بودجه سال ۹۹ پر ابهام و بدون چشم‌انداز/ سال سخت پایان قرن
رویداد۲۴ لایحه بودجه سال ۹۹ بحث و جدل‌های فراوانی را بین صاحبنظران و کارشناسان به راه انداخته است. بی تردید یکی از پیچیده‌ترین شرایط اقتصادی را در آخرین سال قرن حاضر، تجربه می‌کنیم که لایحه بودجه نیز در آن نقش مهمی دارد. پیش از این بسیار صحبت از اصلاح ساختار بودجه سال ۹۹ شده بود و امید می‌رفت بودجه امسال دست به اصلاحاتی در این زمینه زده باشد، اما به نظر می‌رسد این اصلاح با توجه به محدودیت‌های موجود در فضای اقتصادی و اداری کشور یا اعمال نشده و یا چشم انداز مشخصی در بودجه برای آن تعریف نشده است. کارشناسان البته نسبت به نوع تنظیم بودجه ۹۹ و عدم اصلاح در آن نقد‌های فراوانی دارند.
چنانکه علی سعدوندی در گفتگو با مهر، با بیان اینکه به نظر می‌رسد دولت، اصلاحات ساختاری را در لایحه بودجه در نظر نگرفته است، اظهار کرد: انتظار می‌رفت در مورد وضعیت ارز به عنوان یکی از متغیر‌های مهم اقتصادی و یکی از عوامل موثر در بودجه اصلاحاتی صورت گیرد و با توجه به کاهش تلاطم بازار، انتظار بر این بود که به سمت تک نرخی شدن نرخ ارز پیش برویم، اما متاسفانه سیاست نابخردانه ۴۲۰۰ تومانی ادامه خواهد داشت.
وی افزود: دولت برنامه‌ای برای کسری بودجه ندارد و ظاهرا سقفی را برای بودجه در نظر گرفتند و بنا بر آن سقف، مقدار درآمد نفتی، درآمد مالیاتی، اوراق و ... را پیش بینی کرده اند. مشخص است که ما به درآمد ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلاری نفت نخواهیم رسید؛ اگر دست من بود این درآمد را صفر در نظر می‌گرفتم.
سعدوندی ادامه داد: آنچه عملا رخ خواهد داد، استقراض مستقیم از بانک مرکزی است و متاسفانه می‌تواند تورم زا باشد.
حال باید دید واکنش مجلس در نسبت به لایحه بودجه دولت چه خواهد بود؟ هرچند مجلس شورای اسلامی نیز در شرایط انتخاباتی قرار داشته و ممکن است سایه فعالیت‌های انتخاباتی بر سر لاحیه بودجه نیز پهن شود.
اعداد نگران کننده در بودجه سال ۹۹
آلبرت بغوزیان استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: بودجه یک فصل از برنامه ۵ ساله توسعه است. در واقع اگر برای اقتصاد کشور در برنامه ۵ ساله توسعه در حوزه‌های اشتغال، تولید و... هدف گذاری صورت می‌گیرد بودجه در هر سال یک پنجم از آن برنامه است. حال باید پرسید که بودجه امسال در راستای برنامه توسعه کشور تنظیم شده است؟
وی در پاسخ به این سوال اظهار کرد: نمی‌توان به درستی قضاوت کرد که آیا در بودجه اصلاح صورت گرفته است یا خیر. برای مثال باید دید که درآمد‌های مالیاتی تغییری کرده است و در صورت تغییر آیا منابع آن از طریق اصلاح معافیت‌های مالیاتی یا افزایش پایه‌های مالیاتی تامین می‌شود؟ هیچ کدام از این موارد در لایحه بودجه مشخص نیست. تنها اعدادی ارائه شده است که می‌تواند برای شرایط اقتصادی کشور نگران کننده باشد.
این اقتصاددان با بیان اینکه در لایحه بودجه هدف نشان داده نشده است، اظهار کرد: برای مثال باید دید سیاست‌های دولت برای افزایش قدرت خرید مردم چیست؟ اگر قرار باشد توان اقتصادی مردم بالا برود باید از تولید حمایت کند، اما اینکه گفته می‌شود با ارز ارزان قرار است کالا‌های اساسی با قیمت پایین به دست مردم برسد، قدرت خرید مردم بالاتر نخواهد رفت تنها برخی کالا‌ها آن هم با، اما و اگر، ارزان به دست مردم خواهد رسید.
بغوزیان تصریح کرد: یا در بحث مالیات‌ها باید دید قرار است از چه کسانی مالیات گرفته شود؟ آیا باید بار مالیاتی بر دوش حقوق بگیران باشد یا مالیات از ثروت گرفته شود؟ قرائن علائمی از اجرای سیاست‌های عادلانه ثروت نشان نمی‌دهد.
چشم انداز بودجه مشخص نیست
این استاد دانشگاه با طرح این سوال که باید ببینیم تعریف دولت از اصلاح ساختار بودجه چه بوده است؟ گفت:دولت ادعا می‌کند که تامین بودجه جاری از مالیات و بودجه عمرانی از نفت خواهد بود که این گزاره‌ها نیز اگر در کنار الزامات دیگر قرار نگیرد، دیکته پرغلطی خواهد شد.
وی افزود: آنچه از بودجه سال ۹۹ معلوم است اگر بخواهیم آن را با سنجه برنامه توسعه برسی کنیم نمره قابل قبولی نخواهد گرفت چرا که هدف رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و ... در بودجه ناپیداست.
بغوزیان با بیان اینکه مفروضات بودجه باید در راستای رونق تولید باشد، اظهار کرد: دکتر نوبخت گفته بود که قصد داریم قدرت خرید مردم را بالا ببریم. افزایش قدرت خرید با دادن کالا‌های اساسی به مردم بالا نمی‌رود. قدرت خرید به معنی افزایش درآمد و کاهش قیمت‌هاست، ولی آنچه که فعلاً در بودجه دیده می‌شود تورم زاست. برداشت از صندوق توسعه و تبدیل آن به پول نقد، سرعت گردش پول را بالا خواهد برد و به سمت تولید نیز نخواهد رفت و تنها به تورم بیشتر منجر خواهد شد.
این اقتصاددان در پایان یادآور شد: در نهایت باید گفت که بودجه سال ۹۹ چندان چشم انداز مشخصی برای ما ترسیم نمی‌کند و تنها به صورت کلی مفروضات آن مطرح شده است که نمی‌دانیم با چه جزئیاتی قرار است به مرحله اجرا درآید.
