نقش ایران در درگیری اسرائیل با نیروهای مقاومت/ جنگ در نوار غزه به کجا خواهد انجامید؟
رویداد۲۴ اتفاقی که در چند روز اخیر در فلسطین و اراضی اشغالی افتاده تازه‌ترین سری از تنش‌های تاریخی در این سرزمین است. این درگیری‌ها شاید شدیدترین درگیر‌ها از سال ۲۰۱۴ میلادی تاکنون باشد و بسیاری از ناظران هشدار داده‌اند که ممکن است این بار این درگیری‌ها به یک جنگ تمام عیار تبدیل شود.
منطقه‌ای که درباره آن حرف می‌زنیم حدفاصل بین دریای مدیترانه و رود اردن، جنوب لبنان و شمال مصر است. از اوایل قرن ۲۰ تغییرات خونین و اشغالگری فلسطین آغاز شد. در اواخر دهه ۱۸۰۰ میلادی، جنبشی یهودی شکل گرفت که مدعی ایجاد یک وطن در منطقه تحت حاکمیت عثمانی‌ها در سرزمین فلسطین بود. این جنبش درست بعد از سقوط و شکست عثمانی اقدام به اشغالگری را آغاز کرد. بعد از جنگ جهانی اول، فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا با مجوز جامعه ملل وقت بود؛ بریتانیایی‌ها در آن زمان تصمیم گرفتند سرزمین فلسطین را به دو دولت مجزا تقسیم کنند؛ یکی یهودی و دیگری عرب.
بیشتر بخوانید:اسرائیل در آتش خشم فلسطین/ در شیخ جراح چه خبر است؟
بعد از جنگ جهانی دوم و سرکوب یهودیان توسط نازی‌ها، با همین بهانه سازمان ملل که یک نهاد نوظهور بود به ایجاد دولت اسرائیل در سرزمین‌های فلسطین رای مثبت داد. در سال ۱۹۴۸ اسرائیل مدعی شد که دولتش رسمیت پیدا کرده است. کشور‌های عربی در برابر شناسایی این کشور خودخوانده مقاومت کردند و این سر آغاز جنگ اعراب و اسرائیل و تقسیم سرزمین‌های اطراف رود اردن به سه بخش سرزمین‌های اسرائیل، غزه و کرانه باختری شد. نیروهای نظامی اسرائیل پا را از مرز‌هایی که سازمان ملل به آن‌ها داده بود فراتر گذاشته و نیمه غربی بیت‌المقدس را اشغال کردند.
جنگ بعدی همان درگیری معروف به جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ است. اسرائیل در این سال کنترل سرزمین‌های بیشتری را در دست گرفت. اراضی اشغال شده توسط اسرائیل مناطقی هستند که توسط سازمان ملل متحد و بسیاری از دیگر سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها و دیگران برای اشاره به مناطق اشغال شده توسط اسرائیل از مصر، اردن و سوریه پس از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷، به عنوان منطقه اشغال شده تعیین شده‌اند.
اسرائیل برای مدت طولانی اشغال این مناطق را علی رغم قطع نامه‌های مکرر شورای امنیت سازمان ملل برای خود نگه داشت و در آن‌ها اقدام به شهرک‌سازی کرد.
جنش‌های فلسطینی در تمام این مدت در تلاش برای بازپسگیر سرزمین‌هایشان بودند، اما سازمان‌های بین‌المللی به دنبال شکل‌گیری یک دولت ملی فلسطینی بودند. اعتراضات هزاران فلسطینی از کرانه باختری تا نوار غزه در سال ۱۹۸۷ به انتفاضه معروف شد. این درگیری ۵ سال به طول انجامید و در نهایت با پیمان اسلو به پایان رسید. پیمان مصالحه اسلو که در سال ۱۹۹۳ بین سازمان آزادیبخش فلسطین و اسرائیل بسته شده منجر به پیدایش تشکیلات خودگردان فلسطینی شد. حکومت خودگردان حاکمیت بر کرانه باختری رود اردن و در ابتدا نوار غزه را برعهده گرفت. پس از جنگ داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷ که به موفقیت حماس در به دست گرفتن کنترل نوار غزه انجامید قلمرو تحت کنترل حکومت خودگردان به کرانه باختری محدود شد.
