جهان در انتظار آغاز واکسیناسیون کرونا/ آیا به ایران واکسن خواهد رسید؟

رویداد۲۴ شرکت‌های سازنده واکسن کرونا قول داده‌اند که مقدار دوز کافی برای دست‌کم یک سوم جمعیت جهان تا پایان سال ۲۰۲۱ تولید خواهند کرد. اما کشور‌های کم درآمد و در حال توسعه احتمالا باید تا ۲۰۲۳ یا حتی ۲۰۲۴ برای دستیابی به واکسن صبر کنند. نشریه نیچر نوشته سه واکسن کرونای فایزر، آسترازنکا (آکسفورد) و مدرنا قرار است ۵.۳ میلیارد دوز واکسن در سال ۲۰۲۱ تولید کنند که می‌تواند ۲.۶ تا ۳.۱ میلیارد نفر از جمعیت جهان را پوشش بدهد. واکسن روسی گاملیا نیز قرار است ۵۰۰ میلیون نفر را واکسینه کند. دیگر شرکت‌هایی که روی واکسن کرونا کار می‌کنند هنوز پیش‌بینی‌های خود درباره جمعیت تحت پوشش واکسن شان را منتشر نکرده‌اند. شرکت‌های چینی سینووک و سینوفارم، شرکت فرانسوی سانوفی و شرکت جانسون اند جانسون انگلیس از جمله این واکسن‌ها هستند.

آیا واکسن کرونا تمام شده است؟

بیشتر دوز‌های تولید شده واکسن‌های فایزر، مدرنا و آکسفورد پیش‌خرید شده‌اند. کشور‌های اروپایی و آمریکایی تعداد قابل توجه از این واکسن را خریداری کرده‌اند. اروپا با ۱۳ درصد جمعیت جهان تقریبا نیمی از دوز‌های تولید شده توسط شرکت‌های فایزر و مدرنا را پیش‌خرید کرده است.

بریتانیا اولین کشوری است که مجوز واکسیناسیون عمومی با واکسن کرونای فایزر را صادر کرده و بر اساس خبر‌های منتشر شده از هفته آینده دولت طرح واکسیناسیون را آغاز خواهد کرد. این کشور روز چهارشنبه رسما به اولین کشور غربی تبدیل شد که واکسن کرونا را برای استفاده عمومی تایید کرده است. تصمیمی که البته از سوی اتحادیه اروپا مورد سرزنش قرار گرفته و آن را تصمیم غیر ایمن و عجولانه خوانده‌اند. با این حال از آنجایی که بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا نیست، می‌تواند به راحتی و آزادانه تصمیمات خودش را اجرایی کند. در غیر این صورت لندن باید قبل از توزیع واکسن کرونا منتظر تایید نهایی اتحادیه اروپا می‌ماند.

در آمریکا نیز بحث بر سر زمان آغاز واکسیناسیون عمومی داغ است. سازمان غذا و داروی آمریکا قرار است روز دهم دسامبر جلسه‌ای برگزار کرده و درباره اعطای مجوز واکسیناسیون به واکسن فایزر و یک هفته بعد جلسه دیگری درباره واکسن مدرنا تصمیم‌گیری کنند.

هر دو واکسن فایزر و مدرنا از تکنولوژی RNA برای توسعه واکسن استفاده کرده‌اند، اما واکسن فایزر نیاز به زنجیره سرد برای انبار دارو دارد و از این رو واکسن مدرنا از مزیت رقابتی برخوردار است. مدرنا را می‌توان در یخچال عادی نیز نگهداری کرد.

قبل از همه این مباحث، شرکت‌های هواپیمایی آمریکا نیز اعلام کرده‌اند زیرساخت لازم برای انتقال واکسن به سراسر کشور را فراهم کرده‌اند. به محض اینکه سازمان غذا وداروی آمریکا چراغ سبز نشان دهد، ۲۰ میلیون نفر از جمعیت آمریکا که در معرض بیشترین خطر ابتلا به ویروس کرونا هستند تا قبل از پایان سال میلادی (دی ماه) واکسینه خواهند شد.

