اعمال ماه رمضان که باید انجام دهید
رویداد۲۴ هدی کاشانیان: ماه رمضان نسبت به ماه‌های دیگر فضیلت و کرامت‌های بسیاری دارد. رسول خدا (ص) برای رسیدن ماه رمضان بی‌تاب بودند با فرا رسیدن آن، تمام شب‌ها را به شب زنده داری و عبادت سپری می‌کردند. در ماه رمضان اعمال مستحبی وجود دارد که دارای فضیلت بسیاری است و افراد روزه‌دار می‌توانند با انجام آن‌ها، ثواب روزه خود را چندین برابر کنند. چنانچه در دعای مخصوص ماه رمضان آمده است که: رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه‌های دیگر. رسول خدا (ص) می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از قرآن، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان، یک بار قرآن را ختم کرده باشد.»
اعمال هر شب و روز ماه رمضان
• غسل کردن در ماه رمضان: غسل کردن در ماه رمضان اهمیت بسیاری دارد و در اسلام توصیه می‌شود. این عمل به دلیل اهمیت و تقدس این ماه، می‌تواند فرصتی برای پاکیزگی جسمی و روحی است و تلاش برای انجام آن سفارش شده است. توصیه‌های اسلامی و مشروعیت غسل‌ها ممکن است با تفاوت‌های فقهی در مذاهب مختلف مسلمانان همراه باشد، بنابراین بهتر است از مرجع فقهی معتبر یا عالم دینی مشاوره گرفت.
• از امام جعفر صادق و امام موسی کاظم (ع) روایت شده است که بعد از ادای هر کدام از نماز‌های واجب در ماه رمضان، دعای زیر خوانده شود:
«اَللّـهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ فِی عامی هذا وَفی کُلِّ عامٍ ما اَبْقَیْتَنی فی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَهٍ، وَسَعَهِ رِزْقٍ، وَلا تُخْلِنی مِنْ تِلْکَ الْمواقِفِ الْکَریمَهِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّریفَهِ، وَزِیارَهِ قَبْرِ نَبِیِّکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَفی جَمیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاَْخِرَهِ فَکُنْ لی، اَللّـهُمَّ اِنّی اَساَلُکَ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاََمْرِ الَْمحْتُومِ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذی لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، واجْعَلْ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْری، وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقی، وَتُؤدِّی عَنّی اَمانَتی وَدَیْنی آمینَ رَبَّ الْعالَمین»
خدایا! در این سال و هر سال، تا زمانی که عمرم باقی است و در آسایش و گشایش روزی به سر می‌برم، زیارت خانه ات بیت الحرام ـ را نصیبم گردان؛ و مرا از درک موقف‌های گرامی و دیدن مکان‌های شریف و زیارت قبر پیغمبرت ـ که درودت بر او و آلش باد ـ محروم مکن و در برآوردن جمیع احتیاجات دنیا و آخرتم یاریام کن.ای خدا! از تو درخواست می‌کنم هر آنچه از قضا و قَدَرت را که در شب قدر حتمی قرار دادی و دیگر برگشت و تغییری نمی‌پذیرد، مرا از حجاج بیت الحرامت قرار دهی. حاجیانی که حجشان پسندیده، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده و اعمال بدشان بخشیده شده است؛ و عمر طولانی در راه بندگی ات و روزیام را فراوان قرار ده و امانت‌ها و قرضم را ادا فرما.
علاوه بر این دعا، خواندن دعای زیر بعد از نماز‌های واجب در ماه رمضان بسیار توصیه می‌شود:
«یا عَلِیُّ یا عَظیمُ، یا غَفُورُ یا رَحیمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ الَّذی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ، وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَکَرَّمْتَهْ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ، الَّذی اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانَ، وَجَعَلْتَ فیهِ لَیْلَهَ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَیْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَلا یُمَنُّ عَلَیْکَ، مُنَّ عَلَیَّ بِفَکاکِ رَقَبَتی مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنَّ عَلَیْهِ، وَاَدْخِلْنِی الْجَنَّهَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»
ای خدای بلند مقام،ای بزرگوار،ای آمرزنده،ای مهربان! تویی خدای بزرگ که هیچ مانندی ندارد و به گفتار و کردار خلق شنوا و بینا است؛ و این ماهی که مقامش را بلند گردانیدی و بر دیگر ماه‌ها کرامت و شرافت بخشیدی، و روزه اش را بر من واجب گردانیدی، ماه رمضان است. ماهی که در آن قرآن را برای راهنمایی مردم و نشان دادن راه هدایت و جدا نمودن حق از باطل فرو فرستادی و شب قدر را در این ماه مقرر داشتی و نیز آن شب را بر هزار ماه برتری دادی؛ پس‌ای خدای صاحب منت که هیچ کس بر تو منت ندارد، در میان آن همه بندگانت که منت گزارده‌ای بر من منت گزار و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت همیشگی داخل گردان! به حق رحمت بی پایانت‌ای مهربان‌ترین مهربانان.
• دعا و استغفار: ماه رمضان ماه دعا و استغفار است. از امام زین العابدین (ع) روایت شده است که در ماه رمضان جز به دعا و تسبیح و استغفار و تکبیر لب نمی‌گشود چرا که پیامبر (ص) فرمودند:دعای روزه دار رد نمی‌شود.
کار‌هایی که در شب‌های ماه رمضان باید انجام داد
۱- افطار مستحب است بعد از نماز، صورت گیرد؛ مگر آن که ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعی منتظر باشند.
۲- با مواد غذایی پاکیزه و حلال و به دور از شبهات افطار نماید بهتر آن است که با خرمای حلال افطار کند تا ثواب نمازش چهارصد برابر گردد. اگر با خرما، آب، رطب، شیر، حلوا، نبات و با آب گرم، و یا هر کدام از این‌ها افطار کند، نیز خوب است.
۳- هنگام افطار دعا‌های وارده در این باره را بخواند؛ از جمله آن که بگوید: اللهم لک صمت و علی رزقک افطرت و علیک توکلت (خدایا برای تو روزه گرفتم و با روزی تو افطار می‌کنم و بر تو توکل دارم. تا خدا ثواب هر کسی را که در این روز روزه داشته است، به او عطا کند، و اگر دعای اللهم رب النور العظیم را که سید و کفعمی روایت کرده اند بخواند، فضیلت بسیار یابد.
۴- هنگام لقمه اول بگوید: بسم الله الرحمن الرحیم؛ یا واسع المغفرة اغفر لی (به نام خداوند بخشاینده مهربان؛ای که آمرزش باو گسترده است، بیامرز مرا. تا خدا او را بیامرزد.)
۵- در وقت افطار سوره قدر بخواند.
۶- در وقت افطار صدقه بدهد و سپس روزه داران را افطار دهد؛ اگر چه به چند دانه خرما یا شربتی آب باشد.
۷- در هر شب خواندن هزار مرتبه انا انزلناه آمده است.
۸- اگر ممکن باشد در هر شب صد مرتبه سوره حم دخان را بخواند.
