از توافق هسته‌ای ایران تا پرونده اسرائیل و فلسطین؛ اگر بایدن قصد تغییر و تحول در خاورمیانه را دارد، اکنون وقت آن فرارسیده
شواهد نشان می‌دهد که دولت بایدن در جبهه‌های مختلف از خاورمیانه گرفته تا شمال آفریقا درگیر است و مسائل مختلفی را باید تعیین تکلیف کند.
رویداد۲۴ واشنگتن پست نوشت: مقامات آمریکایی و ایرانی در آخرین دور مذاکرات غیرمستقیم درباره برنامه هسته‌ای تهران در وین تشکیل جلسه دادند. به عنوان بخشی از دیپلماسی شاتل، وزیر امور خارجه ایالات متحده به کمک رئیس جمهور مصر متکی شد. کشوری که در همسایگی نوار غزه قرار دارد، منطقه‌ای که محاصره شده و مورد خشونت قرار گرفته است. گفتنی است، سازمان‌های بین المللی هزینه‌های بازسازی را پس از جنگ اخیر بین اسرائیل و گروه شبه نظامی حماس برآورد کردند. در همین حال، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از این فرصت استفاده کرده است تا درباره ایران ابراز نگرانی کند و نسبت به تلاش‌های آمریکا برای دستیابی به روابط نزدیک با تهران هشدار دهد.
بیشتر بخوانید: دیپلمات اروپایی: مذاکرات وین از سریعترین مذاکرات ایران و غرب است
این‌ها همه تحولات هفته گذشته است، اما احتمالاً این جریانات برای ناظران سیاست خارجی ایالات متحده در طول دو دوره ریاست جمهوری باراک اوباما بسیار آشنا است.
پس از آشوب‌های بهار عربی، دولت اوباما که به دنبال خنثی کردن جنگ‌های ویرانگر و درک دوران جورج دبلیو بوش بود، به شدت درگیر بحران‌های خاورمیانه شد. دولت وی بیداری دموکراتیک را که جوامع عربی را در سال ۲۰۱۱ لرزاند، تشویق کرد، اما بعداً با موضع گیری در برابر عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر که در کودتای ۲۰۱۳ به قدرت رسید، جایگاه خود را یافت. اوباما تلاش کرد، اما نتوانست اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را آشتی دهد و اسرائیل بیش از ۵۰ روز در سال ۲۰۱۴ در نوار غزه مشکل آفرینی کرد. در سال ۲۰۱۵، توافق هسته‌ای با ایران پس از ماه‌ها مذاکره گسترده و علیرغم لابی شدید نتانیاهو و جمهوری خواهان کنگره منعقد شد.
بایدن در همه‌ی این سال‌ها معاون اوباما بود و بسیاری از مقامات مهم در دولت بایدن نیز از جمله افرادی هستند که در دولت اوباما خدمت کرده اند. هنگامی که آن‌ها در ژانویه کار خود را آغاز کردند، امیدوار بودند که بتوانند سیاست‌های ایالات متحده در خاورمیانه را تغییر دهند و برخی از تأثیرات سیاست‌های چهار ساله دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ را معکوس کنند. همچنین آن‌ها تلاش داشتند مسائل محوری استراتژیک طولانی مدتی را که در آسیا وجود دارد، به سرانجام برسانند. جایی که بسیاری در واشنگتن تصور می‌کنند که مرکز بزرگترین چالش‌ها در دهه‌های آینده است.
شعله ور شدن خشونت بین اسرائیل و فلسطین برای دولت اوباما که قصد نداشت در این درگیری طولانی مدت نقش گسترده‌ای ایفا کند، یک چالش به شمار می‌رفت. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز که از اعقاب اوباما به شمار می‌رود، این هفته را طی یک سفر در خاورمیانه گذراند و با نتانیاهو در بیت المقدس، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری، السیسی در قاهره و عبدالله دوم، پادشاه اردن در امان دیدار کرد.
بلینکن پس از نزدیک به دو هفته بمباران نوار غزه توسط اسرائیل و تجهیز مجدد پدافند اسرائیلی، قول مساعدت ایالات متحده در بازسازی غزه را داد. وی ضمن ابراز امیدواری در مورد اینکه آتش بس هفته گذشته کارساز باشد، از تعامل همسایگان عرب اسرائیل استقبال کرد. وی همچنین با جامعه مدنی فلسطین دیدار کرد و حمایت دولت بایدن را از اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به صورت برابر به منظور ایجاد آزادی و رفاه برای آنان ابراز کرد. این موضع گیری جدیدی از سوی کاخ سفید است که با حمایت گسترده‌ی ترامپ از تل آویو تفاوت دارد.