بیشتر بخوانید: کدام‌یک از واکسن‌های کرونا در کاهش شیوع همه‌گیری موثر است؟

آنتونی فاوچی رییس انستیتو ملی مبارزه با بیماری‌های واگیردار و آلرژیک آمریکا که به گفته بایدن در دولت بعدی آمریکا نیز سمت خود را حفظ خواهد کرد، گفته همه مردم چه افراد طبقه پر خطر چه سایرین برای ما حائز اهمیتند و هرچه در این فهرست پایین‌تر بیاییم افراد بیشتری واکسینه خواهند شد و در پایان افراد ۲۵ تا ۳۰ ساله که هیچ بیماری زمینه‌ای ندارند واکسن را دریافت می‌کنند.

اتحادیه اروپا نیز تعداد قابل توجهی واکسن فایزر خریداری کرده و قول داده به همه کشور‌های عضو واکسن بدهد، اما همچنان کشور‌های عضو به تنهایی نیز اقدامن به خرید واکسن کرده‌اند.

هلند؛ کشور پیشرو در واکسیناسیون کرونا

به گزارش رویداد۲۴ پایگاه خبری موسسه ملی بهداشت عمومی و محیط زیست هلند اعلام کرده اگر همه چیز خوب پیش برود، قرار است از اوایل ژانویه (اواسط دی ماه) واکسیناسیون عمومی در هلند آغاز شود. برای این منظور همه کادر درمان هلند، پزشکان، خدمات عمومی بهداشتی و پرستاران خانگی قرار است در این برنامه همکاری داشته باشند.

در مرحله نخست واکسیناسیون هلند، افراد مسن، گروه‌های حساس نظیر کادر درمان و کسانی که با بیماران کرونایی ارتباط مستقیم دارند واکسینه خواهند شد. هلند نزدیک به ۱۷.۵ میلیون جمعیت دارد که از این میان، ۳.۵ میلیون نفر تا چهار ماهه نخست سال واکسینه خواهند شد. این کشور ۱۱.۷ میلیون دوز واکسن آسترازنکا و ۷.۸ میلون دوز واکسن فایزر خریداری کرده است.

وزارت بهداشت هلند در بیانیه‌ای اعلام کرده دولت ۷۰۰ میلیون یورو برای خرید واکسن هزینه کرده و ایجاد لجستیک لازم برای واکسیناسیون نیز ۹۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد یورو هزینه خواهد داشت. واکسن کرونا در هلند مجانی خواهد بود و بر اساس بیانیه دولت، هر کس بخواهد به طور داوطلبانه می‌تواند این واکسن را دریافت کند.

وضعیت کانادا در میان کشور‌های غنی جهان از همه بهتر است. این کشور به ازای هر نفر ۹ دوز واکسن را پیش‌خرید کرده است. جدول زیر به ترتیب کشور‌ها را از حیث سرانه دوز پیش خرید شده دسته بندی کرده است.

واکسن کرونا در کشورهای خاورمیانه

در میان کشور‌های خاورمیانه وضعیت دسترسی به واکسن به میزان نزدیکی کشور‌ها به غرب بستگی مستقیم دارد. آلمان تصمیم دارد اسرائیل را در برنامه توزیع واکسن به عنوان یک کشور اروپایی در نظر بگیرد. بر این اساس اسرائیلی‌ها همزمان با اتحادیه اروپا واکسن آسترازنکا را دریافت خواهند کرد.

به گزارش فارن پالسی معلوم نیست آیا فلسطینی‌ها نیز در طرح اتحادیه اروپا-آلمان، واکسینه خواهند شد یا نه و از این جهت درگیری بین اسرائیل و فلسطین می‌تواند در ماه‌های آینده تعمیق پیدا کند.

