ضرورت «تَکرار» انتخاب «روحانی» در انتخابات 96

رویداد۲۴، احسان انصاری-  امروز25 خرداد سالروز معرفی حسن روحانی به عنوان پیروز انتخابات ریاست جمهوری سال92 است. روزی که یک نقطه عطف در گفتمان اعتدال گرای ایران و از آن مهم تر «پایان عصر احمدی نژاد» به شمار می رود.

روی کار آمدن حسن روحانی در پی پیروزی در انتخابات 24خرداد92 اگر چه یک استراتژی سیاسی از سوی جریان اصلاحات بود اما دستآورد مهم تری به همراه داشت و آن این بود که هر دو جریان سیاسی کشور مجبور شدند در مبانی و رویکردهای خود بازنگری کنند.

از یک سو اصلاح طلبان با غلبه بر تصمیمات احساسی به یک عقلانیت و اجماع دست پیدا کردند که در کناره گیری عارف از صحنه انتخابات تبلور پیدا کرد و از سوی دیگر باقی ماندن علی اکبر ولایتی در صحنه انتخابات چند دستگی و تشتت دربین اصولگریان را بیش از گذشته نمایان کرد.

در نتیجه عارف و ولایتی به یک اندازه در پیروزی حسن روحانی نقش داشتند.

همین مسأله باعث شد جریان های سیاسی پس از استقرار دولت تدبیروامید به فکر بازنگری در رویکردهای خود بیفتند.

در این مقطع زمانی جریان اصلاحات رویکرد خود را نسبت به مقطع زمانی88تا92 تغییر داد و با کنار گذاشتن تصمیمات احساسی به سمت عقلانیت وخرد گرایی حرکت کرد.

حرکت عقلانی و آینده نگرانه اصلاح طلبان در انتخابات هفتم اسفند94 نیز ادامه پیدا کرد و گام دوم اصلاح طلبان برای تصاحب کرسی های مجلس شورای اسلامی به نتیجه مطلوب رسید و اصلاح طلبان موفق شدند یک فراکسیون قدرتمند در مجلس تشکیل بدهند. 

از سوی دیگر با روی کار آمدن حسن روحانی شکاف بین معتدلین جریان اصولگرا و افراطیون بیشتر شد به شکلی که در نهایت به جدایی کامل مستقلین و افراطیون این جریان در انتخابات مجلس شورای اسلامی منجر شد.

سیاست های اعتدالی حسن روحانی خیلی زود سبب نظم،دقت و هماهنگی طیف های مختلف سیاسی با یکدیگر شد به شکلی که در سه سال گذشته برخی از معتدلین هر دو جریان سیاسی در یک جغرافیای مشترک گفتمانی زیست می کردند.

با این وجود حسن روحانی در طول سه سال گذشته با چالش ها و فرصت های مهمی روبه رو شد که هر کدام می توانست سرنوشت دولت را تغییر دهد.

روحانی در طول مسیر حرکت خود با پنج چالش مهم و سه فرصت کلیدی مواجه شد که در برخی موفق و دربرخی ناموفق بود.

اولین چالش مهم حسن روحانی میراث باقی مانده از دولت گذشته بود. اقتصاد از هم گسیخته، تحریم های بین المللی و انزوای ایران در عرصه جهانی،بی اخلاقی سیاسی و از همه مهم تر فساد اقتصادی که به یک بیماری کشنده در ساختار اجرایی دولت تبدیل شده بود به شکلی که بسیاری از مسئولان کلیدی دولت گذشته را بیمار کرده بود.

ساماندهی به این مشکلات هزینه و وقت زیادی را از دولت حسن روحانی گرفت. به همین دلیل  حسن روحانی در طول سه سال گذشته تنها موفق شد کشتی اقتصادی ایران که چهل متر به زیر آب رفته بود را به سطح آب بکشاند و امکان این را پیدا نکرد که سیاست های ایجابی خود را پیاده کند.

میراث باقی مانده از احمدی نژاد به اندازه ای عمیق و خطرناک بود که مانع از حرکت های ایجابی برای دولت حسن روحانی شد و به همین دلیل دولت تدبیر و امید نتوانست به دستآوردهای مهم اقتصادی که برای افکار عمومی دارای اهمیت بود دست پیدا کند.

چالش دوم حسن روحانی انزوای ایران در عرصه بین المللی بود که پیامدهای خطرناکی از نظر سیاسی برای ایران در پی داشت و از نظر اقتصادی هزینه های بسیاری زیادی به اقتصاد ایران تحمیل کرد.

بدون شک تغییر رویکرد سیاست خارجی در دولت حسن روحانی یکی از مهم ترین اقدامات دولت های پس از انقلاب بوده است.

جایی که دولت او موفق شد در پرونده هسته ای با قدرت های جهانی به توافق برسد و پس از آن روابط گسترده ای با کشورهای پیشرفته جهان آغاز کند.