از این زمان درگیری بین اسرائیل و فلسطین به درگیری بین غزه با هدایت حماس و رژیم صهیونیستی محدود شد.
مساله بیت‌المقدس یکی از مسائل چالشی میان فلسطینی‌ها و رژیم صهیونیستی است. اسرائیل کنترل بیت‌المقدس را بر عهده گرفته و مدعی شده که این شهر با نام عبری اورشلیم پایتخت اسرائیل است، اما شورای امنیت سازمان ملل بار‌ها در قطعنامه‌هایی علیه این ادعا رای داده و بر اساس قوانین بین‌المللی این منطقه را متعلق به فلسطین می‌داند. در تمام این مدت فلسطینی‌ها از تشکیل پایتخت خود در شرق بیت المقدس نا امید نشده‌اند. همین درگیری‌ها سبب شده بیشتر کشور‌ها سفارت‌هایشان را به جای پایتخت خودخوانده اسرائیل در تل آویو بنا کنند و به همین دلیل هم اقدام ترامپ در سال ۲۰۱۸ برای جابه جایی سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس منشا درگیری شد.
ماجرای درگیری جدید اسرائیل و فلسطین چیست؟
درگیری‌هایی که از روز دوشنبه هفته گذشته آغاز شده باید تحت ماجرای تخلیه ده‌ها خانواده فلسطینی از منطقه شرق بین‌المقدس که چندین دهه وطن آن‌ها به شمار می‌رفته توضیح داده شود. ماجرا این بار از منطقه شیخ جراح آغاز شده است.
شیخ جراح نام محله‌ای در شرق شهر بیت‌المقدس است که از لحاظ اداری تابع فلسطین است. این محله در سال ۱۹۵۶ به موجب توافقنامه‌ای میان اونروا و پادشاهی اردن ایجاد شد؛ و در آن زمان پذیرای ۴۸ خانواده فلسطینی آواره از جنگ ۱۹۴۸ شد. نام این محله از روی نام پزشک شخصی صلاح الدین ایوبی فرمانده مسلمانان در جنگ‌های صلیبی گذاشته شده است. صلاح الدین ایوبی در فتح بیت المقدس و آزادسازی شهر از اشغال متجاوزان نقش موثری داشته و در فلسطین به نمادی برای مقاومت تبدیل شده است.
از سال ۱۹۶۷ اسرائیل منطقه شیخ جراح را اشغال کرده و آن را به سرزمین‌های خودشان ملحق کردند. بر اساس قانون ۱۹۷۰ اسرائیل، صاحب خانه‌های یهودی اگر بتوانند ثابت کنند یک زمین قبل از سال ۱۹۴۸ به آن‌ها تعلق داشته می‌توانند برای مصادره آن زمین اقدام کنند. فلسطینی‌ها بر اساس قانون اسرائیل حق متقابلی ندارند.
در آپریل امسال (فروردین ماه) دادگاهی در اسرائیل علیه ساکنین بومی این محله احکامی صادر کرد و مدعی شد بر اساس حکم صادره چند خانواده ساکن در محله موظفند که تا هفتم می خانه‌های خود را ترک کرده و به شهرک نشین‌های یهودی اطراف تحویل دهند. هدف از این حکم در واقع وصل کردن شهرک‌های پراکنده‌ای بود که در اطراف محله شیخ جراح از سال‌ها پیش ایجاد شده بودند. در نتیجه حکم دادگاه اسرائیلی و رد آن توسط فلسطینیان، یهودیان ساکن شهرک‌های اطراف به محله هجوم برده و خانه‌های اهالی را اشغال کردند. در جریان این یورش‌ها درگیری‌هایی میان ساکنین بومی و شهرک‌نشین‌های یهودی به وقوع پیوست که با دخالت نظامیان اسرائیل و زخمی و دستگیر شدن تعداد زیادی از فلسطینیان همراه بود.
