توقف در توسعه مکران بی‌معناست/ جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در مکران چیست؟

رویداد۲۴ توسعه مکران یکی از اهدافی است که به دلیل موقعیت آن دور از انتظار نیست. بار‌ها این جمله که چابهار محرک توسعه محور شرق کشور است و با اتصال به شبکه‌های ریلی و گاز کشور، زمینه ساز احداث صنایع پایین دستی پتروشیمی و فولاد با آغاز به کار صنایع سنگین از جمله پتروشیمی و فولاد است، در محافل مختلف و از سوی افراد کارشناس و مسئولان کشور شنیده شده است، اما به راستی برای توسعه این بخش و به کارگیری از ظرفیت‌های آن تا چه اندازه‌ای اقدامات لازم صورت گرفته است.

امروز کشور و تولید به دلیل کمبود مواد اولیه تولید مشکلات زیادی را متحمل شده است از این رو منطقه مکران را می‌توان به قطب واردات و صادرات تبدیل کرد همانطور گه گفته شد در خط تحریم‌ها قرار ندارد همچنین دریا و عمق آن برای تردد کشتی‌ها مناسب است.

تولید ۱۰ میلیون تن فولاد در این منطقه می‌توانست زیر ساخت‌های اشتغالزایی، تولید و توسعه را فراهم کند. سالی معادل ۶ میلیارد دلار تولید در منطقه آزاد چابهار و جنوب سیستان و بلوچستان که می‌تواند تحول اقتصادی جدی در منطقه داشته باشد و در نهایت ۱۰۰ هزار نفر شغل برای جمعیت ساکن این بخش از کشور ایجاد می‌شود.

واردات سنگ آهن و مواد اولیه، ایجاد فرصت برای جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی و همچنین ایجاد زمینه برای انتقال فناوری برای شرکت‌هایی که مزیت دسترسی به آب‌های آزاد را دارند، بسیار مورد توجه است.

توسعه مکران با رفع چالش‌ها

فولاد کشور برای توسعه متوازن و افزایش تولید به شدت نیازمند سرمایه گذاری‌های جدید در بخش‌های مختلف زنجیره تامین و تولید است و یکی از بهترین زمان‌های اجرای طرح‌های توسعه نیز دوران فعلی گذر از رکود بازار‌های جهانی است؛ چرا که تنها در این شرایط می‌توان با هزینه کم؛ تجهیزات سرمایه‌ای را خریداری و نصب کرد هرچند که جذب سرمایه گذار یکی از بزرگترین چالش‌ها است.

در قیاس با قبول هزینه جذب سرمایه در این پروژه، منابع مالی در کشور‌های دیگر با کمترین بهره و حتی بدون بهره به صورت درازمدت در اختیار تولید و توسعه قرار داده می‌شود.

این آگاهی وجود دارد که تنها تکیه به درآمد‌های نفتی کشور برای سرمایه گذاری‌های سنگین صنعتی کفایت نمی‌کند. میزان هزینه‌های سرمایه گذاری تحمیلی به دولت می‌تواند جوابگوی هزینه‌های جاری کشور باشد.

این امر مانع از دستیابی کشور به رشد ۸ درصدی است و بنابراین برای رسیدن به این میزان رشد و حتی بالاتر از ۱۰ درصد باید شرایط جذب سرمایه گذار و نیز سرمایه همراه با تکنولوژی از خارج را فراهم کرد.

دسترسی به توسعه مکران دور از انتظار نیست

به گفته ناصر تقی زاده، مزیت دسترسی به آب‌های آزاد اهمیت احداث زنجیره فولاد در حاشیه خلیج فارس را بسیار قوی‌تر کرده است. دسترسی به آب‌های آزاد و کاهش هزینه‌های حمل و نقل و نیز جاذب بودن سرمایه گذاری همراه با کاهش مالیاتی بر واردات و صادرات محصول و استفاده از مزیت‌های اقتصادی مناطق آزاد تجاری مواردی است که مقرون به صرفه بودن و سودآوری سرمایه گذاری را در این منطقه افزایش داده است.

مدیر عامل سابق شرکت معدنی و صنعتی گل گهر در رابطه با مشارکت در سرمایه گذاری پروژه‌های معدنی و روند حرکت این مسیر تا مرز توسعه در منطقه مکران گفت: این بخش که می‌تواند به قطب اقتصاد کشور تبدیل شود امروز با روند کندی در حرکت است و این مسیر با توجه به مزیت‌های بسیار، اما همچنان بکر باقی مانده است.

