تاریخ انتشار: ۲۰:۳۲ - ۰۴ مهر ۱۳۹۸

نقش اروپا در میانجیگری بین آمریکا و ایران / در شرایط کنونی فقط ترامپ می‌تواند فضای لازم برای دیپلماسی را خلق کند اما...

تنش بین ایران و آمریکا به بالاترین سطح خود در چند دهه گذشته رسیده است. هفته گذشته شاهد حملات گسترده‌ای علیه تاسیسات و میادین نفتی عربستان بودیم.

رویداد۲۴ نشنال اینترست نوشت:  مقامات آمریکایی بلافاصله انگشت اتهام را به سمت تهران نشانه گرفتند. رئیس جمهور آمریکا بار دیگر ایران را تهدید به اقدام نظامی کرده است. رهبران اروپایی باید در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به دنبال راه حلی برای کاهش تنش در منطقه باشند.

 ترامپ در شرایط کنونی دو گزینه پیش رو دارد. اول، کمپین فشار حداکثری که توسط جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق او طراحی شده بود را ادامه دهد. این سیاست نتوانست به هدف اصلی خود یعنی بازگرداندن رهبران ایران به میز مذاکره دست پیدا کند. علاوه براین، در سال گذشته تغییری در سیاست‌های منطقه‌ای ایران مشاهده نکرده ایم. در عوض، در طول سه ماه گذشته دو کشور چندین بار در آستانه درگیری نظامی قرار گرفتند. ایران هشدار داده است که هر گونه اقدام نظامی به جنگ تمام عیار در کل منطقه منجر خواهد شد.

دوم، ترامپ می‌تواند ابتکار دیپلماتیک پیشنهاد شده توسط امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه را مد نظر قرار دهد. تهران و واشنگتن از ماه مه امسال چرخه‌ای از اقدامات تحریک آمیز را برای امتیاز گرفتن از یکدیگر شروع کردند. کاخ سفید از تحریم‌های خود برای ضربه زدن به اقتصاد ایران استفاده کرد. دولت ترامپ نشان داد که این اقدامات یکجانبه می‌توانند سطح تجارت بین ایران و دنیا را تا حدود زیادی کاهش دهند. هم زمان، تهران به تدریج تعدادی از تعهدات خود در چارچوب توافق برجام را به حالت تعلیق درآورد. رهبران ایران به دنبال انتقال این پیام بوده اند که کمپین فشار حداکثری ترامپ برای همه منطقه زیان بار خواهد بود.

قدرت‌های اروپایی باید تلاش‌های خود برای بازگرداندن دو طرف به میز مذاکره را افزایش دهند. ایران و آمریکا می‌دانند که در نهایت چاره‌ای جز دست یابی به یک توافق جدید نخواهند داشت. اما هیچ کدام از دو طرف تمایلی برای عقب نشینی از مواضع سرسختانه خود نشان نمی‌دهند. ظاهرا آن‌ها تصور می‌کنند که زمان به نفع کشورشان پیش می‌رود. رهبران جمهوری اسلامی اطمینان دارند که می‌توانند تا زمان پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ مقاومت کنند. واشنگتن نیز امیدوار است که تحریم‌های بی پایان در نهایت رهبران ایران را وادار به تغییر رویکرد خود کنند.

اما حل کردن این بحران از راه دیپلماتیک کار ساده‌ای نخواهد بود. تحریم‌های اقتصادی در یک سال اخیر فرصت‌های رئیس جمهور آمریکا برای دنبال کردن مسیر مذاکره را از بین بردند. ترامپ همچنین تمایلی ندارد که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده کشورش را وارد جنگ جدیدی در منطقه کند. در صورتی که او برای بار دوم در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز شود، راحت‌تر می‌تواند شرایط لازم برای دست یابی به یک توافق جدید را مهیا کند.

تهران نیز در موقعیت دشواری قرار دارد. ایران سهم خود در بازار جهانی نفت را تا حدود زیادی از دست داد. به همین رهبران ایران احساس میکردند که باید دست به اقدامات تلافی جویانه‌ای بزنند. اما این رفتار ایران می‌تواند در آینده حمایت اتحادیه اروپا از توافق هسته‌ای برجام را به خطر اندازد. برخی رهبران ایران معتقدند که باید تا زمان معلوم شدن نتیجه انتخابات ریاست جموری سال ۲۰۲۰ صبر کنند.

