سیستم آموزشی کشور در شوک کرونایی/ بیش از ۲۰۰۰۰۰ دانش‌آموز از تحصیل بازماندند!
رویداد۲۴ آموزش مجازی اگر چه می‌تواند فرصتی برای برقراری عدالت آموزشی باشد اما در شرایط فعلی به دلیل فراهم نبودن ابزار مورد نیاز و زیرساخت‌های لازم، به شاخصی برای عمیق‌تر شدن شکاف آموزشی و لطمه بیشتر به پیکر نحیف عدالت آموزشی شده است و هم‌اکنون بخشی از دانش آموزان به دلیل دسترسی نداشتن به آموزش مجازی از چرخه تحصیل باز مانده‌اند.
گرانی تبلت و گوشی هوشمند و ناتوانی مالی خانواده‌ها برای خرید آن باعث افزایش آمار 3.5 میلیونی دانش آموزان بازمانده از پیام‌رسان آموزشی شاد به 5 میلیون دانش آموز شده و اطلاعاتی از دسترسی این دانش آموزان به تلویزیون وجود ندارد.
گروه‌هایی از دانش آموزان در حاشیه شهرهای بزرگ و مناطق روستایی به دلیل دسترسی نداشتن به آموزش مجازی عملاً ارتباطی با معلم و کلاس درس خود نداشته و خطر ترک تحصیل، آنها را به شکل جدی تهدید می‌کند.
بی اطلاعی از وضعیت دانش آموزان و کار در لاله‌زار
وقتی به مناطق پایین پایتخت برویم، این کاستی‌ها عیان‌تر خواهد شد؛ مصداق آن را هم دبیر دوره متوسطه اول یکی از مدارس جنوبی پایتخت وضعیت دانش‌آموزان بازمانده از آموزش مجازی در کلاس درس خود را اینگونه برایمان شرح می‌دهد: هم‌اکنون از وضعیت 10 دانش آموز اطلاعی ندارم، مدیر مدرسه از وضعیت آنها خبر دارد، سه نفر از دانش آموزان را پیگیری کردم و گفتند از طریق تلویزیون درس‌ها را دنبال می‌کنند، این‌ها در امتحانات مجازی هم غایب هستند.
از جنوب پایتخت به مناطق مرکزی که برویم باز هم هستند دانش‌آموزانی که از آموزش مجازی جا مانده‌اند و در این میان حتی برخی کار را بر درس ترجیح داده‌اند؛ روایت مدیر یکی از مدارس دولتی دوره متوسطه اول از وضعیت سه دانش آموزش که در کلاس مجازی غایب هستند، اینگونه است: وقتی با یکی از دانش آموزان صحبت کردم گفت که به لاله‌زار رفته و در آنجا مشغول کار است و درس‌ها را از تلویزیون دنبال می‌کنم.
با گذشت حدود 5 ماه از آغاز سال تحصیلی، بر اساس برخی آمارها در دوره متوسطه اول، حدود 200 هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل در سال تحصیلی جاری داریم البته برای گفت‌وگو درباره این آمار و ترک تحصیل دانش آموزان دوره متوسطه اول و دوم در سال تحصیلی جاری بارها با مدیران دفتر آموزش متوسطه اول و دوم آموزش و پرورش تماس گرفتیم اما متاسفانه پاسخگو نبودند!
قطعاً پاسخگویی آموزش و پرورش درباره وضعیت ترک تحصیل دانش آموزان دوره متوسطه اول و دوم، حساس بودن مدیران معاونت متوسطه به مسئله ترک تحصیل دانش آموزان و اعلام آماری در این رابطه می‌تواند باعث تنویر افکار عمومی شده و به حساس‌سازی سایر نهادها و دستگاه‌ها برای حمایت از دانش آموزان بازمانده از تحصیل در شرایط کرونایی منجر شود.
5 استانی که در سال تحصیلی گذشته بیشترین ترک تحصیل‌های دوره ابتدایی از پایه ششم را دارند (دانش آموزانی که از پایه ششم وارد پایه هفتم نمی‌شوند) استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، آذربایجان غربی و کرمان هستند.
بر خلاف باور رایج که ساکنان استان تهران را غالبا افرادی برخوردار از حداقل امکانات می‌داند، تهران و شهرستانهای آن جزو رتبه‌های برتر ترک تحصیل دانش آموزان در متوسطه اول و دوم هستند.
