ماجرای تبادل زندانی آمریکا و انگلیسی در ازای بدهی‌های ایران صحت دارد؟
رویداد۲۴ روز گذشته پایگاه خبری المیادین متعلق به حزب‌الله لبنان و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به نقل از منابع آگاه از تبادل ۷ میلیارد دلار دارایی‌های مسدود شده ایران در برابر آزادی ۴ نفر از زندانیان آمریکایی در ایران خبر داد. شبکه خبر آزادی نازنین زاغری در ازای پرداحت ۴۰۰ میلیون پوند بدهی انگلستان به ایران که به خرید تانک‌های چیفتن قبل از انقلاب بر می‌گشت را نیز در زیرنویس‌های خود به نقل از منابع مطلع اطلاع‌رسانی کرد.
اما دیری نپایید که منابع ایرانی و آمریکایی خبر رسانه‌های ایران را تکذیب کردند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارشی منتشر کرد و نوشت: در وهله اول مشخص نبود که این گزارش اقدامی از سوی محافظه‌کاران تندروی حاکم بر صداوسیمای جمهوری اسلامی بوده است که از مخالفان سرسخت بازگشت ایران به تعهدات برجام به شمار می‌روند یا نه.
بیشتر بخوانید:مذاکره ایران و عربستان چه معنایی برای خاورمیانه دارد؟
این رسانه نوشت: این نیز مشخص نبود که آیا در مذاکرات کنونی ایران با کشور‌های غربی در مورد آزادی پول‌های مسدودشده ایران در قبال آزادی زندانیان تبعه کشور‌های غربی نیز گفتگو‌هایی صورت گرفته است یا خیر.
حتی پس از آنکه مقام‌های آمریکا این خبر را تکذیب کردند هم صدا و سیما همچنان بر صحت خبر المیادین اصرار داشت.
به گزارش آسوشیتدپرس، مجری صدا و سیما در این باره گفته «به گزارش شبکه المیادین به نقل از یک مسئول ایرانی-واشنگتن ۴ زندانی ایرانی را آزاد خواهد کرد. ایران در عوض ۴ زندانی متهم به جاسوسی برای دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا را آزاد می‌کند. شبکه المیادین همچنین اعلام کرد که واشنگتن ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران را آزاد خواهد کرد.»
در پی انتشار این خبر، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفتگو با رسانه‌های آمریکایی تکذیبیه‌ای صادر کرد. پرایس گفت گزارش‌های مبنی بر این که توافقی بر سر تبادل زندانیان صورت گرفته است، واقعیت ندارند. ند پرایس، اما افزود که پیگیری پرونده آمریکایی‌های بازداشتی یا مفقود شده در ایران تا بازگرداندن این افراد نزد خانواده‌هایشان متوقف نخواهد شد.
ران کلین، رئیس کارکنان کاخ سفید نیز در گفتگو با شبکه سی‌بی‌اس خبر آزادی زندانیان آمریکایی در قبال آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران را تکذیب کرد و گفت: خبر حقیقت ندارد؛ توافقی برای آزادی این چهار آمریکایی صورت نگرفته است.
ساعاتی بعد، مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل متحد نیز خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی مبنی بر توافق ایران و آمریکا در زمینه تبادل زندانیان را تکذیب کرد. صبح روز دوشنبه نیز خطیب زاده این خبر را تکذیب کرده و گفته گزارش‌هایی از این دست قابل تایید نیستند.
آسوشیتدپرس نوشته، به رغم تکذیب آمریکا شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد در هفته‌های گذشته مذاکراتی درباره تبادل زندانی صورت گرفته است.
این خبرگزاری می‌افزاید، اگرچه هنوز پیشنهادی رسمی به مقامات واشنگتن ارائه نشده است، چه رسد به اینکه امضا شده باشد، اما گزارش‌های خاصی که از ایران به گوش می‌رسند، نشانگر آن هستند که دستکم یک پیش‌نویس توافق در این زمینه در سطح کارگروه‌ها تدوین شده است.
صداوسیما همچنین مدعی شده بریتانیا نیز حاضر شده است در قبال پرداخت ۴۰۰ میلیون پوند (۵۵۲ میلیون دلار) پول بلوکه شده ایران، آزادی نازنین زاغری را تضمین کند.
