وضع قانون برای کنترل سلاح سرد کافی نیست

رویداد۲۴- نمایندگان مجلس با الحاق دو تبصره به ماده 617 قانون مجازات اسلامی مبنی بر ممنوعیت حمل و نگهداری و تولید 5 سلاح سرد قمه، شمشیر، قداره و پنجه بکس موافقت کردند. این طرح نیمه مردادماه سال جاری در کمیسیون قضایی به تصویب رسید و درنهایت بعد از حدود 3 ماه در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.

بر اساس کلیات این طرح افراد برای حمل سلاح سرد باید مجوز قانونی داشته باشند و در غیر این صورت با آن‌ها برخورد قانونی خواهد شد. موافقان این طرح در مجلس در دفاع از این طرح معتقد بودند که بخش اعظم قتل‌ها، یعنی بر اساس آمار 35 قتل از 100 قتل به‌وسیله سلاح سرد شکل می‌گیرد.

اما آیا تصویب این طرح در مجلس می‌تواند راهکاری در کاهش آمار قتل‌هایی باشد که آلت قتل سلاح سرد است. ازاین‌دست جرائم را در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم و متأسفانه به نظر می‌رسد قشر خاصی از جوانان جامعه اولین قدم برای قدرتمند نشان دادن خود را، راهی نمی‌دانند مگر حمل پنجه بکس و چاقوی ضامن‌دار. اما آیا صرفاً منع قانونی برای حمل سلاح می‌تواند آمار زدوخوردهای خیابانی و قتل‌ها را کاهش دهد؟

کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران پیرو تصویب کلیات طرح ممنوعیت حمل و نگهداری و تولید 5 سلاح سرد قمه، شمشیر، قداره و پنجه بکس به رویداد۲۴می‌گوید: قطعاً قوانین اگر کاملاً اجرایی و محکم در جامعه نقش خود را ایفا کنند و فقط صرفاً بحث تصویب قانون نباشد بلکه ضمانت اجرایی هم داشته باشد می‌تواند مؤثر باشد. اما قانون حتماً باید با پیامدهای فرهنگی همراه باشد و صرف تصویب قانون برای حل مشکلات کفایت نمی‌کند. خوب است که به همراه قانون ممنوعیت حمل سلاح سرد قوانینی هم در حوزه‌های تربیتی و تکالیفی برای حوزه تعلیم و تربیت کشور مصوب کنیم که بتوان روی نهادینه شدن رفتارهای ارزشی در جامعه هم فعالیت کنیم. 

محمدی تأکید می‌کند، فراموش نکنیم جماعتی که از سلاح سرد استفاده می‌کرده و اهل نزاع در معرض عموم بوده است و تا امروز در سطح جامعه مشکلات و ناهنجاری‌هایی را ایجاد کرده، خیلی نگران قانون نبوده، بنابراین حمل سلاح سرد از طرف او به این دلیل نبوده است که قانونی وجود ندارد. از همین رو باید همچنان نگران آن بخش از جامعه باشیم که براثر رفتارهای تربیتی به سمت استفاده از سلاح‌های سرد رفته‌اند و عملکرد او ناشی از رفتارهای نادرست تربیتی و جامعه‌پذیری ناقص است. از سویی دیگر زمینه‌هایی مثل فقر و بیکاری و دیگر آسیب‌های اجتماعی به‌طور غیرمستقیم روی این مسئله تأثیرگذار خواهد بود.

به اعتقاد وی این در حالی است که تصویب قانون و نفس تصویب قانون اتفاق خوبی است و از این مسئله استقبال می‌شود. این‌یک اصل است که  همیشه و در همه‌جا قانون یک تعیین‌کننده مورد رضایت برای قالب جامعه بوده است و به جامعه آرامش داده است و از همین رو هیچ‌کس با قانون مشکلی ندارد. اما این موضوع باید بررسی شود که آیا نزاع‌ها و آسیب‌های امروز ناشی از سلاح‌های سرد در سطح جامعه ناشی از نبود قوانین است؟ طبیعتاً اگر کسی در انظار عمومی ایجاد رعب و وحشت می‌کرد با او برخورد می‌شد.

همچنین رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران می‌گوید: این موضوع هم قابل‌توجه است که استفاده از سلاح سرد در جامعه با صورت علنی و متظاهرانه نیست. به این‌که استفاده‌کننده از سلاح آن را در انظار عموم به کمر خود نمی‌بسته است. در حال حاضر هم افراد به‌صورت پنهانی از سلاح سرد استفاده می‌کنند. مگر اینکه این قانون تلاش کند سیستم وارسی بدنی را در جامعه تقویت کند. در این شرایط هم با مشکلات و فشار کاری با نیروی انتظامی روبرو می‌شویم. به‌هرروی نفس قانون در شرایطی که راهکارهای اجتماعی و سازوکارهای برخورد در این قانون پیش‌بینی شده باشد. در چنین شرایطی قانون ضمانت اجرایی خواهد داشت و از سویی دیگر به لحاظ فرهنگی روی جامعه اثرگذاری داشته باشد.

به اعتقاد وی باید زمینه‌های بروز رفتارهای ناهنجار را در جامعه بررسی کنیم. مادامی‌که این افراد در بستر بی‌کاری، حاشیه‌نشینی و آسیب‌هایی ناشی از نبود فرصت‌های برابر در جامعه و فقر و اعتیاد زندگی می‌کنند، درنهایت از جامعه‌ای که تحت خطر اعتیاد، فحشا و فقر در جامعه است، انتظار نمی‌رود که این فرد خودش را به شرایط آرمانی جامعه گره بزند.

از سویی دیگر وی معتقد است، ناکامی‌های اجتماعی باعث می‌شود که افراد تلاش کنند خود را از فضای قبلی خارج کنند و بهترین راه به نظر این افراد ورود به آسیب‌ها و  ناهنجاری‌ها است. در چنین شرایطی فرد احساس می‌کند که می‌تواند روی افکار منفی و فشارهای درونی خود از این طریق به لحاظ روان‌شناختی بر خود غلبه کنند.

محمدی با ابراز نگرانی از وضعیت آموزشی و تربیتی جامعه تأکید می‌کند، تکالیفی که دستگاه‌های متولی به لحاظ فرهنگی و آموزشی باید پیگیری کنند، صرف تصویب قانون، نه کفایت کننده است و نه مطلوب. همچنین باید توجه کنیم، جامعه‌ای می‌تواند درباره چنین مسائلی قانون تصویب کند که به‌طور کامل و جامع سازوکارهای تربیتی و کنترلی را از قبل برای کنترل این ناهنجاری‌ها به کار برده باشد.

این جامعه‌شناس در پایان با انتقاد از عملکرد آموزش‌وپرورش معتقد است، مسائل تربیتی و پرورشی دانش آموزان در سیستم آموزش‌وپرورش فراموش‌شده و نیروی اصلی و تلاش آموزش‌وپرورش بر اساس آنچه شاهد آن هستیم فقط روش نمره مدارانه است. این وظیفه آموزش‌وپرورش، صداوسیما، ارشاد و دیگر دستگاه‌های فرهنگی است که زمینه‌های فرهنگی و آموزشی را فراهم کنند.