5 استانی که بیشترین ترک تحصیل در دوره متوسطه اول را برای سال تحصیلی جاری دارند شامل سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، تهران و آذربایجان غربی هستند.
این رتبه‌بندی در متوسطه دوم نیز مشابه بوده و استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، تهران و آذربایجان غربی 5 استانی هستند که بیشترین ترک تحصیل را در این دوره داشته اند. حضور برخی استانها مانند سیستان و بلوچستان و خوزستان در جمع بیشترین ترک تحصیل‌های هر سه دوره تحصیلی است، که نشان دهنده ضرورت تمرکز و برنامه ریزی بیشتر در این استانها است.
در آتش سوزی کانکس معلمان که اخیرا در روستای کنگرستان سردشت دزفول رخ داد، سه نوجوان سنین 14، 15 و 17 ساله که انتظار می‌رود افراد در این سن، دانش‌آموز باشند، طبق اعلام آموزش و پرورش خوزستان ترک تحصیل کرده بودند!
ترک تحصیل دختران در دوره ابتدایی بیشتر از پسران
در دوره متوسطه دوم در مجموع کل کشور ترک تحصیل پسران بیشتر از دختران است و نرخ پوشش تحصیلی در این دوره 83 درصد است.
در دوره متوسطه اول در مجموع کل کشور ترک تحصیل دختران بیشتر از پسران است و نرخ پوشش تحصیلی در این دوره 95 درصد است.
در دوره ابتدایی در مجموع کل کشور ترک تحصیل دختران بیشتر از پسران است.
بیشتر بخوانید: ترک تحصیل بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل تعطیلی مدارس کشور!
مدیرکل آموزش و پرورش عشایری: 210 هزار بازمانده از تحصیل داریم
با این وجود محمدرضا سیفی مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر آموزش و پرورش، تعداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل دوره ابتدایی در سال تحصیلی جاری را 210 هزار نفر دانست، یعنی دانش آموزانی که نتوانسته‌اند به شیوه‌های مختلف در کلاس درس حضوری و مجازی حاضر شوند.
پیشتر نیز، رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، آمار بازماندگان از تحصیل در پایه اول دبستان را حدود 89 هزار نفر اعلام کرده و گفته بود که آمار بازماندگان از تحصیل سایر پایه‌ها نیز در حال پیگیری است.
مجلس و دانش آموزان بازمانده از تحصیل
به نظر می‌رسد ترک تحصیل دانش‌آموزان برای نمایندگان مجلس هم چندان دارای اهمیت نیست! شاید بخشی از این موضوع ناشی از عدم ارائه آمار دقیق از سوی آموزش و پرورش باشد. با وجودی که گفته می‌شود برای تامین تبلت مورد نیاز دانش آموزان به حدود 12 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است اما کمیسیون تلفیق مجلس 800 میلیارد تومان اعتبار را برای تأمین تبلت دانش‌آموزان مناطق محروم تصویب کرده است. فارغ از ناکافی بودن میزان این بودجه، ممکن است همین مبلغ (اگر اعتبار آن تصویب و تخصیص یابد) به سال تحصیلی جاری نرسد حتی مشخص نیست وضعیت سایر بازماندگان از تحصیل در سال جاری چه خواهد شد و چه کسی باید به فکر آنها باشد؟
روایت مدیران آموزش و پرورش استانها از بازماندگان تحصیل
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز گفت: با توجه به برآوردی که از ثبت‌نام دانش‌آموزان و آمار ثبت شده در سامانه سناد در خراسان رضوی داریم حدود 40 هزار دانش‌آموز در سال تحصیلی جاری ترک تحصیل کرده‌اند، آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در استان نسبت به سال گذشته بیش از 2 برابر افزایش داشته است.
حسنعلی اصغری، مدیرکل آموزش و پرورش استان قزوین: دو هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در سطح این استان حضور دارند که 1227 نفر در مقطع متوسطه و 773 نفر در دوره ابتدایی هستند 527 نفر از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه باید از پایه ششم به هفتم می‌رفتند و 700 نفر نیز از پایه نهم به دهم، ولی هیچ‌کدام ثبت‌نام نکرده‌اند.