اما منتقدان ادعا می‌کنند که محافظت از اسرائیل توسط دولت بایدن در سازمان ملل منعکس کننده نقش مداوم ایالات متحده در درگیری اسرائیل-فلسطین است که طی دهه‌ها از زمان اشغال اسرائیل در سرزمین‌های فلسطین به اجرا گذاشته شده و مبتنی بر حمایت از تل آویو است. عمر رحمان، یکی از اعضای بازدید کننده از مرکز بروکینگز دوحه به Vox گفت: از خارج این طور به نظر می‌رسید که دولت علاقه کمتری به مداخله در درگیری و حل و فصل آن دارد و بیشتر علاقه‌مند به مداخله در روند اجرای عملیات اسرائیل در غزه است. مقامات دولت بایدن به ادعای خود برای هدایت جهان در زمینه حقوق بشر آسیب زدند، حتی اگر در پشت صحنه برای جلوگیری از جنگ سخت کار کرده باشند.
اکنون تعداد کمی از متخصصان به پیشرفت قابل توجهی در درگیری فلسطین و اسرائیل امید دارند، زیرا شواهد در گذشته این طور نشان می‌دهد که آمریکا در این زمینه اقدام اساسی‌ای انجام نخواهد داد. آرون دیوید میلر، دیپلمات سابق آمریکا که با مشاوران دولت‌های جمهوری خواه و دموکرات در امور خاورمیانه همکاری کرده است، تصریح کرد: اقدامات و اظهاراتی که واشنگتن درباره‌ی درگیری اسرائیل و فلسطین دارد، فقط یک چرخه‌ی تکراری است که نتیجه‌ای در بر ندارد. اقداماتی که الان در غزه به اجرا گذاشته شده فقط به منظور بازسازی آن است و در مورد درگیری‌های آتی اقدامی انجام نشده است.
در داخل آمریکا نیز شاهد اعتراضاتی علیه اقدامات دولت در حمایت از فلسطین هستیم. مثلاً، در سایه نبرد‌های بین حماس و اسرائیل، ۴۴ جمهوری خواه سنا با ارسال نامه‌ای به دولت خواستار توقف تلاش هایش برای احیای توافق هسته‌ای ایران که توسط ترامپ از بین رفت، شدند. استدلال آن‌ها که همان سخنان نتانیاهو را تکرار می‌کرد، این بود که لغو تحریم‌ها علیه ایران فقط منجر به تأمین بودجه بیشتر تهران برای نمایندگان مبارز خود، از جمله حزب الله لبنان و حماس می‌شود.
سناتور‌ها نوشتند: ایالات متحده نباید کاری انجام دهد که در راستای غنی سازی دشمنان اسرائیل باشد. از جمله بایدن نباید از تحریم‌ها علیه ایران که می‌خواهد اسرائیل را نابود کند، بکاهد.
گفتنی است، مقامات آمریکایی این هفته پنجمین دور مذاکرات غیرمستقیم خود را با ایرانیان در وین آغاز کردند. فراتر از مخالفت جمهوری خواهان در واشنگتن، مذاکرات همچنین تحت تأثیر شرایط انتخاباتی در ایران قرار گرفت. گفتنی است، هفته گذشته، شورای نگهبان لیستی از نامزد‌های تایید شده برای انتخابات ریاست جمهوری ماه آینده را منتشر کرد.
