تحلیلی بر انتخابات هیات رئیسه ۱۱ کمیسیون تخصصی مجلس/ از توافق پشت پرده ۲ وزیر احمدی‌نژاد تا دست خالی میرسلیم و زاکانی

انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس به پایان رسید، اما حرف و حدیث‌هایش همچنان به قوت خود باقی است.

رویداد۲۴ از ۱۴ کمیسیون تخصصی مجلس تکلیف هیات رئیسه ۱۱ کمیسیون، دیروز مشخص شد و پرونده آن برای یکسال بسته شد. البته انتخاباتش مانند خیلی از اتفاقات دیگری که در میان صندلی‌های سبز مجلس یازدهم رخ داد، کم عجیب و غریب نبود؛ مناسباتی که به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه درون میدان رقابت رقم خورده باشد خارج از این رینگ و در پستو‌های لابی و گفتگو رقم خورده است.

سهم ناچیز زنان

وقتی ۱۲ نماینده مرد برای هیات رئیسه مجلس یازدهم انتخاب شد این نقد که مجلس یازدهم هم تصمیم گرفته است تا برای زنان سهمی قائل نباشد مطرح شد، اما هنوز یک امید وجود داشت و آن انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌ها بود تا زنان بتوانند در هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی سهم قابل توجهی را دریافت کنند، اما همه آن امید‌ها دیروز نقش بر آب شد. ۱۶ کرسی مجلس یازدهم در دست زنان قرار گرفته است و وقتی یکی از مردان قرار است رایی را به دست بیاورد روی رای زنان حساب ویژه‌ای باز می‌کنند، اما این یک رابطه یک‌طرفه است چرا که وقتی نوبت به کاندیداتوری زنان می‌رسد مردان به حضور آن‌ها چندان روی خوش نشان نمی‌دهند مگر آنکه کرسی آن‌ها چندان مورد توجه نباشد. اتفاقی که دیروز در جریان انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس تمام عیار رخ داد و از ۶۶ کرسی هیات رئیسه ۱۱ کمیسیون تخصصی تنها ۴ کرسی نصیب زنان شد.

در این میان کمیسیون بهداشت بیشترین اعتماد را به زنان داشت و دو کرسی دبیر اول و سخنگویی (فاطمه محمدبیگی و زهرا شیخی مبارکه) را به زنان سپرد. در کمیسیون آموزش و کمیسیون شورا‌ها نیز شیوا قاسم‌پور و فاطمه مقصودی نتوانستند دبیر اول شوند.

توافق پشت پرده دو وزیر احمدی نژاد بر سر یک صندلی؟

چالش انتخابات در هیات رئیسه کمیسیون برنامه و بودجه که از قضا در زمره محبوب‌ترین کمیسیون‌ها نیز قرار دارد کم نبود. غلامرضا تاجگردون نماینده گچساران که ۶ سال ریاست کمیسیون برنامه و بودجه را در مجالس نهم و دهم به عهده داشت در مجلس یازدهم با حواشی که بر سر اعتبارنامه‌اش رخ داد اصلا در انتخابات کاندیدا نشد و ترجیح داد وارد میدان رقابت با اصولگرایانی که از روز اول شمشیرشان را برای او از رو بسته بودند نشود؛ رقابتی که نتیجه‌اش کاملا مشخص بود.

اما این تنها حاشیه در انتخابات هیات رئیسه این کمیسیون نبود؛ وقتی روز‌های گذشته بازار گمانه‌زنی‌های برای ریاست کمیسیون‌ها حسابی داغ شده بود شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد دولت محمود احمدی‌نژاد به عنوان یکی از مهمترین گزینه‌های احتمالی برای کمیسیون اقتصادی مطرح می‌شد هرچند احتمال حضور آن در کمیسیون برنامه و بودجه هم وجود داشت، اما احتمالش کمتر می‌رفت تا اینکه درست در روز‌های آخر اسم او در لیست اعضای کمیسیون برنامه و بودجه به چشم خورد و جالب‌تر اینکه او برای هیچ‌کدام از کرسی‌های ریاست و نائب رئیسی وارد میدان نشد و صندلی ریاست کمیسیون برنامه و بودجه به عنوان یک پیش کش به نماینده همدان و رقیب قالیباف که در جریان انتخابات هیات رئیسه مجلس یازدهم حاضر به ترک رینگ رقابت برای رئیس شدن شهردار اسبق تهران شد، تعارف شد.

