بازگشت آمریکا به برجام به امضای توافق موقت منجر می‌شود؟
رویداد۲۴ با نزدیک شدن به زمان بازگشت آمریکا به برجام، احیای این توافق از هر زمان دیگری دشوارتر به نظر می‌رسد. اروپا خواستار توافقی جامع بر سر برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای ایران است و در مقابل ایران سطح فعالیت‌های هسته‌ای خود را ارتقا داده است تا قدرت چانه زنی تهران در قبال غرب افزایش پیدا کند. اما چه سرنوشتی در انتظار برجام است؟
بیستم ژانویه مراسم تحلیف ریاست جمهوری جدید آمریکا برگزار می‌شود و قرار است جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا بر اساس وعده‌هایی که پیشتر مطرح کرده بود به برجام بازگردد. شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل مدعی شده مقامات دولت جدید آمریکا از همین الان مذاکره با ایران برای بازگشت به برجام را آغاز کرده‌اند این در حالی است که شبکه بلومبرگ در گزارشی با اشاره به این که جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا قصد دارد به توافق‌هایی بین المللی از جمله توافق هسته‌ای ایران بازگردد، اعلام کرد که لغو تحریم‌های نفتی ایران در اولویت پایین‌تری برای او قرار دارد که حل و فصل مسائل پیرامون آن ممکن است به زودی اتفاق نیفتد. ناظران می‌گویند علی رغم تمایل واشنگتن برای بازگشت به توافق ایران، اما مسیر احیای برجام دشوار است چرا که شرایط تغییر کرده است و عملا برجام به معنای توافقی که ایران و گروه ۱+۵ امضا کرده بودند دیگر وجود ندارد؛ چرا که از یک سو ایران میزان غنی سازی خود را فراتر از تعهدات برجامی آغاز کرده است و در طرف مقابل تحریم‌های هسته‌ای و فراهسته‌ای گسترده‌ای نیز علیه ایران اعمال شده است.
جدال ایران و اروپا با صدای بلند؛ چرا تروئیکا ساز مخالف می‌زند؟
پس از آلمان، چین و آمریکا و همچنین آژانس بین المللی انرژی اتمی، فرانسه نیز جدیدترین مواضع خود درباره برجام و توافق هسته‌ای ایران را مطرح و اعلام کرد که برجام کافی نیست. ژان ایولودریان در سخنانی با اشاره به جدیدترین فعالیت‌های هسته‌ای ایران تهران را به ساخت ظرفیت تسلیحات هسته‌ای متهم کرد و گفت: ایران و آمریکا هردو باید به برجام بازگردند. لودریان البته بازگشت به برجام را کافی ندانست و تاکید کرد که حتی اگر هر دو طرف به این توافق برگردند، کافی نخواهد بود. لازم است که گفتگو‌های سختی درباره فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی بالستیک ایران داشته باشیم.
سخنان لودریان با واکنش وزیر خارجه کشورمان همراه شد؛ ظریف فرانسه را مسئول بی ثباتی در منطقه دانست و گفت همکار محترم؛ شما دوران کاری‌ات در کابینه را با فروش جنگ‌افزار به جنایتکاران جنگی سعودی آغاز کردی. از بیان حرف‌های پوچ و مهمل در مورد ایران دست بردار.
پیش از فرانسه، آلمان نیز مواضع مشابهی را مطرح کرده و خواستار مذاکره با ایران بر سر برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای تهران شده بود. وزیر خارجه آلمان نیز برجام را ناکافی خوانده و گفت آلمان به جای توافق موجود که دیگر یک توافق کامل نیست به دنبال توافق هسته‌ای جامع و گسترده‌تر با ایران است. هایکو ماس تاکید کرد که شکلی از یک توافق هسته‌ای جامع (برجام پلاس) که دربر دارنده منافع ما نیز باشد مورد نیاز است. وزیر خارجه آلمان مدعی شد: ما انتظار روشنی داریم، هیچ سلاح هسته‌ای در کار نباشد و در عین حال برنامه موشکی بالستیکی که کل منطقه را تهدید می‌کند نیز وجود نداشته باشد. ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه بازی کند. پیش از آلمان، وزیر خارجه چین و مشاوران جو بایدن نیز اظهارات و مواضع مشابهی را مطرح کرده بودند.
