پشت پرده قیمت‌گذاری نفت/ چه کسانی قیمت‌ها را دستکاری می‌کنند؟

اتفاقات ماه می چگونه رخ داد؟

محمود خاقانی تحلیلگر و کارشناس بازار نفت و انرژی در تشریح این تحولات با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است. او می‌گوید: ماه می‌ قیمت نفت منفی شد و تا حدودی کارشناسان انرژی را دچار تعجب و تردید کرد که چرا این اتفاق رخ داد. به طور کلی در بازار‌های بورس هیچ زمانی نرخ‌های واقعی ارائه نمی‌شود و به نوعی سفته‌بازان و گروه‌های دارای سرمایه‌های بزرگ که گروه‌هایی حرفه‌ای هستند در بازار‌ها با دستکاری قیمت‌ها و ایجاد شرایط خاص بدون اینکه زحمتی بکشند از جیب تولید کننده و مصرف کننده برای خود کسب سود می‌کنند که این اتفاق در بازار نفت خام نایمکس نیویورک در خصوص ۱۵ میلیون بشکه نفت عربستان که در بار کشتی به سمت خلیج مکزیک و سواحل آمریکا بود رخ داد.

او ادامه می‌دهد: یک عده‌ خاص سرنوشت بورس را تعیین می‌کنند؛ این افراد اطلاعات داخلی دارند در مورد این اتفاق هم می‌دانستند کجا انبار ذخیره برای تخلیه این میزان نفت وجود دارد. اما عده دیگری که بیرونی‌ها را در بورس تشکیل می‌دهند از مردمی هستند که معمولا اطلاعات دقیقی از معاملات ندارند و تنها می‌بینند کدام شرکت سهام خود را می‌فروشد و کدام شرکت می‌خرد و از همین موضوع الگو می گیرند و در بازار با ریسک اقدام به خرید و فروش می‌کنند و این خرید و فروش‌ها در حالی انجام می‌شود که اطلاعی از زد و بندهای داخلی نایمکس ( بورس کالای نیویورک) ندارند.

این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه بیرونی‌ها و مردم عادی در ماه می‌ در تله افتادند، می‌گوید: قرارداد‌هایی که در دست این افراد بود به صورت فیزیکی سررسید‌شان رسیده بود و آن افرادی که داخل بودند و می‌دانستند چه می‌کنند می‌گفتند ما نفتی نمی‌خریم و بیرونی‌ها مجبور شدند نفت‌ها را مفت به این افراد بدهند و تا جایی این قضیه پیش رفت که باید یک مقداری هم از جیبشان می‌دادند تا این نفت را بردارند بنابراین در این قضیه میلیارد‌ها دلار یک عده‌ای از دست دادند و در مقابل میلیارد‌ها دلار هم یک عده‌ای بدست آوردند. بعد از این بازی، مقامات کنترل کننده بازار بورس نگران شدند و هم اکنون در اروپا و آمریکا به دنبال این هستند که چه افرادی در این بازار با رانت اطلاعاتی این حجم از سرمایه را به دست آوردند. به همین منظور طی هفته‌های گذشته مقررات سختگیرانه تری برای این بازار‌ها تعریف کردند؛ به گونه‌ای که اگر قیمت‌ها از یک سطحی بالاتر یا پایین‌تر بیاید بتوانند معاملات را متوقف کنند تا متوجه شوند چرا این اتفاق رخ داده است.

بیشتربخوانید:اشتباه نکنید! بازار نفت نه یک سال بلکه چندین دهه طول می کشد تا دوباره سرپا شود

این کارشناس نفتی ادامه می‌دهد: اخیرا FBI کشف کرده که بعضی از سناتور‌های آمریکایی در یکسری از معاملات در بورس پول‌های کلانی به جیب زده‌اند؛ از جمله این موارد رییس کمیسیون روابط خارجی سنای امریکا بود که مجبور به استعفا شد، چون از اطلاعاتی که داشت سوء استفاده کرد و به نفع خودش میلیارد‌ها دلار به جیب زد. این اتفاق در ماه می‌ باعث شد تا مقاماتی که منافع ملی آمریکا برایشان حائز اهمیت است و فراجناحی هستند به این موضوع رسیدگی کنند.