تجمع احمدی‌نژادی‌ها در دو کمیسیون

حضور احمدی‌نژادی‌ها در مجلس یازدهم یکی از موضوعاتی بود که از همان روز‌های انتخابات مورد توجه قرار گرفت و آن‌ها توانستند ۱۳ کرسی مجلس را تحت لیست وزرای دولت نهم و دهم به دست بیاورند و البته صندلی‌های دیگری نیز به مدیران میانی و استانداران دولت احمدی نژاد رسید. ورود پرتعداد آن‌ها به خانه ملت به معنای کنار نشستن و نگاه کردن از دور نبود آن‌ها هم در ماجرای اولین انتخابات هیات رئیسه مجلس نقش پررنگی داشتند و هم در جریان انتخابات کمیسیون‌ها چندان بیکار ننشستند. البته با نگاهی به هیات رئیسه ۱۱ کمیسیون مجلس می‌توان گفت تجمع آن‌ها در دو کمیسیون برنامه و بودجه و انرژی بیشتر از همه به چشم می‌خورد؛ به طوری که ریاست کمیسیون برنامه و بودجه و همینطور کمیسیون انرژی به دست «حمیدرضا حاجی‌بابایی» وزیر آموزش و پرورش دولت دهم و ریاست کمیسیون انرژی به «فریدون عباسی» رئیس سازمان انرژی اتمی دولت محمود احمدی‌نژاد سپرده شد. «میرتاج‌الدینی» معاون پارلمانی رئیس جمهور در دولت دهم هم از دیگر مدیران دولت احمدی‌نژاد بود که کرسی نائب رئیسی دوم در کمیسیون برنامه و بودجه به نام او رقم خورد.

شوک کرونایی به انتخابات کمیسیون آموزش و تحقیقات

البته احمدی‌نژادی‌ها یک شوک را هم در کمیسیون آموزش و تحقیقات پشت سر گذاشتند و آن مربوط به ریاست این کمیسیون می‌شد. در واقع وزرای دولت نهم و دهم مجلس در جریان حساب و کتاب‌های خودشان برای روی گزینه ریاست در کمیسیون آموزش و تحقیقات که برای چندین سال متوالی در مجالس نهم و دهم ریاستش در دست آن‌ها بود، حساب باز کرده بودند، اما در روز انتخابات زاهدی به کرونا مبتلا شد و نتوانست وارد میدان رقابت شود و همین موضوع کفایت می‌کرد تا کرسی ریاست این کمیسیون به دست منادی‌سفیدان کسی که اسمی از او در جریان گمانه‌زنی‌ها برای ریاست این کمیسیون مشاهده نمی‌شد سپرده شود.

فاصله امنیت تا شورا چطور طی شد؟

یکی از عجایب دیگر در جریان انتخاب هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی در کمیسیون امنیت و شورا‌ها رخ داد. هرچند در مورد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود که ریاست این کمیسیون از آن «مجتبی ذوالنوری» نماینده قم خواهد شد و گمانه‌زنی‌ها درباره مهمترین رقیبش یعنی «فداحسین ملکی» رنگ واقعیت به خود گرفت، اما کسی فکرش را نمی‌کرد «محمدصالح جوکار» عضو کمیسیون امنیت در مجلس نهم و معاون پیشین پارلمانی سپاه جایی در کمیسیون امنیت نداشته باشد.

بعد از آنکه در کمال تعجب اسم جوکار در میان اعضای کمیسیون شورا‌ها مشاهده شد او در جریان انتخابات هیات رئیسه برای یکسال ریاست این کمیسیون را بر عهده گرفت؛ البته بعید به نظر نمی‌رسد رضایت جوکار برای کوچ به کمیسیون شورا‌ها به شرط نشستن بر کرسی ریاست این کمیسیون بوده باشد.

کاندیداتوری برای هیات رئیسه ممنوع؛ حتی نیکزاد

«اعضا خواستار این هستند تا اعضای هیأت رئیسه مجلس در کمیسیون‌هایی که نمایندگان زیادی ثبت نام کرده‌اند، ثبت نام نکنند» این را یک هفته پیش زهره الهیان به زبان آورده بود، اما به نظر می‌رسد این قول و قرار تنها به ممنوعیت ثبت‌نام اعضای هیات رئیسه مجلس در کمیسیون‌های پر ترافیک ختم نشده است و به یک قرار نانوشته درمورد انتخابات هیات رئیسه هم تبدیل شده است به طوری که دیروز نه از کاندیداتوری «امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» در کمیسیون بهداشت خبری بود و نه نشانی از حضور «علی نیکزاد» وزیر مسکن احمدی‌نژاد در کمیسیون عمران به چشم می‌خورد.