بیشتر بخوانید:دلواپسان نگرانند / چه کسانی آتش تنش میان ایران و آمریکا را شعله‌ور نگه داشته‌اند؟
در مقابل تهران قویا هرگونه مذاکرات فرابرجامی را رد و اعلام کرده است که تنها بر بازگشت آمریکا به برجام حاضر به گفتگو است. با این وجود تهران تلاش می‌کند با دست پر به استقبال بازگشت آمریکا به برجام برود. آغاز فعالیت تحقیق و توسعه ایران برای طراحی اورانیوم فلزی که به عنوان سوخت جدید رآکتور تحقیقاتی تهران را می‌توان در این بخش توصیف کرد. اقدامی که اروپایی‌ها با انتشار بیانیه‌ای به آن واکنش داده و اعلام کردند: ایران هیچ کاربرد غیرنظامی معتبری برای اورانیوم فلزی ندارد. تولید اورانیوم فلزی به طور بالقوه پیامد‌های سنگین نظامی دارد. ایران تحت توافق هسته‌ای متعهد شده است که اقدام به اورانیوم فلزی تولید نکند یا به مدت ۱۵ سال فعالیت تحقیق توسعه روی به کارگیری اورانیوم فلزی نداشته باشد. این سه کشور اروپایی افزودند: قویا از ایران می‌خواهیم این فعالیت را متوقف کند و اگر در حفظ توافق جدیت دارد، بدون تاخیر بیشتر به پایبندی به توافق هسته‌ای بازگردد. این بیانیه نیز با واکنش ظریف همراه شد و وزیر خارجه کشورمان در این باره گفت: آیا ابتکار مرده زاده شده امانوئل مکرون یا خودداری انگلیس از پرداخت بدهی مقرر در حکم دادگاه را به یاد دارید؟ این به خاطر ایران است که برجام زنده است، نه سه کشور اروپایی.
روزنامه الکترونیکی رای الیوم چاپ لندن در گزارشی با اشاره به بیانیه تروئیکای اروپایی نوشت: نگرانی فزاینده اروپا در نتیجه این اعتقاد است که سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس به این اعتقاد رسیده‌اند که خروج دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال تحریم‌های اقتصادی خفقان آور علیه ایران، نتایج کاملاً برعکس از نظر فراهم آوردن فرصت تولید سلاح هسته‌ای در کمتر از یک سال پس از بازگشت ایران به نرخ غنی سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد و انحلال تمام تعهدات تحمیل شده بر اساس آن داشته است.
رای الیوم در ادامه نوشت که تولید فلز اورانیوم طبق نظر کارشناسان می‌تواند همزمان برای اهداف غیرنظامی و نظامی مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان اصلی‌ترین مولفه برای تولید بمب‌های هسته‌ای در کنار اورانیوم غنی شده با نرخ بالا در نظر گرفته می‌شود، موضوعی که تأثیرات قابل توجهی بر کشور‌های اروپایی داشته و فشار آن‌ها را بر ایران و دولت بایدن افزایش داده است تا همان زمان با درخواست بازگشت به مذاکرات، بازگشت طرف‌های ایرانی و آمریکایی به مفاد برجام و تعهدات را نیز خواستار شوند.
ایران به دنبال افزایش قدرت چانه‌زنی؛ برجام احیا می‌شود؟
ایران به وضوح به دنبال افزایش قدرت چانه‌زنی خود در آستانه بازگشت آمریکا به برجام است. آنچه از سوی تهران زیاده خواهی غرب عنوان می‌شود منجر به آن شده است که ایران پس از بیش از سه سال کمپین فشارحداکثری دولت ترامپ و اعمال شدیدترین تحریم ها از جمله تحریم نفتی، از مزایای برجام بی بهره بماند. ایران تلاش می کند تا برجام به نقطه آغازین آن بازگردد و به باور غرب این امر میسر نمی شود مگر آنکه گفت وگوهای شامل تری بر سر توافق ایران انجام شود. گفت وگوهایی که طرفین به قصد امتیازگیری حداکثری و امتیازدهی حداقلی آن را آغاز خواهند کرد. تحلیلگران از توافق موقت سخن می‌گویند. توافقی که مسیر را برای احیای برجام هموار می‌سازد. اما این توافق شامل چه مواردی است و تا چه اندازه نگرانی های غرب را مرتفع و منافع تهران را تامین خواهد کرد؟