به طور کلی، بایدن طی مبارزات انتخاتی اش وعده‌های زیادی داد که بسیاری از آن‌ها هنوز محقق نشده است. مثلاً، او قول داد که با عربستان سعودی به خاطر قتل جمال خاشقچی برخورد کند که این کار را نکرد. همچنین بایدن ادعا کرد که با السیسی به عنوان حاکم اقتدارگرای مصر برخورد خواهد کرد که این کار را هم انجام نداد. آمریکا باید به موضوع مداخله‌ی عربستان در جنگ یمن نیز بپردازد و مسائلی همچون درگیری مصر و اتیوپی در مورد رودخانه‌ی نیل را حل و فصل کند. اما بایدن سیاست آرامی را در خاورمیانه به اجرا گذاشته است، به طوری که حل و فصل مسائل و درگیری‌های مختلف در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
شواهد نشان می‌دهد که دولت بایدن در جبهه‌های مختلف از خاورمیانه گرفته تا شمال آفریقا درگیر است و مسائل مختلفی را باید تعیین تکلیف کند. دولت بایدن به موضوعات مختلف ورود کرد و برای آن‌ها برنامه هم داشت، اما آنچه در ادامه اتفاق افتاد در راستای برنامه ریزی‌ها نبود.
بیشتر بخوانید: دیپلمات اروپایی: مذاکرات وین از سریعترین مذاکرات ایران و غرب است
این‌ها همه تحولات هفته گذشته است، اما احتمالاً این جریانات برای ناظران سیاست خارجی ایالات متحده در طول دو دوره ریاست جمهوری باراک اوباما بسیار آشنا است.
پس از آشوب‌های بهار عربی، دولت اوباما که به دنبال خنثی کردن جنگ‌های ویرانگر و درک دوران جورج دبلیو بوش بود، به شدت درگیر بحران‌های خاورمیانه شد. دولت وی بیداری دموکراتیک را که جوامع عربی را در سال ۲۰۱۱ لرزاند، تشویق کرد، اما بعداً با موضع گیری در برابر عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر که در کودتای ۲۰۱۳ به قدرت رسید، جایگاه خود را یافت. اوباما تلاش کرد، اما نتوانست اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را آشتی دهد و اسرائیل بیش از ۵۰ روز در سال ۲۰۱۴ در نوار غزه مشکل آفرینی کرد. در سال ۲۰۱۵، توافق هسته‌ای با ایران پس از ماه‌ها مذاکره گسترده و علیرغم لابی شدید نتانیاهو و جمهوری خواهان کنگره منعقد شد.
بایدن در همه‌ی این سال‌ها معاون اوباما بود و بسیاری از مقامات مهم در دولت بایدن نیز از جمله افرادی هستند که در دولت اوباما خدمت کرده اند. هنگامی که آن‌ها در ژانویه کار خود را آغاز کردند، امیدوار بودند که بتوانند سیاست‌های ایالات متحده در خاورمیانه را تغییر دهند و برخی از تأثیرات سیاست‌های چهار ساله دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ را معکوس کنند. همچنین آن‌ها تلاش داشتند مسائل محوری استراتژیک طولانی مدتی را که در آسیا وجود دارد، به سرانجام برسانند. جایی که بسیاری در واشنگتن تصور می‌کنند که مرکز بزرگترین چالش‌ها در دهه‌های آینده است.
شعله ور شدن خشونت بین اسرائیل و فلسطین برای دولت اوباما که قصد نداشت در این درگیری طولانی مدت نقش گسترده‌ای ایفا کند، یک چالش به شمار می‌رفت. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز که از اعقاب اوباما به شمار می‌رود، این هفته را طی یک سفر در خاورمیانه گذراند و با نتانیاهو در بیت المقدس، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری، السیسی در قاهره و عبدالله دوم، پادشاه اردن در امان دیدار کرد.
بلینکن پس از نزدیک به دو هفته بمباران نوار غزه توسط اسرائیل و تجهیز مجدد پدافند اسرائیلی، قول مساعدت ایالات متحده در بازسازی غزه را داد. وی ضمن ابراز امیدواری در مورد اینکه آتش بس هفته گذشته کارساز باشد، از تعامل همسایگان عرب اسرائیل استقبال کرد. وی همچنین با جامعه مدنی فلسطین دیدار کرد و حمایت دولت بایدن را از اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به صورت برابر به منظور ایجاد آزادی و رفاه برای آنان ابراز کرد. این موضع گیری جدیدی از سوی کاخ سفید است که با حمایت گسترده‌ی ترامپ از تل آویو تفاوت دارد.
