نظر گرفتن منافع ملی داده می‌شود حرکت می‌کنند.

وی افزود: الان به جایی رسیده‌ایم که قیمت‌ها به قدری بالا رفته که درآمد‌ها کفاف این هزینه‌ها را نمی‌دهد و دولت برای اینکه کمی التهاب بازار را کاهش دهد می‌خواهد تصمیمات مقطعی بگیرد و به شرایط کوپنی برگردد. شاید این شرایط کوپنی در کوتاه مدت جوابگو باشد، ولی تجربه نشان داده که قیمت‌ها بالا خواهد رفت، زیرا دولت ابزار لازم را در ساماندهی قیمت اقلام معیشتی در دست ندارد.

این کارشناس اقتصادی تشریح کرد: دولت با ورود در ارز و اعلام ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث جهش قیمت ارز شد. دولت باید این را درک داشته باشد که این اقتصاد دولتی، نفتی و رانتی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز‌های جامعه باشد و ظرفیت اصلاح پذیری ندارد و باید تغییرات جدی در اندیشه دولتمردان اقتصادی ایجاد شود که بدانند دولت نباید در تمام امورات اقتصادی دخالت کند. دخالت دولت در تمام بازار‌های اقتصادی باعث می‌شود که بخش خصوصی از فعالیت باز بماند. اکنون خلاقیت در دولت وجود ندارد و حتی اگر در بخش‌هایی، سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهد به دلیل عدم وجود خلاقیت و نوآوری‌ها متاسفانه سبب اتلاف منابع می‌شود.

وی گفت: هزینه‌هایی که برای ساخت برخی از پاساژ‌ها صرف می‌شود اگر در بخش‌هایی از کشور صرف شود که جز ملزومات است بیشتر نتیجه خواهد داشت. به طور مثال وقتی که ما فرودگاه امام را با فرودگاه کشور‌هایی مثل دوبی، قطر و کوالالامپور و… مقایسه می‌کنیم از ورود به فرودگاه خودمان خجالت می‌کشیم. اولویت‌بندی در زیرساخت‌ها و ساختار‌های اقتصادی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. یکی از مهم‌ترین وظیفه بانک‌ها در اعطای وام این است که بدانند چه پروژه‌ای به درد مملکت می‌خورد و کشور را به سمت جلو می‌برد و بر اساس آن اعتبار دهند.

وی ادامه داد: زمانی که یک سرمایه‌گذار وارد فرودگاه امام می‌شود از دیدن کیفیت پایین این فرودگاه که معرف کشورمان است تعجب می‌کند و این‌ها جز مسائلی است که دولت باید به آن‌ها توجه ویژه داشته باشد و تخصیص بهینه منابع و اولویت‌بندی در ارائه منابع باید مورد توجه قرار گیرد و چون دولت تا به امروز به این موضوع در بخش‌های مهم توجه نکرده و هزینه‌هایی که از طریق ارگان‌های مختلف فرادولتی و حاکمیتی به دولت تحمیل شده باعث گردیده که بسیاری از پروژه‌های عمرانی ناتمام بماند و با این گرانی‌ها مواجه شدیم و دولت در فکر این است که چاره‌ای جز عقب‌گرد و کوپنی کردن ندارد تا جلوی دلالان و رانت‌خواران را بگیرد.

این کارشناس اقتصادی در خصوص اینکه آیا اقتصاد آزاد معایبی دارد یا خیر؟ گفت: هر سیستمی معایب خاص خود را دارد، ولی باید در نظر بگیریم که چه سیستمی ارجح است. زمانی که کره شمالی و کره جنوبی را مقایسه کنیم از نحوه زندگی مردم متوجه می‌شویم که حکمرانی چگونه بوده و چه آسیب‌ها و مزایایی در اقتصادشان داشته است.

وی اظهار کرد: آمریکا ۲۰.۵ تریلیون دلار درآمد از ناخالص داخلی داشته و کشوری با این عظمت را توانسته طی مدت‌ها اقتصاد برتر دنیا کند. البته که برخی از مردمان این کشور نیز ناراضی هستند، ولی نیاز‌های آن‌ها با نیاز‌های ما متفاوت است. نحوه نیاز‌های کشور‌های مختلف متفاوت است. در کل، نظام اقتصاد آزاد رقابتی نتایج بهتری را برای مردم دارد تا یک اقتصاد دولتی.

وی افزود: در شرایط بحرانی فعلی رفتن به سمت اقتصاد آزاد می‌تواند چاره کار باشد مشروط بر این که الزاماتش هم فراهم شود و ذهنیت عقلانی بر ذهنیت جبرگرایی پیروز شود و تصمیم‌گیران حتما از افرادی باشند که اقتصاد را مطالعه کرده باشند.