در یک ماه گذشته شاهد تحولات مهمی از جمله خروج جان بولتون از کاخ سفید و وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی خاورمیانه بوده ایم. دو طرف باید به دنبال تغییر دادن رویکرد خود باشند. مکرون ابتکار‌هایی را برای بازگرداندن تهران و واشنگتن به میز مذاکره پیشنهاد کرد. اما دو طرف هنوز تمایلی برای عقب نشینی از مواضع قبلی خود نمایش نداده اند.

مکرون ماه گذشته یک بسته اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری را برای پایبند نگه داشتن تهران به تعهدات هسته‌ای خود و باز کردن پنجره دیپلماسی پیشنهاد کرد. اما حملات هفته گذشته مانع بزرگی بر سر ابتکار عمل رئیس جمهور فرانسه ایجاد کردند.

ترامپ بعد از برگزاری اجلاس سران جی-۷ از طرح مکرون حمایت کرد. البته خط اعتباری پیشنهاد شده در صورتی کار خواهد کرد که آمریکا چندین معافیت تحریمی برای اروپایی‌ها در نظر بگیرد.

مقامات ایرانی بار‌ها تاکید کرده اند که تنها در صورت برداشته شدن تمام تحریم‌ها حاضر به مذاکره خواهند بود. به همین خاطر بعید به نظر می‌رسد که رهبران ارشد دو کشور در آینده نزدیک با یکدیگر ملاقات کنند. اما ظاهرا دیپلمات‌های اروپایی در حال تلاش برای برگزاری یک اجلاس چند جانبه هستند که در آن نماینده‌های آمریکا نیز حضور پیدا کنند. ترامپ از این طریق میتواند شرایط لازم برای دست یابی به یک توافق جدید با تهران را فراهم کند.

در حال حاضر طرح فرانسه تنها مسیر ممکن برای کاهش تنش در منطقه محسوب میشود. در صورتی که ابتکار فرانسه در مجمع عمومی سازمان ملل به شکست منجر شود، شاید دیگر کشور‌های اروپایی نیز انگیزه خود برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن را از دست دهند.

شکست دیپلماسی می‌تواند عواقب فاجعه باری برای خاورمیانه و دنیا داشته باشد. ایران راه‌های زیادی برای ضربه زدن به منافع آمریکا خواهد داشت. بر خلاف ادعا‌های آمریکا تحریم‌های اقتصادی تاثیری در رفتار تهران نداشتند.

آمریکا، اسرائیل و حتی عربستان در حال بررسی گزینه نظامی علیه ایران هستند. اسرائیل به طور آشکار در حال هدف قرار دادن اهداف ایران در سوریه و عراق است. آمریکا نیز در ماه‌های اخیر دست به حملات سایبری علیه تاسیسات نظامی ایران زده است. هر گونه حمله نظامی مستقیم میتواند کل منطقه را وارد آتش جنگ کند.

در شرایط پرتنش کنونی رهبران اروپا باید از اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برای کاهش تنش در منطقه استفاده کنند. آن‌ها باید به تهران و واشنگتن هشدار دهند که ادامه دادن مسیر کنونی خطر یک درگیری نظامی ناخواسته را افزایش خواهد داد. دیپلمات‌های اروپایی به طور ویژه باید تلاش‌های خود را بر روی رئیس جمهور آمریکا متمرکز کنند. در شرایط کنونی فقط ترامپ میتواند فضای سیاسی مورد نیاز برای دیپلماسی را خلق کند. دولت‌های اروپایی باید به او هشدار دهند که تشدید کمپین فشار حداکثری به منافع آمریکا و اروپا ضربه وارد خواهد کرد. ادامه چرخه خشونت در خلیج فارس و نوسان در قیمت نفت نیز می‌تواند شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات سال بعد را کاهش دهد.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات شما
نظرسنجی
آیا از 26 فروردین تجربه برخورد با گشت ارشاد را داشتید؟
پیشخوان