سید محمد سیدی معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش خراسان شمالی: امسال هزار و 429 نفر از دانش آموزان متوسطه اول در کلاس‌های درس حضور نیافتند که نیمی از آنان معادل 711 نفر مربوط به گذر تحصیلی یعنی پایه ششم به هفتم است، با تلاش‌های انجام شده، 65 نفر از این دانش آموزان جذب شدند، و اکنون هزار و 364 نفر شامل 641 نفر دختر و 723 نفر پسر هنوز در کلاس‌های درس حضور نیافته‌اند. بیشترین ترک تحصیل در میان دانش آموزان روستا و حاشیه شهر مشاهده می‌شود و علت آن شرایط اقتصادی، ازدواج دختران، اشتغال به کار و مشکلات اقتصادی است. امسال هزار و 239 نفر از دانش آموزان متوسطه دوم در شاخه نظری ترک تحصیل کردند که از این تعداد تاکنون 122 نفر جذب شده اند و پیگیری برای جذب هزار و 117 نفر ادامه دارد.
حمیدرضا رخشانی؛ مدیرکل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان آمار کلی وضعیت بازماندگان از تحصیل در طول سال‌های اخیر را اعلام کرده و گفته است: براساس آمارگیری که به تازگی انجام شده و نتایج آن به زودی اعلام می‌شود 50 درصد دانش‌آموزان این استان یا بازمانده از تحصیل هستند یا ترک تحصیل کرده‌اند. طبق آماری که از سال 92 تاکنون در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد و مدام تکرار می‌شود 141 هزار بازمانده و ترک تحصیلی در این استان وجود دارد.
در همین رابطه قائدی؛ مدیرکل آموزش و پرورش استان چهار محال و بختیاری درباره جمعیت ترک تحصیلی‌های این استان در سال تحصیلی جاری به تسنیم گفت: تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل استان در سال‌های اخیر حدود 8500 نفر است.
او ادامه داد: در مدارس مناطق دوردست که به دلیل نبود اینترنت به شبکه شاد دسترسی ندارند، آموزش‌ها حضوری است، 16 هزار دانش‌آموز ابزار لازم برای آموزش مجازی را در اختیار ندارند البته برای دو هزار نفر تبلت تهیه کردیم. آموزش مجازی چندان باعث ترک تحصیل نشده است چون با روش‌های جایگزین دیگر همچون آموزش تلویزیونی و ارسال درس نامه دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار دادیم.
بازماندگان از تحصیل در لایحه بودجه 1400؛دبیرستانی‌ها جاماندند
بر اساس برنامه کیفیت‌بخشی و توسعه عدالت آموزشی (127594) در لایحه بودجه 1400 آموزش و پرورش، اعتبارات مربوط به بازماندگان از تحصیل مختص مقاطع ابتدایی و متوسطه اول (دوره آموزش عمومی) است و برای متوسطه دوم مبلغی تعیین نشده است. طبق اعداد لایحه بودجه، در سال تحصیلی آینده 86 هزار و 501 بازمانده از تحصیل، در 8 استان تحت حمایت قرار خواهند گرفت. 75 درصد این افراد حمایت شده، در استان‌های خوزستان (32 هزار نفر)، سیستان و بلوچستان (19 هزار نفر) و آذربایجان غربی (12 هزار نفر) هستند.
چند سوال از مسئولان
در حالی که طبق اعلام معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش 89 هزار نفر بازمانده از تحصیل در پایه اول ابتدایی اعلام کرده اما در لایحه بودجه 1400 مجموع تعداد بازماندگان از تحصیل در دوره ابتدایی و متوسطه اول 85 هزار و 781 نفر اعلام شده است! دلیل اختلاف بین آمار اعلامی وزارت آموزش و پرورش و آمار مندرج در لایحه بودجه چیست؟
با توجه به اینکه بیشترین ترک تحصیل‌ها و کمترین پوشش تحصیلی مربوط به دوره متوسطه دوم است، چرا آموزش و پرورش با بازماندگان از تحصیل این دوره کاری ندارد؟ چه خدمات خاصی به بازماندگان از تحصیل ارائه می‌شود؟ و در این شرایط بازگشایی مدارس در برخی مناطق کشور تا چه اندازه ضروری است؟
