اهمیت کریدور بین المللی شمال به جنوب در توسعه مناطق آزاد ایران

رویداد۲۴ موافقتنامه کریدور بین المللی شمال به جنوب، به عنوان یکی از مسیر‌های راهبردی در نیم‌کره شرقی جهان و مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن‌پترزبورگ به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید. دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر و موقعیت استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک منحصر به فرد ایران موجب شده بود تا مورد توجه کشور‌های بزرگ جهان و سرمایه گذاران قرار گیرد؛ این موافقت‌نامه امروز هم یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه مناطق آزاد ایران و کشور‌های همسایه و نقطه عطفی در اقتصاد مناطق آزاد ایران به شمار می‌آید.

راه‌گذر یا کریدور بین‌المللی شمال به جنوب ارتباط ترانزیتی کشور‌های شمال اروپا و روسیه را از طریق ایران و دریای خزر به کشور‌های حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار می‌سازد. در این میان اتصال خلیج عمان و بندر چابهار در ساحل شرق دریای مکران به عنوان بندری استراتژیک به این راه‌گذر در مبادله کالا به شرق کشور و همسایه‌های شرقی و آسیای میانه نقش مهمی ایفا خواهد کرد.

در همین راستا مدیران منطقه آزاد انزلی و چابهار برای توسعه مناسبات و در جهت عملیاتی کردن مراودات دو کشور ایران و هند، روز گذشته (سه شنبه) راهی کشور هندوستان شدند.

در همین خصوص وحید طالب پور، معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی با تاکید بر اهمیت اتحاد استراتژیک مناطق آزاد ایران با یکدیگر و سایر مناطق آزاد جهان گفت: امروز یکی از مدل‌های جدید مناطق آزاد در جهان، مناطق آزاد موافقت‌نامه‌ای هستند که بر اساس آن میان چند کشور یا چند منطقه موافقت‌نامه تجارت ترجیحی بسته می‌شود و یکسری از معافیت‌ها و قوانین گمرکی مدنظر قرار می‌گیرد که می‌تواند در پیشبرد اهداف و تسریع روند فعالیت‌ها موثر باشد. در حقیقت این تعریف جدید از مناطق آزاد در قالب تفاهم‌نامه‌هاست مانند توافق‌نامه اوراسیا که به زودی ایران هم به آن می‌پیوندد.

 

معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی افزود: اگر این مدل همکاری توسعه پیدا کند و بازتعریفی از همکاری‌ها و مدل‌های جدیدی برای روابط در قالب شورای همکاری یا اتحاد استراتژیک بین مناطق آزاد ایران و کشور‌های همسایه صورت گیرد، شاهد موفقیت بیشتری در توسعه مناطق آزاد و نقش‌آفرینی آن‌ها در سطح بین الملل خواهیم بود و با تعمیم این الگو و مشارکت در زمینه‌های مختلف، موجب توسعه صادرات و تامین نیاز‌های داخلی خواهیم شد.

وی گفت: در همین زمینه به تازگی منطقه آزاد انزلی تفاهم‌نامه‌ای با منطقه آزاد چابهار و منطقه لوتوس آستراخان روسیه برای احیا و رونق بیشتر کریدور بین‌المللی شمال به جنوب تنظیم کرده و همکاری در دستور کار قرار دارد. منطقه آزاد انزلی با توجه و پیگیری تفاهم نامه مشترک میان ایران، هند و روسیه و تفاهم نامه‌هایی که در گذشته داشته مانند همکاری با منطقه آزاد اکتائو قزاقستان در جهت توسعه روابط با دیگر مناطق گام برداشته و در حرکت است.

اهمیت و کارکرد کریدور بین‌المللی شمال به جنوب

طالب پور در توضیح اهمیت و کارکرد کریدور شمال به جنوب گفت: بر اساس توافق‌نامه‌ای که میان سه کشور روسیه، ایران و هند منعقد شد، مبادلات کالایی در مسیر کریدور شمال – جنوب صورت خواهد گرفت و بخش عمده‌ای از کالا که از هند و کشور‌های جنوب شرق آسیا مثل ژاپن و کره، از مسیر کانال سوئز به سمت اروپا و شمال شرق اروپا منتقل می‌شد؛ از طریق کریدور بین‌المللی شمال به جنوب به عنوان مسیر جایگزین برای کانال سوئز منتقل می‌شود و به جای عبور از مسیر طولانی باب المندب که امروز در بحث‌های امنیتی ضعیف است و کانال سوئز، بخشی از آن با ورود به چابهار یا بندرعباس و یا دیگر بنادر جنوبی و از آنجا به وسیله حمل و نقل ریلی و یا جاده‌ای به بنادر شمالی منتقل شود و از آنجا به روسیه و کشور‌های سی آی اس (CIS) با سهولت بیشتری حمل شود.

این عضو هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد انزلی در ادامه گفت: کشور‌های آسیای شرقی، مانند چین، ژاپن، هند، تایوان و اندونزی حجم صادرات و تولید ناخالص داخلی بالایی دارند و صادرات کالای آن‌ها بعد از گذشت از باب المندب و سوئز از طریق مسیر دریایی به شمال اروپا می‌رسد، که ایجاد این کریدور موجب ایجاد اشتغال، ارزش افزوده و چرخش مالی و افزایش درآمد ارزی برای کشور ما خواهد شد.

وی افزود: کریدور نوستراک یا کریدور شمال به جنوب می‌بایست بخشی از بار کانال سوئز را به عهده بگیرد و رقیب کانال سوئز باشد. برای اجرایی شدن این مهم، ما نیازمند تکمیل زیرساخت‌ها به خصوص مسیر ریلی جنوب تا شمال بودیم و هم می‌بایست بنادر را برای پذیرش کشتی‌های بزرگتر توسعه می‌دادیم و پسکرانه وسیع‌تر ایجاد می‌کردیم.

طالب پور گفت: خوشبختانه بندر کاسپین که توسط منطقه آزاد انزلی ساخته شد، هم از نظر لجستیکی و هم به لحاظ مراودات و تفاهم نامه‌های تجاری ظرفیت خوبی دارد. سیاست گذاری مدیران به سویی رفته است که بتوانیم از بندر کاسپین به عنوان پورت داد و ستد کالا در کریدور شمال و جنوب بهره ببریم به همین خاطر این تفاهم نامه انعقاد شده و همکاران ما در منطقه آزاد انزلی و منطقه آزاد چابهار این ظرفیت را با جدیت دنبال می‌کنند.