سومین چالش مهم حسن روحانی به هم ریختگی نظم سیاسی کشور بود. احمدی نژاد با یازده روز خانه نشینی،پخش فیلم در صحن علنی مجلس برعلیه رییس قوه مقننه،نوشتن نامه کنایه آمیز به رییس قوه قضائیه و استفاده از ادبیات محاوره ای و عامیانه تاحدود زیادی نظم بین قوا و جریان های سیاسی کشور را به هم زده بود.

فضای سیاسی کشور در دوران احمدی نژاد به کشمکش های لفظی بین شخصیت های سیاسی تبدیل شده بود و احساسات بر تعقل و دوراندیشی غلبه کرده بود.از سوی دیگر خانه احزاب وسازمان برنامه و بودجه نیز در دولت احمدی نژاد تعطیل شده بود.

این در حالی بود که مخالفت ها با دولت حسن روحانی از ابتدای روی کارآمدن دولت وی آغاز شد و روحانی برای ساماندهی به این وضعیت مجبور بود در مقابل مخالفان خود سکوت کند.

در نتیجه روحانی مجبور بود با سیاست های اعتدالی جریان های سیاسی را به نظم و آرامش دعوت کند و از هرگونه ایجاد تنش و جنجال جلوگیری کند.

چهارمین چالش حسن روحانی خاطره خوش پوپولیسم برای توده های ایرانی و فاصله پایگاه اجتماعی روحانی از وی بود.

یارانه نقدی،سفرهای استانی بی محابا و سخنرانی های عوام پسند احمدی نژاد سبب شده بود مزه پوپولیسم در دهان توده های مردم شیرین بیفتد.

این در حالی بود که روحانی به هیچ عنوان از سیاست های پوپولیستی استفاده نمی کرد و همین مسأله کار وی را سخت کرده بود.

از سوی دیگر پرداختن به مشکلات بین المللی و عدم اعتنا به شعار فضای باز سیاسی سبب ناامیدی پایگاه اجتماعی روحانی از دولت وی شده بود.

در نتیجه روحانی در یک تنگنا سخت بین توده های مردم که توقعات پوپولیستی داشتند و روشنفکران و نخبگان جامعه که انتظار داشتند رییس جمهور منتخب آنها اتفاق مهمی در جامعه مدنی رقم بزند گرفتار شده بود.

چالش پنجم روحانی که البته از همه مهم تر بود رویکرد مخالفان و شکست خوردگان انتخاباتی پس از انتخابات ریاست جمهوری92 بودند.

این عده از همان روز اول تلاش کردند در سیاست های روحانی اخلال به وجود بیاورند و در مسیر دولت سنگ اندازی کنند.

افراطیون پا را از این هم فراتر گذاشتند و با تشکیل اتاق فکر سازمان یافته تلاش کردند روحانی را به اولین رییس جمهور چهارساله ایران تبدیل کنند.

تلاش افراطیون این بود که پادزهر روحانی به زهر تبدیل شود و در منظر افکار عمومی روحانی و سیاست هایش را مهم ترین دلیل ناکامی کشور جلوه بدهند تا در انتخابات ریاست جمهوری96 گزینه آنها جای روحانی را بگیرد.

با این وجود حسن روحانی در سه سال گذشته با سه فرصت مهم روبه رو بود که می توانست برگ برنده وی تلقی شود.

مهم ترین فرصت وی باز کردن فضای سیاسی،اهمیت دادن به احزاب و مطبوعات بود که به نظر می رسد به جای اینکه در اولویت اول روحانی قرار بگیرد در اولویت های بعدی وی قرار گرفته است. 

اگر روحانی در جهت باز کردن فضای سیاسی و برخی مسائل مورد مطالبه مردم مانند رفع حصر که یکی از شعارهای انتخاباتی وی بود حرکت می کرد بدون شک کلید ورود دوباره به پاستور را خیلی زود از مردم کسب می کرد.

فرصت دوم روحانی استفاده از زنان در کابینه  و مقام های کلیدی و همراه کردن زنان جامعه به عنوان یک پایگاه جدی اجتماعی بود.

به نظر می رسد روحانی از پتانسیل بالقوه زنان در هدایت جامعه غافل شده و موفق نشده رابطه منطقی با این پایگاه مهم اجتماعی برقرار کند.

سومین فرصت مهم دولت حسن روحانی استفاده از مدیران جوان در کابینه و مدیریت کلان جامعه بود که می توانست در تصمیم گیری نسل آینده جامعه ایرانی نیز تأثیرگذار باشد.

بدون شک غفلت از جوانان جامعه یک فرصت مهم و کلیدی را به یک چالش جدی تبدیل خواهد کرد.

با تمام این اوصاف حسن روحانی را باید یکی از بهترین روسای جمهور تاریخ انقلاب اسلامی به شمار آورد.

رویکرد چند وجهی، عقلانیت و خردورزی و از همه مهم تر اعتدال و میانه روی او را به مدیری کم نظیر در جمهوری اسلامی تبدیل کرده است.