دو اصلاح‌طلب در بین ۶۶ عضو هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی

اصلاح‌طلبان که حضورشان درمجلس یازدهم به تعداد انگشتان دست همنمی‌رسید در ماجرای انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌ها هم چندان رغبت برای حضور نداشتند و درمیان ۶۶ کرسی تنها جلال محمودزاده و آرش زره‌تن لهونی بود که توانستندبه ترتیب کرسی نائب رئیسی کمیسیون کشاورزی و دبیر دوم کمیسیون برنامه و بودجه را به خود اختصاص بدهد. اگر «غلامرضا تاجگردون» را به دلیل حواشی که متوجه او است از دایره اصلاح‌طلبان مجاز برای شرکت در رقابت هیات رئیسه کنار بگذاریم «مسعود پزشکیان» از زمره نمایندگانی بود که می‌توانست در لیست داعیه داران ریاست بر کمیسیون بهداشت قرار بگیرد، اما او هم عطای هیات رئیسه را به لقایش بخشید و وارد این رقابت نشد.

زاکانی و میرسلیم همچنان در کمین دو کرسی

هرچند در جریان گمانه‌زنی‌ها برای کمیسیون‌های تخصصی نام «علیرضا زاکانی» در کمیسیون اقتصادی و «مصطفی میرسلیم» در کمیسیون صنایع و معادن به چشم می‌خورد، اما این دو هیچ ظهور و بروزی در این ۱۱ کمیسیون نداشتند و به نظر می‌رسد هردو برای نشستن بر کرسی‌های کمیسیون اصل ۹۰ آماده می‌شوند. به نظر می‌رسد در نهایت توافقی صورت بگیرد به این معنا که یکی (به احتمال قوی زاکانی) عازم مرکز پژوهش‌ها و دیگری (احتمالا میرسلیم) به عنوان رئیس کمیسیون اصل ۹۰ انتخاب شود.

بیشتر بخوانید: گزینه‌های ریاست دیوان محاسبات و مرکز پژوهش‌ها/ صندلی جدید به میرسلیم تعارف می‌شود؟

نگاهی به گرایشات سیاسی هیات رئیسه کمیسیون‌ها

در میان گرایشات سیاسی اعضای هیات رئیسه ۱۱ کمیسیون فارغ از آنکه به جز یک کرسی همه یکپارچه اصولگرا هستند، اما در بین ۶۶ کرسی هیات رئیسه اصولگرایان شورای ائتلاف با ۹ کرسی بیشترین سهم و اصلاح‌طلبان با دو کرسی کمترین سهم را به خود اختصاص دادند. البته وضع پایداری‌ها هم چندان خوب نبود و توانستند سه کرسی را به خود اختصاص بدهند. از سوی دیگر مستقلین و اعتدالگرایان هم توانستند ۸ کرسی را تصاحب کنند.

احمدی‌نژادی‌ها هم هرچند تعدادشان زیاد نبود، اما با دو کرسی ریاست و یک کرسی نائب رئیسی در وضعیت بهتری نسبت به پایداری‌ها قرار گرفتند البته تعین تکلیف دو کمیسیون فرهنگی و حقوقی و قضایی به دلیل به حدنصاب نرسیدن این دو کمیسیون ماند برای دو هفته دیگر و باید دید سرنوشت این دو کمیسیون به کجا خواهد رسید.

کمیسیون آموزش و تحقیقات
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	علیرضا منادی سفیدان	اصولگرا
نائب رئیس اول	محمد وحیدی	اصولگرا
نائب رئیس دوم	سید محمد مولوی	اصولگرا
دبیر اول	شیوا قاسمی پور	مستقل
دبیر دوم	حسین حقوردی	اصولگرا
سخنگو	احمد حسین فلاحی	اصوگرا

کمیسیون اجتماعی
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	مهدی عیسی زاده	اصولگرا
نائب رئیس اول	ولی اسماعیلی	اصولگرا
نائب رئیس دوم	عباس گودرزی	اصولگرا
دبیر اول	مهدی شریفیان	اصولگرا (شورای ائتلاف)
دبیر دوم	اردشیر مطهری	اصولگرا
سخنگو	علی‌ بابایی	اصولگرا