تقی زاده با روایت از پیشنهاد این بخش از کشور برای تبدیل شدن به فرصت‌های سرمایه گذاری به ویژه در بخش‌های توسعه محصولات معدنی گفت: حجم فعالیت بنگاه‌های اقتصادی تولیدکننده سنگ‌آهن در ۲۰ سال گذشته حکایت از جلوگیری از خروج بیش از ۴۵ میلیارد و ۱۴۲میلیون دلار ارز از کشور را دارد. این رقم معادل جمع کل ارزش مواد اولیه وارداتی مورد نیاز صنعت فولاد است.

تقویت فولاد با توسعه مکران

مدیر عامل سابق شرکت معدنی و صنعتی گل گهر تاکید داشت: در حالی که طبق برنامه ریزی‌های توسعه‌ای دو غول معدنی کشور با تولید سالانه ۵۲ درصد از سنگ‌آهن تولیدشده در کل کشور از خروج ارز مورد نیاز تولیدکنندگان فولاد جلوگیری کرده و علاوه بر آن صادرات هم داشته‌اند.

تقی زاده ادامه داد: این ماده معدنی، ماده اولیه اصلی تولید فولاد بوده و بیشترین سهم هزینه را در قیمت تمام شده این محصول دارد. با مطالعه اقتصاد معدن کشور می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش معدن و صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن مسیر نجات اقتصاد کشور را باز گذاشته است. در شرایط بحرانی امروز و تحریم‌های حاکم، صنایعی که بیشترین سطح اتکا را به توان داخلی دارند موفق عمل می‌کنند.

تمام زیر ساخت‌های توسعه مکران آماده است

به گفته این فعال، برق و انرژی و گاز به عنوان منابع ارزان مورد نیاز صنعت فولاد از عوامل تعیین کننده در سرمایه گذاری و جذب سرمایه خارجی در ایران محسوب می‌شوند از این رو دسترسی به گاز فراوان و ارزان و آب شیرین کن‌ها در این منطقه، جاذبه این منطقه را برای سرمایه گذاران بیشتر کرده است.

توسعه صنعت فولاد در توسعه مکران گره خورده

به گفته مدیر عامل سابق شرکت معدنی و صنعتی گل گهر، در مسیر توسعه صنعت فولاد کشور، چالش‌های مهم در راه ارتقاء سطح تولید فولاد در ایران مشهود است. یکی از این موانع ضریب بهره برداری نسبت به ظرفیت نصب شده است. ظرفیت‌های غیراقتصادی واحد‌های تولیدی و عدم رعایت موازنه در زنجیره تولید، به روز نبودن تکنولوژی و بهره وری پایین نیروی کار را می‌توان از جمله مشکلات مورد اشاره در این بخش دانست.

تقی زاده ضمن با اهمیت دانستن موضوع توسعه این بخش‌ها در منطقه مکران ادامه داد: تحمیل هزینه سنگین حمل و نقل داخلی، فراهم نبودن تاسیسات زیربنایی، تلاطم رو به افزایش نرخ ارز و در نهایت بی توجهی به نیاز بازار‌های صادراتی در طراحی و سرمایه گذاری از دیگر چالش‌های پیش روی این بخش است که در نهایت مسیر حرکت را کند کرده است.

توسعه مکران را جدی بگیریم

کمبود سنگ آهن برای تغذیه کوره‌های ذوب فولاد تا سال ۱۴۰۴، موضوعی است که امروز مدیران شرکت‌های بزرگ فولادی و سنگ آهنی را دور یک میز نشانده است. اینکه ایران بر اساس اکتشافات انجام شده در دهه‌های گذشته سه میلیارد تن ذخیره قطعی دارد، چندان امید بخش نیست به ویژه آنکه هنوز گزارش دقیقی از اینکه چقدر از این ذخایر سطحی و چه مقدار زیرزمینی است، منتشر نشده و جزئیات آن چندان روشن نیست.

تقی زاده در ادامه با تاکید بر اینکه باید برای این هدف گذاری هرچه سریعتر برنامه‌های لازم را اجرا کرد گفت: تبدیل چالش‌ها به مزیت‌های تولید و صادرات در این منطقه هنوز به روند اجرایی دست نیافته است و این تعویق‌ها می‌تواند برای این بخش غیر قابل جبران باشد.

مدیر عامل سابق شرکت معدنی و صنعتی گل گهر با تاکید بر اینکه دستیابی به سطح تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ به عنوان یک آرمان ملی باید محقق شود، گفت: دستیابی به این سطح تولید مشروط بر این است که با مشارکت در سرمایه گذاری پروژه‌های معدنی مکران، در روند حرکت این مسیر تا مرز توسعه مکران هیچ توقفی صورت نگیرد.