یک ویدئو که در شبکه‌های اجتماعی بار‌ها دیده شده یک یهودی اسرائیلی را نشان می‌دهد که خطاب به صاحب خانه فلسطینی می‌گوید اگر من خانه شما را اشغال نکنم و ندزدم کس دیگری این کار را خواهد کرد!
با شدت گرفتن درگیری‌ها بر سر تخلیه منطقه شیخ جراح، سازمان ملل به اسرائیل هشدار داد و اعلام کرد انتقال فلسطینی‌ها بر اساس حقوق بشر بین‌المللی ممنوع است و یک عمل مجرمانه جنگی به شمار می‌رود.
اما دولت اسرائیل نگرش دیگری داشت. وزارت خارجه اسرائیل در بیانیه‌ای این درگیری را یک درگیری حقوقی و اختلاف ملکی بین طرف‌های حقیقی خواند و دولت خودگردان فلسطین را به سو استفاده از بهانه‌های ملی گرایانه برای ایجاد خشونت در اورشلیم متهم کرد.
مقامات آمریکایی نسبت به تخلیه فلسطینی‌ها از منطقه شیخ جراح ابراز نگرانی کرده بودند، اما دموکرات‌های پیشرو در آمریکا از دولت خواستند که اقدام جدی‌تری برای جلوگیری از این وقایع بکند.
ایهان عمر، آندره کارسون و رشیدا طیب (سناتور فلسطینی تبار) سناتور‌های دموکرات آمریکایی در بیانیه مشترکی اعلام کردند چندین دهه است که دولت فلسطین با اشغالگری، دزدیدن زمین‌ها و جابه جایی اجباری مواجه است و همین مساله خانه آینده فلسطینی‌ها را بیش از گذشته دور از دسترس کرده است.
اما همزمان مهم است بدانید که شیخ جراح تنها چند کیلومتر با مسجد الاقصی فاصله دارد. در ایام ماه رمضان اسرائیل بی دلیل مانع از جمع شدن فلسطینی‌ها در این مکان مقدس شده بود. با شدت گرفتن درگیری‌ها در شیخ جراح، اعتراضات به مسجد الاقصی هم کشیده شد.
جزئیات درگیری‌ها در بیت المقدس
درگیری‌ها از شیخ جراح و مسجد الاقصی آغاز شد. صدها فلسطینی در درگیری روز دوشنبه زحمی شدند. اسرائیل حملات هوایی را از سر گرفت و ۲۴ نفر از جمله ۹ کودک در غزه جانشان را از دست دادند. تا این لحظه ۱۰۳ فلسطینی از جمله ۲۷ کودک و ۶ اسرائیلی در درگیری اخیر کشته شده‌اند.
تنها یکی از حملات هوایی اسرائیل به سقوط یک ساختمان ۱۳ طبقه با نام برج حتادی در غزه منجر شد.
گزارش فوربس هزینه انسانی درگیریهای اسرائیل و فلسطین در درگیری‌هایی که از سال ۲۰۰۸ تا کنون رخ داده نشان می‌دهد.
این جدول به خوبی حاکی از خسارات سنگینی است که این درگیری‌ها برای فلسطینی‌ها به دنبال داشته است.
حماس صدها راکت به سمت اسرائیل شلیک کرد، اما به گفته وزارت جنگ اسرائیل ۹۰ درصد موشک‌ها با استفاده از سامانه دقاع هوایی «گنبد آهنین» اسرائیل از اهدافشان منحرف شدند.
