تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تا به امروز

رویداد۲۴- این کتاب که آدام رابرتس و تیموتی گارتن اش ویراستاران آن هستند، با ترجمه حشمت‌السادات معینی‌فر، دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و عباس تاجیک از سوی انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.

دکتر معینی‌فر در پاسخ به پرسشی در خصوص اهمیت موضوع این کتاب، اظهار کرد: مقاومت مدنی یکی از ابعاد مهم و رو به رشد سیاست بین‌الملل در دهه‌ها و سال‌های گذشته بوده و در این راستا می‌توان به نمونه‌هایی نظیر جنبش‌های حقوق مدنی آمریکا و چکسلواکی در دهه‌ 60 اشاره کرد. در همین حال، جنبش‌ها و انقلاب‌های غیرخشونت‌آمیز عربی در غرب آسیا و شمال آفریقا از جمله نمونه‌های متأخر این پدیده به شمار می‌روند.

او با تأکید بر اهمیت مطالعه و پژوهش در خصوص پدیده عدم خشونت، خاطرنشان کرد: این پدیده نسبت به گذشته، نیازمند بررسی بیشتری است و باید با رویکردی تطبیقی مبتنی بر مسائل حوزه‌های روابط بین‌الملل، علوم سیاسی و تاریخ معاصر مورد مطالعه قرار گیرد.

این استاد دانشگاه گفت: در کتاب «مقاومت مدنی و سیاست قدرت: تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تا به امروز» که به صورت مجموعه‌ای از مقالات تدوین شده است، نویسندگان بر آن هستند تا درک صحیحی از پدیده‌های مقاومت مدنی و عدم خشونت ارائه دهند.

معینی‌فر همچنین به تشریح اهمیت تحلیل و فهم انقلاب اسلامی ایران در چارچوب مفاهیم و نظریه‌های عدم خشونت پرداخت و تصریح کرد؛ انقلاب اسلامی بی‌شک پدیده‌ای نوظهور در تاریخ معاصر است؛ انقلابی غایت‌گرا، آرمان‌گرا و اسلام‌گرا که با رویکردی جهان‌شمول به رهبری امام خمینی (ره) هدایت شد.

وی ادامه داد: این جنبش فراگیر مردمی و ضد ستم و بی‌عدالتی، تحولی شگرف در عرصه روابط بین‌الملل و معادلات سیاسی دولت‌های جهان پدید آورد. رهبر این جنبش، انقلابی را بنیاد نهاد که همچون تیغی دولبه همزمان علیه دو نظام غالب کمونیسم و کاپیتالیسم به کار گرفته شد و در این رهگذر، علاوه بر اهتمام به حاکمیت آرمان‌ها و ارزش‌های مذهبی، از هیچ کوششی برای تحقق جنبه‌های آزادیخواهانه و استقلال‌طلبانه نهضت فروگذار نکرد و بدین ترتیب جنبش به نهضت و نهضت به صورت انقلابی پیروز به عنوان وسیله‌ای برای تحقق جمهوری اسلامی قرار گرفت.

به گفته‌ این استاد دانشگاه، اهمیت بالای انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر از نگاه گردآورندگان «مقاومت مدنی و سیاست قدرت: تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تا به امروز» پنهان نمانده است. در این کتاب فصلی با عنوان «اعتراض‌های جمعی در انقلاب ایران» به قلم یرواند آبراهامیان، نویسنده سرشناس کتاب «ایران بین دو انقلاب» برای تشریح انقلاب اسلامی کشورمان اختصاص یافته است. رویکرد نویسنده در این فصل مبتنی بر این است که انقلاب اسلامی ایران نمونه‌ای نادر از یک انقلاب بدون خشونت است زیرا این انقلاب و به ویژه رهبر آن، بر اجتناب از خشونت‌ورزی تأکید داشته و حامی ابزارهای غیرخشونت‌آمیز بوده‌اند.

مدیر گروه مطالعات جنوب شرق آسیای دانشگاه تهران در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به اهمیت ترجمه کتاب «مقاومت مدنی و سیاست قدرت: تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تا به امروز» اظهار کرد: فقدان ادبیات مرتبط در زبان فارسی ما را بر آن داشت تا این اثر علمی را ترجمه کنیم و در اختیار جامعه دانشگاهی قرار دهیم. این کتاب شامل 19 مطالعه موردی تاریخی است که مقاومت مدنی در آن‌ها نقش مهمی ایفا کرده است. هر فصل از کتاب را یک نویسنده با روش خاص خود به رشته تحریر درآورده و دیدگاه‌های منحصر به فرد خود را مطرح کرده است.

معینی‌فر در پایان گفت: به نظر می‌رسد این کتاب مهم‌ترین اثر مکتوب انتشارات آکسفورد در حوزه «مقاومت مدنی و سیاست قدرت» باشد.