کمیسیون اقتصادی
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	محمدرضا پورابراهیمی	اصولگرا (شورای ائتلاف)
نائب رئیس اول	سیداحسان خاندوزی	اصولگرا (شورای ائتلاف حامی قالیباف)
نائب رئیس دوم	کاظم موسوی	اصولگرا
دبیر اول	انور حبیب‌زاده بوکانی	مستقل (اعتدال و توسعه)
دبیر دوم	سید غنی نظری	اصولگرا
سخنگو	مهدی طغیانی	اصولگرا

کمیسیون امنیت و سیاست خارجی
سمت	نام	گرایش
رئیس	مجتبی ذوالنوری	اصولگرا
نائب رئیس اول	عباس مقتدایی خوراسگانی	اصولگرا
نائب رئیس دوم	شهریار حیدری	اصولگرا
دبیر اول	یعقوب رضازاده	اصولگرا
دبیر دوم	علی علیزاده	اصولگرا
سخنگو	ابوالفضل عموئی	اصولگرا(شورای ائتلاف)

کمیسیون انرژی
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	فریدون عباسی	اصولگرا( مدیران احمدی‌نژاد)
نائب رئیس اول	موسی احمدی	اصولگرا
نائب رئیس دوم	احمد مرادی	اصولگرا
دبیر اول	هادی بیگی نژاد	اصولگرا
دبیر دوم	عبدالعلی رحیمی	اصولگرا
سخنگو	مالک شریعتی	تهران (شورای ائتلاف)

کمیسیون برنامه و بودجه
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	حمیدرضا حاجی‌بابایی	اصولگرا (وزرای احمدی‌نژاد)
نائب رئیس اول	محمدخدابخشی	اصولگرا
نائب رئیس دوم	میرتاج‌الدینی	اصولگرا ( احمدی‌نژادی)
دبیر اول	غلامحسین کرمی	اصولگرا
دبیر دوم	آرش زره‌تن لهونی	اصلاح‌طلب
سخنگو	محمدمهدی مفتح	اصولگرا (شورای ائتلاف)

کمیسیون بهداشت
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	حسینعلی شهریاری	اصولگرا
نائب رئیس اول	علی اصغر باقرزاده	اصولگرا
نائب رئیس دوم	سید محمد پاک مهر	اصولگرا
دبیر اول	فاطمه محمد بیگی	اصولگرا
دبیر دوم	محسن فتحی	مستقل
سخنگو	زهرا شیخی مبارکه	اصولگرا

کمیسیون شوراها و امورداخلی
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	محمدصالح جوکار	اصولگرا (شورای ائتلاف)
نائب رئیس اول	حسین بامیری	اصولگرا
نائب رئیس دوم	محمدحسین آصفری	اصولگرا(شورای ائتلاف)
دبیر اول	فاطمه مقصودی	مستقل
دبیر دوم	حسین خسروی	اصولگرا
سخنگو	علی حدادی	اصولگرا

کمیسیون کشاورزی
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	سید جواد ساداتی نژاد	اصولگرا
نائب رئیس اول	جلال محمودزاده	اصلاح‌طلب
نائب رئیس دوم	محمدجواد عسگری	اصولگرا
دبیر اول	احدی آزادی‌خواه	اصولگرا (پایداری)
دبیر دوم	سید صادق طباطبایی‌نژاد	اصولگرا (پایداری)
سخنگو	معین‌الدین سعیدی	مستقل

کمیسیون صنایع و معدن
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	عزت‌الله اکبری تالارپشتی	اصولگرا (شورای ائتلاف)
نائب رئیس اول	سید احمد رسولی‌نژاد	اصولگرا
نائب رئیس دوم	علی جدی	اصولگرا
دبیر اول	مصطفی رضاحسینی قطب‌آبادی	اصولگرا
دبیر دوم	بهزاد رحیمی	مستقل
سخنگو	حجت‌الله فیروزی	اصولگرا

کمیسیون عمران
سمت	نام	گرایش سیاسی
رئیس	محمدرضا رضایی‌کوچی	اصولگرا
نائب رئیس اول	کمال علیپور خنک‌داری	اصولگرا
نائب رئیس دوم	منصور آرامی	اعتدالگرا
دبیر اول	احمد جباری	اصولگرا
دبیر دوم	آرا شاوردیان	مستقل
سخنگو	سید البرز حسینی	اصولگرا