مقامات بریتانیایی به اندازه آمریکایی‌ها در مقابل این خبر موضع‌گیری تندی نکرده‌اند. وزارت خارجه بریتانیا گفته است که این کشور در حال بررسی یک پرونده ۴۰ ساله با ایران است. این مقامات گفته‌اند بیش از این نمی‌توانند توضیح بدهند زیرا بحث‌های حقوقی این موضوع همچنان در جریان است.
با این حال جیمز کلورلی وزیر بریتانیا از اینکه یک شهروند انگلیسی به عنوان اهرم فشار سیاسی مورد سو استفاده قرار گرفته ابراز نارضایتی کرده است. او در یک نشست خبری که امروز دوشنبه برگزار شده گفته «بازداشت خودسرانه» یک شهروند بریتانیایی باید از اختلافات سیاسی با ایران مجزا باشد.
او اساسا مساله تبادل را تکذیب نکرده اما گفته گزارش‌ها و اطلاعات غلط زیادی از سمت ایران در روز‌های اخیر مخابره شده است. کلورلی گفته: از یک سو آن‌ها گفته‌اند که این فرآیند تبادل زاغری با بدهی‌ها فرآیندی قانونی است که ما با این حرف موافق نیستیم.
ایران سابقه آزادسازی زندانیان دوتابعیتی در ازای دریافت بدهی‌های خود از کشور‌های خارجی را دارد. یکی از این موارد در حاشیه مذاکرات برجام در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد.
روزنامه گاردین انگلیس در گزارشی نوشته در روز‌های اخیر محل بازداشت دو تن از بازداشت شده‌های ایرانی آمریکایی در تهران عوض شده و به دو نقطه متفاوت منتقل شده‌اند. این تحولات در دوره‌های قبل ختم به آزادی بازداشت شدگان شده است.
یک منبع آگاه در زندان اوین به گاردین گفته این تحریکات با وجود تکذیب مقامات انگلیسی و آمریکایی دال بر قریب الوقوع بودن فرآیند تبادل زندانی است.
بنا به گزارش‌های رسانه‌ای، مراد طاهباز و سیامک نمازی دو ایرانی آمریکایی زندانی در ایران به بخش ویژه‌ای در زندان اوین منتقل شده اند. طاهباز روز شنبه به یک بخش دیگر منتقل شده که قبلا برای توجیه زندانیان آزاد شده و گرفتن اقرار از آن استفاده می‌کردند.
گاردین نوشته شیائو ونگ و نزار ذکا زندانی‌های چینی آمریکایی و لبنانی در زندان اوین هم به همین منوال آزاد شده‌اند.
این اولین بار نیست که در جریان مذاکرات وین صدا و سیما به نقل از منابع آگاه بی نام و نشان بر روند مذاکرات تاثیر می‌گذارد. مورد قبلی با واکنش تند معاون وزیر خارجه ایران همراه شد. پرس تی وی هفته‌های گذشته خبری منتشر کرد و مدعی شد مذاکره کنندگان ایرانی خطوط قرمز ترسیم شده توسط رهبر را زیر پا گذاشته‌اند که به جای لغو همه تحریم‌ها به دنبال لغو پلکانی تحریم‌ها از سوی آمریکا هستند. عراقچی به این خبر واکنش نشان داد و گفت منابع آگاه شبکه پرس تی وی که به صدا و سیما تعلق دارد چندان هم آگاه نیستند.
اگرچه وزارت خارجه صریحا و قویا خبر‌ها درباره آزادی زندانیان آمریکایی در ازای دریافت پول را تذکیب کرده اما شواهد نشان می‌دهد این خبر صحت دارد. یکی از نشانه‌های آن گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی و انگلیسی درباره این موضوع است و نشانه بعدی سخنرانی رهبر درباره نقش وزارت خارجه.
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی روز یکشنبه خود صراحتا وزارت خارجه را مجری برنامه‌های نظام معرفی کرد و گفت این وزارت خانه به تنهایی قادر به انجام کاری نیست و همه دستورالعمل‌های خود را از نهاد‌های بالادستی دریافت می‌کند.
این صحبت‌ها نشان می‌دهد علاوه بر وزارت خارجه جریان‌های دیگری از جمله جریان اصولگرا باید از محتوای مذاکرات وین خبر داشته باشد. صدا و سیما و المیادین دو رسانه نزدیک به این جریان سیاسی‌اند و دسترسی آن‌ها به منابع واقعا آگاه امر تعجب برانگیزی نیست.