بورس بازان و شایعه سازان نوید صعودی شدن قیمت نفت را می‌دهند

خاقانی ادامه می‌دهد: رشد قیمت نفت مسلما به دلیل افزایش تقاضا و افزایش مصرف نبوده، زیرا به دلیل ترس از بیماری کرونا نه هنوز هواپیما‌ها به شکل گسترده برنامه پرواز دارند و نه سفر‌های مردم  با خودرو زیاد شده بلکه تنها شایعه سازان و بورس بازان در بازار نوید پایان قرنطینه و کم شدن بیماری کرونا را می‌دهند.

این تحلیلگر بازار انرژی می‌گوید: ضمن آنکه با خبری که در خصوص سوخت‌رسانی ایران به ونزوئلا منتشر شد احتمال برخورد آمریکا با ایران را هم می‌‌رود و بر این اساس با قیمت‌ها بازی می‌کنند و نوید صعودی شدن بازار نفت را می‌دهند.

خاقانی می گوید: بالا رفتن قیمت نفت برای قیمت‌های آتی این بازار است یعنی حدسیات و تصورات یک قیمت‌ها در ماه آینده است و این قیمت‌ها برای امرو نیست و بازار قیمت‌ها مملو از بازی و دستکاری در بورس‌های جهان شده است. در بعضی از بورس‌ها در خاورمیانه که کنترل و نظارت دقیق مستقلی هم وجود ندارند در موارد زیادی می‌بینیم که ناظر‌ها و بازرس‌ها هم درگیر همین فساد‌ها شده‌اند. این در حالی است که در سایر نقاط دنیا سازمان‌های مستقل پلیسی به صحنه معاملات نگاه می‌کنند تا رانتی وجود نداشته باشد، اما با وجود این عده‌ای باز سو استفاده می‌کنند و یک روز می‌بینیم قیمت‌ها کلا نزولی شدند و روز دیگر صعودی شدند و در این قیمت‌گذاری‌ها شاهد آنیم که یک عده مشغول بازار سازی هستند.

تقاضا در بازار نفت اندک است

او ادامه می‌دهد: از نظر عرضه و تقاضا هنوز در بازار نفت همچنان عرضه زیاد است و تقاضای چندانی برای مصرف وجود ندارد. در حال حاضر کاهش تولید نفت بهانه است. این گونه نیست که عربستان ۵ میلیون بشکه نفت خود را روزانه کاهش داده چون در اصل عربستان مشتری برای فروش نفت خود در بازار نداشته تا نفت تولیدی خود را بفروشد.

خاقانی ادامه می‌دهد: در آمریکا که پس از چین بزرگترین مصرف کننده نفت در جهان است ۴۰ میلیون نفر به دلیل کرونا بیکار شده‌اند و برخی  افراد حتی پولی ندارند تا در ماشین خود بنزین بریزند یا بیمه آن را بدهند بنابراین تقاضا هنوز در سطح پایینی قرار دارد بنابراین با این شرایط به نظر نمی‌اید ظرف دو تا سه سال آینده این تقاضا برای نفت تغییر آن‌چنانی داشته باشد و تا زمانی که کرونا تعیین تکلیف نشود زندگی به حالت عادی برنخواهد گشت. این ویروس زندگی بشر را دستخوش تغییر کرده و ما دیگر به روش زندگی قبل از کرونا برنخواهیم گشت و بازار نفت نیز همچنان همین گونه است اما متاسفانه مقامات کشوری ما هم هنوز این موضوع را باور نکرده‌اند؛ به خصوص مقامات مذهبی ما در مورد کرونا هنوز با تردید صحبت می‌کنند؛ این در حالی است که شرکت‌های کوچک و متوسط در انگلستان، آلمان و فرانسه که از نظر اقتصادی غول‌های بزرگ به شمار می‌روند پی‌درپی در حال ورشکستگی هستند و پیش بینی شده دیگر نتوانند کمر راست کنند؛ بنابراین دولت‌ها دست به دامن دانشگاه‌ها و دانشجویان شدند تا با مطالعه با بازنگری ساختار اقتصادی کشور بتوانند به رشد اشتغال کمک کنند.