تصویر پرتاب صدها موشک به سمت اسرائیل در رسانه‌های ایران بار‌ها منتشر شده، اما آنچه توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده عدم موفقیت این پرتاب‌ها بوده است.
فوربس درگیری بین اسرائیل و فلسطین را جنگ بین «فناوری‌های جدید و بالا» و «نیروهای با فناوری بسیار پایین» عنوان کرده و گفته در این درگیری‌ها عملا سامانه‌های درجه یک و قدرتمند اسرائیلی در مقابل راکت‌های ساده تولید داخل فلسطینی قرار گرفته‌اند، اما این فناوری جدید هم شاید برای اسرائیل کافی نباشد.
سامانه دفاع موشکی گنبد آهنین که تولید شرکت سامانه دفاعی پیشرفته رافائل است اولین بار ده سال پیش به بازار آمد. این کمپانی اسرائیلی مدعی است که موفق شده ۲۵۰۰ تهدید را با موفقیت بالای ۹۰ درصد خنثی کند. این سیستم از راداری چندمنظوره و یک یا چند راکت‌انداز با ۲۰ لانچر شلیک موشک تامیر تشکیل می‌شود که قادر است محل اصابت راکت دشمن را پیش بینی کرده و به منظور صرفه‌جویی در هزینه راکت‌هایی را که محل برخورد آن‌ها در مناطق خالی از سکنه است، نادیده بگیرد.
واحد پرتاب موشک این سامانه از پرتابگر‌هایی تشکیل می‌شود که موشک تامیر را شلیک می‌کنند. هر پرتابگر حامل ۲۰ موشک تامیر است که ۲۰۰ پوند وزن دارد و برد آن ۴۰ کیلومتر است. ارزش هر موشک بالغ بر ۲۰ تا ۱۰۰ هزار دلار است.
این سامانه تا امروز بسیار موثر بوده و اکثر موشک‌های حماس را منحرف کرده است.
از آن سمت نیز رسانه‌های عبری و غربی موشک‌های حماس را موشک قسام می‌نامند. این موشک‌ها تولید داخل فلسطین است. راکت‌های قاسم به نام تیپ‌های عزالدین القسام، شاخه مسلح حماس نامگذاری شده اند. این موشک‌ها مجهز به سامانه هدایت موشک نیستند و از یک پرتابگر فلزی ساده پرتاب می‌شوند.
این تصویر به خوبی نشان گر توانایی گنبد آهنین برای جلوگیری از اصابت موشک های حماس به اهدافش است.
حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد تا زمانی که اشغالگری اسرائیل‌ها ادامه داشته باشد فلسطینی‌ها دست از مقاومت برنمی‌دارند و از بیت المقدس، مسجد الاقصی و نوار غزه دفاع می‌کنند. این گروه حق دفاع در برابر حملات اسرائیل را برای خود محفوظ دانست.
در یک اقدام بی سابقه، نیروی زمینی اسرائیل نیز از صبح روز جمعه وارد عمل شده و حملاتی را در نوار غزه از سر گرفت. در ابتدای روز سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد که حملات زمینی به غزه آغاز شده، اما بعد از مدتی شفاف سازی کرد و مدعی شد نیروهای اسرائیلی وارد غزه نشده اند.
نقش ایران در درگیریهای اسرائیل و نیروهای مقاومت فلسطین
ایران به ظاهر ارتباطی با این درگیری‌ها ندارد، اما بیش از ۴۰ سناتور جمهوری خواه آمریکایی روز پنجشنبه از دولت بایدن درخواست کردند مذاکرات وین را به بهانه حمایت‌های ایران از حماس متوقف کند. آنتونی بیلینکن وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه درخواست جمهوری‌خواهان از دولت این کشور برای خارج شدن از گفتگو‌های وین را به واسطه تنش‌های اخیر در فلسطین اشغالی رد کرده، اما با این درخواست بی مورد، نام ایران در درگیریهای اخیر فلسطین و اسرائیل به صدر اخبار راه پیدا کرد.
