مولوی عبدالحمید

رویداد۲۴ مولوی عبدالحمید روحانی ۷۵ ساله با نام اصلی عبدالحمید اسماعیل‌زهی امام جمعه اهل سنت شهر زاهدان و مدیر مدرسه عالی دارالعلوم زاهدان است. او شناخته‌شده‌ترین روحانی اهل سنت ایران است و نفوذ زیادی در استان سیستان و بلوچستان دارد.

خانواده و فرزندان مولوی عبدالحمید

امام جمعه پیشین اهل سنت زاهدان، عبدالعزیز ملازاده بود که در حقیقت پدر همسر سوم مولوی عبدالحمید بود. مولوی عبدالحمید سه همسر و تعداد بسیار زیادی فرزند دارد. شناخته شده‌ترین فرزند او محمدطیب اسماعیل‌زهی است که در پرونده‌ای امنیتی بازداشت شد اما بعد از حدود دو سال و نیم به خاطر حفظ کل قرآن توانست آزادی خود را به دست بیاورد.

مولوی عبدالحمید در روستای گلوگاه استان زاهدان به دنیا آمد و پس از مدتی به حوزه علمیه رفت. او برای ادامه تحصیلات خود به پاکستان رفت و آنجا در در مدرسه دینی «دارالهدی» در ایالت «سند» ثبت نام کرد.

مولوی عبدالحمید پس از مدتی به «پنجاب» رفت و تحصیلات خود را زیر نظر «عبدالله درخواستی» رئیس «جمعیت علمای اسلام» ادامه داد. او همچنین در مدرسه بدرالعلوم رحیم یارخان زیر نظر عبدالغنی جاجروی تحصیل کرده است. اما ظاهرا مهمترین چهره تاثیرگذار در زندگی او، عبدالعزیز ملازاده پدر همسر سومش بوده که هم مهمترین چهره اهل تسنن زاهدان بود و هم عضو مجلس خبرگان از آن منطقه.

دیدگاه‌های سیاسی مولوی عبدالحمید

مولوی عبدالحمید به لحاظ سیاسی به اصلاح‌طلبان نزدیک‌تر است چنانچه سال ۷۶ و ۸۰ از خاتمی و سال ۸۴ از معین حمایت کرد و حتی وقتی معین کنار رفت، از کروبی حمایت کرد. او سال ۸۸ هم از میرحسین موسوی حمایت کرد و سال ۹۲ در رقابت قالیباف و روحانی و جلیلی، حامی روحانی شد و سال ۹۶ هم در رقابت روحانی و رئیسی از حسن روحانی حمایت کرد. سال ۱۴۰۰ البته اصلاح‌طلبی وجود نداشت و مولوی عبدالحمید از ابراهیم رئیسی حمایت کرد!

حمایت مولوی عبدالحمید از طالبان

در عین حالی که مولوی عبدالحمید حامی اصلاح‌طلبان است اما در تناقضی عجیب همزمان حامی طالبان در افغانستان نیز هست. او پس از پیروزی طالبان و فرار اشرف غنی از افغانستان چنین گفته است: «طالبان دارای ریشۀ مردمی است و پیشروی‌های گستردۀ آنها در افغانستان نتیجۀ حمایت‌های مردمی است.: پیشروی‌های گسترده و سریع طالبان که بخش‌های زیادی از افغانستان را به تصرف خودشان درآورده‌اند بیانگر این است که این حرکت ریشۀ مردمی دارد و از نصرت خدا و حمایت‌های مردمی برخوردار است.

این مهمترین ضعف در دیدگاه‌های سیاسی مولوی عبدالحمید است و عمق ارتجاع او را نشان می‌دهد. البته خودش گفته تبریک گفتم برای اینکه حرف‌های مرا گوش کنند! «من تبریک گفتم که اگر اینها کشور را گرفتند، حرف‌های من را هم گوش کنند. به هر حال ما را خیرخواه خودشان بدانند. دفعه قبل فضای امنیتی بسیار شدید بود و ما ترسیدیم و نشد که اینها را توصیه کنیم که خودشان را تعدیل کنند؛ ولی شما مطمئن باشید که برای تعدیل اینها، کل علمای اسلام تلاش می‌کنند و ان‌شاءالله در آینده خواهید دید که چه تحولاتی در افغانستان صورت می‌گیرد.»

البته همین حمایت از طالبان هم کار دستش داد؛ چنانچه کانون مدافعان حقوق بشر سال ۱۳۹۳ به خاطر تلاش «برای برقراری روابط آشتی‌جویانه بین اقوام و گرایش‌های مختلف مذهبی در استان سیستان و بلوچستان» به او جایزه داد اما پس از موضع‌گیری او در ماجرای طالبان، آنها نیز جایزه‌شان را پس گرفتند.

درخواست رفراندوم مولوی عبدالحمید

در دوره‌های مختلف که جمهوری اسلامی تحت فشار است، برخی ایده‌های مولوی عبدالحمید برای حاکمیت بسیار دردناک است؛ چنانچه در اوج اعتراضات ۱۴۰۱ او ایده رفراندوم را مطرح کرد. 

ایده رفراندوم در خطبه‌های نماز جمعه ۱۳ آبان ۱۴۰۱ زاهدان مطرح شده بود. او خطاب به حاکمیت گفته «این ملت با خشونت رفتار نکنید بلکه بنشینید و مسئله‌تان را حل کنید. اکثریت مردم نارضایتی دارند و مشروعیت شما از همین مردم است. اگر این را قبول ندارید، رفراندومی فوری با حضور ناظران بین‌المللی برگزار کنید.»

برخی منتقدان ایده رفراندوم مولوی عبدالحمید را طرح او برای فدرالی شدن ایران تفسیر کرده‌اند و معتقدند فدرالی شدن ایران، پایه ابتدایی تجزیه کشور است و به همین دلیل چنین ایده‌ای خطرناک است. از سوی دیگر برخی اینگونه تحلیل می‌کنند که او رویای رهبری جهان اهل سنت را در سر می‌پروراند و به دنبال آن است که چهار ضلع مهم اهل سنت (بندر ترکمن، کردستان، زاهدان و هرمزگان) را رهبری کند. با این حال اینگونه به نظر می‌رسد که اهل سنت در برخی مناطق همچون کردستان بسیار مدرن‌تر از مولوی عبدالحمید هستند و اساسا به ایده‌های او درباره حجاب و طالبان و مواردی از این دست اعتقادی ندارند.