خاقانی می‌گوید: متاسفانه در دولت‌های نهم و دهم اقتصاد ایران چنان وابسته به نفت شد که دولت یازدهم و دوازدهم هم نتوانست از این وابستگی نجات پیدا کند و موسسات مالی و اقتصادی هم بلایی بر سر کشور آوردند که ۳۵ هزار میلیارد تومان از جیب مردم به مال باختگان داده شد. در مجلس یازدهم نیز ۶۰ نفر از دولتمردان دولت نهم و دهم وارد شده‌اند که ممکن است به دنبال همان سیاست‌های نفتی باشند و دولت هم به دنبال برداشتن تحریم فروش نفت است این در حالی است که این موضوع غلط است.

او با بیان اینکه تحریم‌های نفتی کمکی برای ایران بود، می‌گوید: در حالی که در ماه می‌ قیمت‌ها منفی شد و بازار نفت با شوک همرا شد اما این تحریم‌های نفتی بر خلاف تصور آمریکا به نفع ایران شد و ما از قبل به دلیل اجبار تولیدمان کنترل شده بود و در سطح پایینی قرار داشت این در حالی است که اگر تولیدات ما پایین نبود و قرار بود روزی ۲ میلیون بشکه نفت تولید کنیم و کسی از ما نخرد مشخص نبود چه بر سر صنعت نفت ایران می‌آمد.

چرا ایران از کاهش قیمت نفت صدمه ندید؟

این کارشناس نفتی با بیان اینکه تحریم‌های آمریکا علیه ایران یک اشتباه راهبردی و استرتژیک بود می‌گوید: ایران در این مدت تا حدی مستقل شد تا صدمه کمتری ببیند اما در مقابل موفقیت تاکتیکی برای آمریکا بود که موجب افزایش تورم و فساد و اختلاس در ایران شد. تاکنون دوبار تحریم‌های آمریکا به داد ما رسیده یک بار در سال ۲۰۰۸ که فروپاشی اعتباری بانکی در اروپا رخ داد که تقاضا در بازار وجود داشت، اما پولی در بازار نبود و تحریم بانکی به داد بانک‌های ایران رسید و اگر بانک‌های ایران به غرب متصل بودند زمین می‌خوردند این بار هم در خصوص تحریم نفتی همین اتفاق رخ داد و صدمه چندانی به ما نرسید.

بیشتر بخوانید: معامله تحریمی‌ها و خشم تحریم‌کننده/ ماجرای حرکت نفتکش‌های ایرانی به ونزوئلا چیست؟

چرا ارسال سوخت از ایران به ونزوئلا مهم است؟

خاقانی در خصوص ارسال سوخت از ایران به ونزوئلا نیز می‌گوید: این موضوع از چند دیدگاه مهم است و در کل این اقدام باید مثبت ارزیابی شود زیرا عصبانیت آمریکا از این موضوع برای این است که معامله‌ای که انجام شده برای خرید و فروش فراورده‌های نفتی بدون دلار بین خریدار و فروشنده صورت گرفته است. آمریکا ترس از این دارد که اگر این رویه در فروش انرژی صورت گیرد نقش دلار در دنیا دچار خدشه خواهد شد.

خاقانی ادامه می‌دهد: در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۷ و پس از اینکه دولت ترامپ توانست بن سلمان را با یک کودتا بر سر کار بیاورد، به دنبال این بود که با نفت خام عربستان و تسلط بر منابع نفتی در خاورمیانه برای دلاری که فاقد پشتوانه است، پشتوانه‌ای نفتی بسازد و به همین دلیل ترامپ رسما اعلام کرد که سیاست خارجی دیپلماسی انرژی امریکا تسلط کامل بر بازار جهانی انرژی است. ایران و ونزوئلا این سیاست آمریکا را در حال حاضر به چالش کشیده‌اند و آمریکا می‌خواهد به هر قیمتی شده حکومتی دست نشانده در این دو کشور داشته باشد.

خاقانی ادامه می دهد: ایران دروازه طلایی بین ۷ دریا و آسیای مرکزی بین غرب و شرق است و جایگاه ایران بسیار مهم است و تمام تلاش خود را می‌کند تا کشور شیعه ایران و عراق هم با یکدیگر متحد نباشند، زیرا کار آمریکا در منطقه سخت‌تر می‌شود. در حال حاضر آمریکا از این موضوع به شدت عصبانی است که دو سیاست بزرگش یعنی به خطر افتادن دلار در معاملات نفتی و پشتوانه درست کردن برای دلار  با چالش‌های جدی مواجه شده است.