نام‌ها و شناسنامه‌ها؛ نوشته‌های درون سجل ایرانیان چطور تغییر می‌کند؟

 رویداد۲۴ ثبت تولد و انتخاب نام برای نوزاد، گام اول برخورد هر فرد با زندگی اداری مستقل است. این را هم در نظر داشته باشید که آمار‌ها نشان می‌دهد در ایران، تولد پسر‌ها بیشتر از دخترهاست. موالید سال ۹۷ نشان داده نسبت جنسیت در ولادت به ازای هر ۱۰۶.۳ پسر ۱۰۰ دختر است.

جالب اینجاست که اکثر مادران ایرانی تک قلو زا هستند و چندقلوزایی در بین آن‌ها عمومیت ندارد. با این وجود آمار عجیب از چندقلوزایی ایرانیان در سال گذشته هم نشان می‌دهد از بین تولد یک میلیون و ۳۶۶هزار و ۵۰۹ نوزاد در سال گذشته، ۱۹ هزار و ۹۱۱ ولادت مربوط به نوزادان دو قلو است. همچنین پارسال ۶۴۶ مورد تولید سه قلو، ۲۱ مورد تولد چهار قلو و دو مورد ۵ قلو (در استان اصفهان و مرکزی) ثبت شده است.

خب، این همه نوزاد، قطعا باید نام داشته باشند و هر کسی بچه‌ای به دنیا آورده باشد انتخاب اسامی برای فرزندان، کار ساده‌ای نیست. نکته اینجاست که افراد، غالبا نام خود را انتخاب نمی‌کنند، بلکه معمولا این انتخاب به عهده والدین و خانواده آن‌ها است. اخیرا برخی والدین سعی دارند با انتخاب یک نام خاص برای فرزند خود، او را از دیگر افراد متمایز کنند و البته برخی از مطالب هم به آن‌ها یاد می‌دهد چطور اسم خاص برای فرزندشان ثبت کنند.

واقعیت این است که در فهرست نام‌های ثبت احوال ۲۰۰ هزار عنوان نام برای مردان و ۲۲۰ هزار نام هم برای زنان ثبت شده، ولی برخی افراد دوست ندارند «اسامی تکراری» روی فرزند خود بگذارند. سیف الله ابوترابی سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور در این باره می‌گوید: افرادی هستند که تنوع گرا هستند و می‌خواهند نام‌های دیگری به غیر از این نام‌ها برای فرزندان خود انتخاب کنند، بنابراین در سازمان ثبت احوال کمیته مشورتی نام داریم که در استان‌ها نیز دایر است و سال گذشته ۱۰۳۳ نفر نام در این کمیته طرح شد که ۹۵۱ نفر از این نام‌ها به تصویب کمیته رسید.

از سوی دیگر برخی از نام‌ها در بین ایرانیان به شدت مورد استقبال قرار می‌گیرد. لیست محبوبترین نام‌های ایرانی با فراوانی بیش از ۱۰ هزار مورد نشان می‌دهد برای پسران نام‌های امیرعلی، محمد، علی، امیرحسین، حسین، ابوالفضل، امیر عباس، محمد طا‌ها دارای بیشترین فراوانی و برای دختران نیز نام‌های "فاطمه، زهرا، حلما، زینب، " دارای بیشترین فراوانی در سال ۹۷ بودند. البته در برخی استان‌ها مانند کردستان، نام‌های دیگری دارای بیشترین فراوانی برای نوزادان بودند. مثلا نام آنیا برای دختران در استان کردستان بیشترین فراوانی را دارد.

حالا، شرایطی پیش می‌آید که برخی آدم‌ها از انتخاب نامشان راضی نیستند و تمایل دارند اسمی که خانواده بر آن‌ها نهاده را عوض کنند. اینجاست که اگر کسی خواست نامش را عوض کند ثبت احوال تعیین کرده برای تغییر نام چقدر باید بپردازد و فرآیند قانونی این کار چیست.

ثبت احوال علاوه بر این امور، خدماتی مانند نحوه حذف نام همسر سابق افراد از شناسنامه را هم انجام می‌دهد که در روند‌های کاری ثبت احوال جزییات این عمل هم توضیح داده شده است.

نکته دیگر، تغییر در وضعیت ازدواج افراد است. برخی از اشخاص با پدیده طلاق مواجه می‌شوند و نام همسر سابق مانند نشانه نحسی در اوراق هویتی آن‌ها یعنی شناسنامه بر جا می‌ماند. چند کلمه کوچک در صفحه میانی شناسنامه از آن رو برای برخی از افراد آزار دهنده شده که آمار‌ها نشان می‌دهد میزان طلاق به شدت افزایش یافته، مثلا افزایش نگران کننده میزان طلاق در تهران به ۶۷ درصد نشان می‌دهد تمایل به حذف نام همسر سابق از صفحه میانی شناسنامه، عمومیت زیادی نسبت به گذشته که «طلاق»، حرمت داشت، یافته است.

این را هم باید گفت که با وجود قوانین متنوعی که درباره حذف نام همسر سابق افراد از شناسنامه وجود دارد باید گفت: اطلاعات ازدواج و طلاق هر فردی با هر تعداد که باشد در سامانه سازمان ثبت احوال موجود است و حتی با حذف آن از شناسنامه نیز از این سامانه پاک نخواهد شد.