اما منتقدان ادعا می‌کنند که محافظت از اسرائیل توسط دولت بایدن در سازمان ملل منعکس کننده نقش مداوم ایالات متحده در درگیری اسرائیل-فلسطین است که طی دهه‌ها از زمان اشغال اسرائیل در سرزمین‌های فلسطین به اجرا گذاشته شده و مبتنی بر حمایت از تل آویو است. عمر رحمان، یکی از اعضای بازدید کننده از مرکز بروکینگز دوحه به Vox گفت: از خارج این طور به نظر می‌رسید که دولت علاقه کمتری به مداخله در درگیری و حل و فصل آن دارد و بیشتر علاقه‌مند به مداخله در روند اجرای عملیات اسرائیل در غزه است. مقامات دولت بایدن به ادعای خود برای هدایت جهان در زمینه حقوق بشر آسیب زدند، حتی اگر در پشت صحنه برای جلوگیری از جنگ سخت کار کرده باشند.
اکنون تعداد کمی از متخصصان به پیشرفت قابل توجهی در درگیری فلسطین و اسرائیل امید دارند، زیرا شواهد در گذشته این طور نشان می‌دهد که آمریکا در این زمینه اقدام اساسی‌ای انجام نخواهد داد. آرون دیوید میلر، دیپلمات سابق آمریکا که با مشاوران دولت‌های جمهوری خواه و دموکرات در امور خاورمیانه همکاری کرده است، تصریح کرد: اقدامات و اظهاراتی که واشنگتن درباره‌ی درگیری اسرائیل و فلسطین دارد، فقط یک چرخه‌ی تکراری است که نتیجه‌ای در بر ندارد. اقداماتی که الان در غزه به اجرا گذاشته شده فقط به منظور بازسازی آن است و در مورد درگیری‌های آتی اقدامی انجام نشده است.
در داخل آمریکا نیز شاهد اعتراضاتی علیه اقدامات دولت در حمایت از فلسطین هستیم. مثلاً، در سایه نبرد‌های بین حماس و اسرائیل، ۴۴ جمهوری خواه سنا با ارسال نامه‌ای به دولت خواستار توقف تلاش هایش برای احیای توافق هسته‌ای ایران که توسط ترامپ از بین رفت، شدند. استدلال آن‌ها که همان سخنان نتانیاهو را تکرار می‌کرد، این بود که لغو تحریم‌ها علیه ایران فقط منجر به تأمین بودجه بیشتر تهران برای نمایندگان مبارز خود، از جمله حزب الله لبنان و حماس می‌شود.
سناتور‌ها نوشتند: ایالات متحده نباید کاری انجام دهد که در راستای غنی سازی دشمنان اسرائیل باشد. از جمله بایدن نباید از تحریم‌ها علیه ایران که می‌خواهد اسرائیل را نابود کند، بکاهد.
گفتنی است، مقامات آمریکایی این هفته پنجمین دور مذاکرات غیرمستقیم خود را با ایرانیان در وین آغاز کردند. فراتر از مخالفت جمهوری خواهان در واشنگتن، مذاکرات همچنین تحت تأثیر شرایط انتخاباتی در ایران قرار گرفت. گفتنی است، هفته گذشته، شورای نگهبان لیستی از نامزد‌های تایید شده برای انتخابات ریاست جمهوری ماه آینده را منتشر کرد.
به طور کلی، بایدن طی مبارزات انتخاتی اش وعده‌های زیادی داد که بسیاری از آن‌ها هنوز محقق نشده است. مثلاً، او قول داد که با عربستان سعودی به خاطر قتل جمال خاشقچی برخورد کند که این کار را نکرد. همچنین بایدن ادعا کرد که با السیسی به عنوان حاکم اقتدارگرای مصر برخورد خواهد کرد که این کار را هم انجام نداد. آمریکا باید به موضوع مداخله‌ی عربستان در جنگ یمن نیز بپردازد و مسائلی همچون درگیری مصر و اتیوپی در مورد رودخانه‌ی نیل را حل و فصل کند. اما بایدن سیاست آرامی را در خاورمیانه به اجرا گذاشته است، به طوری که حل و فصل مسائل و درگیری‌های مختلف در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
شواهد نشان می‌دهد که دولت بایدن در جبهه‌های مختلف از خاورمیانه گرفته تا شمال آفریقا درگیر است و مسائل مختلفی را باید تعیین تکلیف کند. دولت بایدن به موضوعات مختلف ورود کرد و برای آن‌ها برنامه هم داشت، اما آنچه در ادامه اتفاق افتاد در راستای برنامه ریزی‌ها نبود.
منبع: انتخاب
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