بسیاری از کشور‌های عربی نیز واکسن کرونا را از شرکت‌های غربی پیش خرید کرده‌اند. مصر که پرجمعیت‌ترین کشور عربی جهان است و لبنان به ترتیب برای ۲۷ و ۱۵ درصد جمعیتشان واکسن تهیه کرده‌اند. دیگر کشور‌های منطقه از حمله بحرین و امارات واکسن چینی را پیش خرید کرده‌اند. امارات در ماه سپتامبر واکسن سینوفارم چین را تایید کرده است.

از کشور‌های غنی جهان که عبور کنیم، بیشتر کشور‌ها چشمشان به ساز وکار توزیع عادلانه واکسن کروناست که توسط سازمان جهانی بهداشت راه اندازی شده است. این ساز وکار تحت عنوان کواکس قرار است ۷۰۰ میلیون دوز واکسن را برای کشور‌های عضو تضمین کند که این تعداد تا پایان سال ۲۰۲۱ قرار است به ۲ میلیارد دوز افزایش پیدا کند. این یعنی تقریبا ۲۰ درصد جمعیت جهان از این طریق واکسینه می‌شوند.

اما باگ اصلی این ساز و کار عضویت کشور‌های ثروتمند است. کشور‌های توسعه یافته نیز در کنار کشور‌های در حال توسعه و کم درآمد در این سازو کار عضو شده‌اند و می‌خواهند از سوبسید ارائه شده در دسترسی به واکسن بهره ببرند. در میان کشور‌های آمریکای لاتین، برزیل کمپین واکسیناسیون را در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ و مکزیک تا پایان ماه جاری میلادی آغاز خواهند کرد.

در ماه آگوست مکزیک و آرژانتین با همکاری با شرکت آسترازنکا برای تولید ۲۵۰ میلیون دوز واکسن برای آمریکای لاتین خبر دادند. یک هفته پیش نیز این کمپانی توافقی با دولت برزیل برای تولید ۱۰۰ میلیون دوز واکسن منعقد کرد.

چالش کشورهای توسعه‌یافته در واکسیناسیون کرونا

جالب است بدانید یکی از چالش‌های غرب برای واکسیناسیون، مساله عدم اعتماد مردم به واکسن‌های تولید شده است. بر اساس آخرین نظرسنجی انجام شده توسط گالوپ (موسسه بزرگ نظرسنجی در آمریکا) ۴۲ درصد آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که واکسن نخواهند زد.

به گزارش رسانه‌های هلندی، دولت این کشور اعلام کرده هر کس از واکسینه شدن اجتناب کند از برخی آزادی‌های اجتماعی منع خواهد شد. فارین پالسی معتقد است یکی از دلایل عدم اعتماد مردم به واکسن‌های تولید شده، دوقطبی شکل گرفته در سیاست آمریکاست. برای همین منظور باراک اوباما، جرج بوش و بیل کلینتون، روسای جمهور اسبق آمریکا همگی اعلام کرده‌اند که به صورت علنی واکسینه خواهند شد.

آنتونی فاوچی در این باره گفته مردم برای اینکه کشور به حالت عادی برگردد نباید از هیچ اقدام بهداشت عمومی اجتناب کنند. او گفته برای اینکه کشور به حالت عادی برگردد دست‌کم ۷۵ درصد مردم باید تا تابستان سال آینده واکسینه شده باشند.

بیشتر بخوانید: جنجال بر سر یک استعفا در وزارت بهداشت/ پشت پرده اختلاف ملک زاده و نمکی چیست؟

واکسیناسیون کرونا در ایران

جمهوری اسلامی ایران معتقد است تا تابستان امسال واکسن ایرانی کرونا تولید و واکسیناسیون عمومی آغاز خواهد شد. تا کنون هیچ نظرسنجی درباره اعتماد عمومی به واکسن تولید داخل انجام نشده، اما اختلافات بر سر توانایی ایران در تولید واکسن کرونا بر کسی پنهان نیست.