رسانه‌های نزدیک به سپاه به خودشان زحمت نداده‌اند که ایران را از دخالت در درگیریهای اخیر مبرا کنند. خبرگزاری مشرق نزدیک به سپاه پاسداران روز چهارشنبه ویدئویی منتشر کرده و مدعی است نیروهای حماس هنگام شلیک موشک به سرزمین‌های اشغالی شعار «خونخواهی قاسم سلیمانی» سر داده‌اند.
سردار سلامی فرمانده سپاه نیز هفته گذشته اسرائیل را تهدید کرد وگفت اسرائیل بسیار آسیب پذیر است و خیلی ساده می‌شود با یک عملیات اسرائیل را نابود کرد.
خبرگزاری‌های عبری نیز برهمین کوس کوبیده‌اند. اورشلیم پست مدعی شده شلیک بیش از ۶۰۰ موشک در عرض ۲۴ ساعت از سوی حماس احتمالا بی‌ارتباط به هشدار‌های فرمانده سپاه ایران نیست.
رسانه‌های اسرائیلی مدعی شده‌اند که در فاصله دسامبر ۲۰۲۰ تا ژانویه ۲۰۲۱ ایران موشک‌های کورنت را در اختیار حماس و حزب الله قرار داده است.
این رسانه‌ها همچنین به مصاحبه زیاد النخاله دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین در دسامبر ۲۰۲۰ استناد کرده‌اند. او در مصاحبه‌ای با المیادین گفته بود ما موشک‌های کورنت را از سال ۲۰۱۲ در انبار خود داریم و حماس نیز به این موشک‌ها دست پیدا کرده است. در همه درگیری‌ها با اسرائیل جریان مقاومت از این موشک استفاده کرده است و همه این سلاح‌ها از طریق غزه و از طریق ایران، حزب الله و سوریه به دست مقاومت فلسطین رسیده است.
نخاله روز اول ژانویه ۲۰۲۱ نیز با شبکه العالم مصاحبه کرده و از نقش قاسم سلیمانی در آموزش و تجهیز نیروهای فلسطینی پرده برداشت. او گفت بدون دستور مستقیم قاسم سلیمانی و نظارت او هیچ اتفاقی رخ نمی‌داد و او شخصا موشک‌هایی که در حمله به تل آویو مورد استفاده قرار می‌گیرند را به غزه منتقل کرده است.
نخاله ادامه داد سلیمانی نقش محوری در تصمیم‌گیری‌ها برای حملات به پایتخت رژیم صهیونیستی بازی می‌کند و از تجربه‌ای که تحت هدایت سلیمانی کسب کرده قدردانی کرد.
او گفت مردم غزه با کمک قاسم سلیمانی یاد گرفتند چطور موشک بسازند. نخاله تصریح کرد مسلما سلیمانی شخصا به آن‌ها آموزش نمی‌داده بلکه مستشارانی را برای این منظور به فلسطین می‌فرستاده.
علاوه بر این دلایل، رسانه‌های آمریکایی سفر ظریف به سوریه را در راستای تحولات اسرائیل و فلسطین تفسیر کرده‌اند.
نشریه نیوزویک آمریکا نوشته هم حماس هم جهاد اسلامی فلسطین هم حزب الله لبنان همگی تحت حمایت ایرانند. یک روز بعد از آغاز حملات در فلسطین، ظریف به سوریه سفر کرده است. سوریه مرز‌های طولانی با اسرائیل دارد. در دیدار روز چهارشنبه ظریف با بشار اسد هر دو طرف اقدام خصمانه اسرائیل علیه مردم فلسطین را محکوم کردند.
و اگه با همدستی ال سعوود و آمریکاییها حملات دیگری را به ایران آغاز کنن معلوم نیست که منطقه خاورمیانه نیمه جان به چه وضعیتی دچار میشه..