در آستانه دلار ۲۰ هزار تومانی!/ چرا قیمت دلار افزایش یافت؟

رویداد۲۴  قیمت دلار در بازار آزاد هم‌اکنون ۱۶ هزار و ۹۰۰ تومان و یورو ۱۸ هزار و ۲۵۰ تومان و درهم امارات ۴ هزار و ۶۵۰ تومان است. این در حالی است که طی هفته گذشته قیمت دلار تا کانال ۱۷ هزار تومان در بازار آزاد پیشروی کرد.

همچنین قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به بیش از هفت میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید؛ اتفاقی که باعث نگرانی فعالان اقتصادی شد زیرا نوسان‌های اخیر قیمتی بیش از آنکه براساس عرضه و تقاضا باشد، برپایه کاهش ارزش پول ملی کشور است. اینکه دلیل نوسان عجیب قیمت دلار و طلا در بازار ایران چیست، موضوعی است که وحید شقاقی شهری در گفتگو با خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ درباره آن توضیح داده است. او می‌گوید: پنج بازار دارایی و سرمایه‌گذاری با یکدیگر مرتبط هستند و حتما باید برای کنترل بازار ارز و دارایی این ۵ بازار با یکدیگر هماهنگ عمل کنند و با هم پیش بروند. طلا، دلار، مسکن و خودرو و بازار سرمایه روی هم تاثیر می‌گذارند و از هم تاثیر می‌پذیرند. در حال حاضر اتفاقی که در بازار طلا و دلار افتاده و بازار خودرو هم تاثیر داشته این است که از ۵ ماه گذشته بازار بورس رشدی شتابان به خود گرفت و شتاب گرفتن بازار بورس و افزایش‌های بی رویه در این بازار در سایر بازار‌ها هم خود را نشان داد.

بیشتر بخوانید: تغییرات قیمت دلار در روزهای گذشته

این اقتصاددان می‌گوید: آنچه باعث شد این بازار‌ها در کنار هم ملتهب شوند، اثرات تاخیری بازار سرمایه بر این بازارها بود. البته عوامل دیگری هم به این موضوع کمک کرد؛ به عنوان مثال از ابتدای اسفند ماه مرز‌های صادراتی ما به کشور‌های همجوار مسدود شد و صادرات با کندی صورت گرفت و آمار صادرات ما به این کشورها هنوز هم به آمار قبل از دوران شیوع کرونا نرسیده و به دلیل این پیشامد هم مرز‌های ایران بسته شد، هم مرز‌های کشور‌های همسایه.

او ادامه می‌دهد: با توجه به مشکلات به‌وجود آمده در خصوص ممنوعیت فروش نفت، میزان صادرات غیرنفتی ایران بسیار حائز اهمیت است و زمانی که صادرات غیرنفتی ایران هم با مشکل مواجه شود این اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. عامل سوم افزایش نرخ دلار هم این بود که صادرات غیرنفتی و مشتقات نفتی ایران مانند محصولات پتروشیمی‌ها به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکایی‌ها محدودتر شد و عملا صادرات پتروشیمی ما هم با مشکلاتی همراه شدند که همین موضوع نیز بر افزایش نرخ ارز بی‌تاثیر نبود.

شقاقی می‌گوید: موضوع دیگری که به تبع کرونا ایجاد شد کاهش قیمت فلزات و مشتقات نفتی بود که به دلیل رکود جهانی رخ داد و صادرات غیرنفتی ما را هم تحت تاثیر خود قرار داد. کلیه این عوامل باعث شد قیمت دلار صعودی شود و نرخ آن حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان نسبت به اوایل سال افزایش پیدا کند و از حدود ۱۴۰۰۰ به حدود ۱۷۰۰۰ تومان برسد.

بیشتر بخوانید: دلیل رکوردشکنی‌های عجیب دلار چیست؟

او در پاسخ به این پرسش که «در پی رکوردشکنی‌های قیمت دلار میزان تقاضا در بازار هم افزایش پیدا کرده و تعداد مشتری‌های خرید دلار و طلا بالا رفته است. چرا در ایران با افزایش نرخ‌ها تقاضا در بازار بالا می‌رود این در حالی است که در کشور‌های دیگر برعکس این موضوع رخ می‌دهد؟» توضیح می‌دهد: زمانی که اوضاع آرام است، همه اتفاقات به صورت نرمال پیش می‌رود. این در حالی است که در ایران شرایط عادی نیست. در شرایط عادی حس سوداگری و دلالی و ترس از آینده وجود ندارد و این طبیعت اقتصاد‌هایی که با شرایط غیرعادی و غیرمتعارف روبرو هستند.

استاد اقتصاد دانشگاه می‌گوید: در شرایط متعارف هر فرد بنا به نیاز شخصی خودش اقدام به خرید می‌کند، اما در شرایط غیرمتعارف یک گروه برای کسب سود و سوداگری بیشتر و یک گروه هم به دلیل واهمه‌ای که از آینده دارند تلاش به خرید بیشتر می‌کنند که باعث تشدید التهابات در اقتصاد کشور می‌شود.

او با بیان اینکه انتظارات تورمی و واهمه از آینده باعث این اتفاقات می‌شود، می‌گوید: هر چقدر تبعات بیماری کرونا کاهش پیدا کند و این تب به تدریج آرام بگیرد صادرات ما هم به کشور‌های همسایه به روال عادی برخواهد گشت و اگر بتوانیم در صادرات پتروشیمی هم اثرات تحریمی را کاهش دهیم به مرور فشار از بازار کاهش پیدا می‌کند.

شقاقی شهری می‌گوید: در ۱۱ ماهه سال ۹۸ رقمی به ارزش ۳۹ میلیارد دلار صادرات و ۴۰ میلیارد دلار واردات به ثبت رسیده و کسری تراز تجاری در سال گذشته بسیار محدود بود و در صورتی که مرز‌ها باز شود این مشکلات نیز مرتفع خواهد شد و امیدواریم برنامه‌ها به نحوی پیش رود که تراز تجاری مثبت شود.