چندی پیش معاون وزیر بهداشت رسما توانایی کشور در تولید دارو‌های کرونا را زیر سوال برد. رضا ملک زاده در بیانیه استعفای خود وزیر بهداشت را به «اظهارات غیرغلمی و ناشی از شتابزرگی در مورد تولید واکسن ایرانی که هنوز در حال طی مراحل اولیه» است متهم کرد و گفت «شما مدعی معرکه گرفتن برای تولید» واکسن کرونا شده‌اید.

از سوی دیگر سرنوشت دیگر درمان‌های ادعایی کرونا در ایران هنوز مشخص نشده. شش ماه از رونمایی دستگاه مستعان ۱۱۰ توسط فرمانده سپاه پاسداران گذشته است. دستگاهی که قرار بود از چند صد متری وجود ویروس کرونا را تشخیص دهد. در این شش ماه ایران موجی پس از موج دیگر ابتلا به کرونا را پشت سر گذاشته است.

به گزارش رویداد۲۴ ایران عضو ساز و کار توزیع عادلانه واکسن کرونا تحت عنوان کواکس شده و قرار است بدهی‌های کره جنوبی به ایران از خرید نفت به حساب این ساز و کار واریز شود. وزیر بهداشت گفته برای ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از گروه‌های آسیب‌پذیر، افراد بالای ۶۵ سال و افراد دارای بیماری خاص و زمینه‌ای در قالب کوکس پیش خرید واکسن کردیم و به محض اینکه در دنیا توزیع شود ما هم این واکسن را دریافت و تزریق می‌کنیم.

خارج از این سازو کار به نظر می‌رسد ایران دست‌کم در شرایط فعلی تحریم‌ها امکان دسترسی به واکسن‌هایی که دو مورد آن در آمریکا تولید می‌شود نخواهد داشت، اما با روی کار آمدن جو بایدن امید به رفع این محدودیت‌ها تقویت شده است.

دموکرات‌ها از مدت‌ها پیش ترامپ را برای ایجاد محدویت‌های دارویی علیه ایران مورد سرزنش قرار داده اند. بایدن در زمان تبلیغات انتخاباتی خود رسما از ترامپ خواسته بود تحریم‌های دارویی ایران را در زمان شیوع کرونا بردارد.

۷۵ تن از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در نامه‌ای به استیون منوچین وزیر دارایی و مایک پمپئو وزیر امو خارجه ایالات متحده خواسته‌اند دولت ترامپ در دو ماه باقیمانده کاری‌اش ترتیبی دهد تا محدودیت‌های جهانی برای ارسال کیت‌های آزمایشگاهی، دستگاه‌های تنفسی و دیگر وسایل ضروری برای مقابله با همه‌گیری کرونا به ایران موقتا برداشته شوند.

در این نامه که به ابتکار سناتور الیزابت وارن و خسوس گارسیا نماینده مجلس قانون‌گذاران تهیه شده آمده است: «مسدود کردن یا محدود کردن ارسال اقلام دارویی نه تنها مانع یک اجماع جهانی در مقابله با پاندمی می‌شود، بلکه کمکی هم به امنیت ملی ما نمی‌کند.»

این نمایندگان نوشته‌اند که احتمالا دولت بایدن قادر خواهد بود سریعا مقرراتی را تدوین کند که جریان کمک به مبارزه با ویروس کرونا در سراسر جهان را تسهیل کند. اما چند ماه باقیمانده تا زمان روی کار آمدن دولت جدید بسیار حیاتی است.

به گزارش فارن پالیسی، جو بایدن رییس جمهوری منتخب از ترامپ خواسته مجوز‌هایی صادر کند تا ارسال مواد دارویی و تجهیزات پزشکی به ایران تسهیل شود. همچنین کانال‌هایی برای یانک‌ها و شرکت‌های ایرانی فراهم کند تا بتوانند اقلام دارویی مورد نیازشان را تامین کنند.

نظیر چنین مجوز‌هایی در دو دهه اخیر و در دولت جرج بوش و اوباما از سوی دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا به منظور کمک به زلزله‌زدگان در ایران صادر شده بود.