راهکار بیمه کردن ۹ میلیون موتورسیکلت فاقد بیمه/ بیمه ثالث موتور چقدر هزینه دارد؟

رویداد۲۴ با وجود قوانین و مقررات سخت گیرانه درباره اجباری شدن بیمه ثالث انواع وسیله نقلیه، باز هم مشاهده می‌کنیم که در حدود ۹ میلیون راکب موتورسیکلت فاقد بیمه نامه شخص ثالث هستند یعنی ۹ میلیون نفر بیمه ثالث موتور ندارند که این مسئله ریسک‌های جانی و مالی زیادی را برای این افراد به دنبال دارد.

بر اساس استعلام اقتصاد۲۴ از دفاتر شرکت‌های بیمه، خرید بیمه نامه شخص ثالث برای موتورسیکلت فاقد بیمه نامه چیزی در حدود ۴۸۰ هزار تومان هزینه دربردارد که این هزینه برای بسیاری از موتورسیکلت سواران بالاست و به همین خاطر قید خرید بیمه را می‌زنند و ریسک‌های آن را به جان می‌خرند.

امروز حجم بالایی از پرونده‌های تشکیل شده در سیستم قضایی بخاطر فقدان بیمه نامه شخص ثالث است که این مسئله هزینه‌های بالایی را به دولت و شخص مقصر و البته زیاندیده وارد می‌کند، اما آیا راهکاری برای کاهش این میزان موتورسیکلت فاقد بیمه وجود ندارد؟

امیر صفری رئیس سابق پژوهشکده بیمه در این خصوص به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: یکی از وسایل نقلیه موتوری زمینی، موضوع ماده ۱ قانون بیمه اجباری شخص ثالث موتورسیکلت است و از سوی دیگر مهمترین بیمه مربوط به موتورسیکلت، بیمه شخص ثالث است. به موجب ماده ۲ قانون مزبور، کلیه دارندگان وسیله نقلیه موتوری مکلفند وسایل نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه مذکور به اشخاص ثالث وارد می‌شود حداقل به مقدار مندرج در ماده ۸ این قانون بیمه کنند. طبق ماده ۸ این قانون، حداقل مبلغ بیمه معادل ریالی دیه یک انسان مذکر مسلمان است. روشن است که در صورت وقوع حادثه جانی و بدنی و در صورت فقدان بیمه نامه، راکب، متصرف یا دارنده موتورسیکلت، خود مجبور به پرداخت دیه به هر یک از اشخاص ثالث است. در صورت فقدان بیمه نامه و اعسار دارنده یا متصرف موتورسیکلت از پرداخت دیه، سایر اقدامات قانونی علیه آن‌ها اعمال خواهد شد.

وی در ادامه بیان کرد: عموماً احتمال بروز حادثه برای موتورسیکلت بیشتر از اتومبیل است چرا که ایمنی موتورسیکلت برای راکب و همچنین عابر کمتر از اتومبیل است. با این حال در اغلب موارد شدت زیان در مورد موتورسیکلت کمتر از اتومبیل است، اما حتی امکان بروز حادثه‌ای با خساراتی بیش از یک دیه کامل برای موتورسیکلت نیز وجود دارد.

رئیس سابق پژوهشکده بیمه اظهار کرد: طبق آمار موجود، هم‌اکنون حدود ۹ میلیون موتورسیکلت، فاقد بیمه شخص ثالث هستند. این موضوع به این معنی است که حتی اجبار قانونی نیز نتوانسته است ۹ میلیون نفر را برای خرید بیمه شخص ثالث که قطعاً به نفعشان است، قانع کند. البته نقش پلیس در اجرای قانون و متوقف کردن موتورسیکلت‌های فاقد بیمه نامه بسیار با اهمیت و موثر است.

صفری در ادامه افزود: مقایسه ضریب نفوذ بیمه شخص ثالث در اتومبیل و موتورسیکلت، نشان می‌دهد که با توجه به بیشتر بودن ضریب نفوذ بیمه شخص ثالث در اتومبیل نسبت به موتورسیکلت و به فرض تمکن مالی بالاتر دارندگان اتومبیل نسبت به دارندگان موتورسیکلت، موضوع تمکن مالی و درآمد مالی متغیری موثر است. البته که برخی از موتورسیکلت‌ها نسبتاً گران قیمت بوده و کاربری تفریحی دارند و لذا دارنده آن مساله مالی ندارد، اما عموماً موتورسیکلت در کشور ما کاربری نقلیه نفرات و حتی باربری دارد.

وی در ادامه ابراز کرد: برای برخی از افراد موتورسیکلت وسیله نقلیه‌ای سریعتر از اتومبیل در شرایط ترافیک است و لذا با وجود تمکن مالی برای خرید اتومبیل، از موتورسیکلت استفاده می‌کنند.

رئیس سابق پژوهشکده بیمه در ادامه بیان کرد: شرایط فرهنگی و اجتماعی، موتورسیکلت را به عنوان وسیله حمل و نقل در سطح گسترده پذیرفته است. نمونه آن مجوز اسنپ یا تپ سی برای تحویل فوری کالا از طریق موتورسیکلت است. این موتورسیکلت‌ها متعلق به این دو شرکت نیستند بلکه متعلق به راننده کم درآمد آنهاست. برای بسیاری از مردم، موتورسیکلت سرمایه و ابزار کار است. واضح است کسی که کل سرمایه اش یک موتورسیکلت است، پرداخت حق بیمه شخص ثالث برایش بسیار دشوار و یا غیر ممکن است و آگاهانه ریسک وقوع هر حادثه‌ای را به جان می‌خرند.

صفری در پاسخ به سوال که آیا اجباری شدن بیمه شخص ثالث برای افراد دارای موتورسیکلت، موثر است یا خیر؟ بیان کرد: اجبار در مورد بیمه شخص ثالث موتورسیکلت، نیز موثر نیست و وضعیت کنونی به خوبی بیانگر این موضوع است. راهکار موثرتر و هزینه بر، آموزش است. به اندازه کافی و موثر در مورد ریسک‌های موتورسیکلت آموزش همگانی داده نشده است همچنین راهکار موثرتر و هزینه‌برتر، اصلاح سیستم حمل و نقل است.

وی افزود: در ایران می‌توان دوچرخه را جایگزین موتورسیکلت کرد. بیمه شخص ثالث شامل دوچرخه نمی‌شود برای آنکه دوچرخه حوادث جانی و بدنی بسیار کمتری نسبت به موتورسیکلت دارد لذا باید سیاست گذاری و جهت گیری به سمت حذف اجباری موتورسیکلت و جایگزینی دوچرخه سوق پیدا کند و فقط در مواردی بسیار نادر مجوز استفاده از موتورسیکلت داده شود. اجرای آن از لحاظ نظری بسیار ساده، اما عملاً با اراده‌ای که ملاحظه می‌شود محال است. تا وقتی که مسائل فعلی ما موارد بیشمار دیگری است، کوچکترین اراده‌ای برای پیاده سازی چنین پیشنهاد‌هایی وجود ندارد.