لیلا حاتمی کیست؟

رویداد۲۴ سعید شمس: لیلا حاتمی از چهره‌های شاخص سینمای ایران است که همزمان با فعالیت هنری، کنشگری اجتماعی را هم اولویت می‌داند. دختر علی حاتمی به قدری در این سال‌ها درخشیده است که از زیر سایه نام پدر خارج شده و به عنوان چهره‌ای مستقل مورد توجه قرار می‌گیرد.

بیوگرافی لیلا حاتمی

لیلا، دختر علی حاتمی و زری خوشکام نهمین روز از پاییز سال ۱۳۵۱ دنیا آمد. او در سال ۷۷ و در جریان فیلمبرداری «لیلا» با علی مصفا آشنا شد که این زوج هنری دو فرزند به نام‌های عسل و مانی دارند. لیلا حاتمی در او در که با ماهنامهٔ فیلم در شهریور ۱۳۹۰ انجام داد، درباره ازدواج با مصفا گفته بود «احساسات عمیق شکل گرفته در حین ساخت فیلم لیلا، پایه‌گذار شکل‌گیری پیوند من و علی شد»

با این حال درباره زندگی حاتمی و مصفا در سال ۹۸ شایعه‌ای جدی مبنی طلاق عاطفی شان نقل شد تا اینکه در آبان ماه و در عکس‌های مراسم ختم مظاهر مصفا، پدر علی مصفا این دو در کنار هم دیده شدند. با این وجود شایعه جدایی همچنان دهان به دهان می‌چرخد و نه لیلا حاتمی و نه علی مصفا تاکنون واکنشی مبنی بر تاًیید یا تکذیب این خبر نداشته اند.

تحصیلات لیلا حاتمی

لیلا حاتمی دیپلم ریاضی دارد و در دانشگاه هم رشته مهندسی برق دانشگاه پلی‌تکنیک تهران را انجام داد. اما از آنجایی که به ادبیات بیشتر علاقه داشت، بعد از دو سال از تحصیل در دانشگاه پلی‌تکنیک تهران منصرف شد و به سوئیس رفت تا در دانشگاه لوزان ادبیات بخواند که این بار به دلیل بیماری پدر، تحصیل را نیمه کاره رها کرده و به تهران برگشت. با وجود اینکه او به دلایل مختلف مدرک دانشگاهی ندارد، اما به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، فارسی، آلمانی و ایتالیایی مسلط است.

اولین نقش لیلا حاتمی؛ کودکی کمال الملک

کودکی کمال الملک اولین نقشی بود که لیلا حاتمی در 12 سالگی بازی کرد، با این توضیح که این فیلم و همچنین «دلشدگان» که اولین حضور جدی این بازیگر روی پرده سینما بود، به کارگردانی پدرش ساخته شده بودند تا اینکه در سال 77 داریوش مهرجویی برای نقش اول فیلم «لیلا» او را انتخاب کرد تا برای اولین بار از جانب کارگردانی به غیر از پدرش برای بازی در فیلم دعوت به کار شود. اگر بخواهیم به فیلم های موفق و تاثیرگذار حاتمی اشاره کنیم، می توانیم از «دلشدگان، لیلا، آب و آتش ب(نقش یک زن روسپی (مریم) را به خوبی اجرا کرد) ، جدایی نادر از سیمین، سر به مهر و ...  » نام ببریم.

لیلا و لیلی دختران علی حاتمی و داوود رشیدی 40 سال است که دوستان صمیمی هم هستند. این دو بازیگر در دوران نوجوانی در «زیرگنبد کبود» به کارگردانی بهرام شاه محمدلو، ایرج طهماسب و «بچه‌ها بیدار، بچه‌ها هوشیارِ» مرضیه برومند حضوری خاطره انگیز داشتند که البته، جایگاه پدرانشان در این همکاری و البته دوستی شان نقش زیادی دارد. شهره سلطانی درباره دوستی لیلا و لیلی در 4 اسفند 1396 در پستی به اشتراک گذاشته بود، نوشته بود «همیشه از لیلی عزیز شنیده بودم که لیلا بهترین و صمیمی ترین دوستشه و مطمئن بودم این حس رو لیلا هم داره»

این دوستی به حدی برای لیلا حاتمی مهم است که راضی به بازی در تئاتر «اسم» به کارگردانی لیلی رشیدی شد. آنهم در حالیکه اساساً فعالیت در تئاتر را قبول ندارد و در جایی گفته است « بازی در تئاتر اعتبار نمی‌آورد»

فیلم های سینمایی لیلا حاتمی

لیلا حاتمی اولین بار در سال ۱۳۶۲ با کمال الملک روی پرده رفت و آخرین اثرش هم در «زمانی برای ابدیت» است که در سال ۱۴۰۰ ساخته شده است. او در طول ۳۸ سال بازی در سینما در ۳۹ فیلم بازی کرده است که به ترتیب شامل «کمال الملک، دلشدگان، لیلا، شیدا، میکس، آب و آتش، مربای شیرین، ارتفاع پست، ایستگاه متروک، سالاد فصل، حکم، سیمای زنی در دوردست، شاعر زباله ها، هر شب تنهایی، بی پولی، شیرین، چهل سالگی، پرسه در مه، آسمان محبوب، چیز‌هایی که نمی‌دانی، سعادت آباد، جدایی نادر از سیمین، نارنجی پوش، سر به مهر، آشنایی با لیلا، در دنیای تو ساعت چند است، دوران عاشقی، من، رگ خواب، حکایت دریا، بمب یک عاشقانه، خوک، مردی بدون سایه، ما همه با هم هستیم، قاتل وحشی، تصور، نبودن، پیر پسر و زمانی برای ابدیت» می‌شود.

جایزه‌های لیلا حاتمی

لیلا حاتمی به دلیل توانمندی بالایی که در بازیگری دارد که البته نمی‌تواند بی ربط به حضور در خانواده هنری باشد، در عرصه‌های داخلبی و خارجی جایزه‌هایی مهمی را از آنِ خود کرده است که در زیر می‌آید.

جشنواره فیلم فجر

دیپلم افتخار برای حضور در فیلم لیلا و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم‌های بی پولی و رگ خواب. او همچنین برای فیلم‌های شیدا، ایستگاه متروک، سالاد فصل، چهل سالگی، جدایی نادر از سیمین، چیز‌هایی هست که نمی‌دانی، پله آخر، نارنجی پوش و دوران عاضی نامزد بهترین بازیگر نقش اول زن شده بود.

جشن بزرگ سینمای ایران

حاتمی در جشن بزرگ سینمای ایران برای حضور در فیلم‌های آب و آتش و رگ خواب جایزه بهترین بازیگر زن را گرفت و همچنین سه برای فیلم‌های ارتفاع پست، پرسه در مه و پله آخر از سوی داوران نامزد بهترین بازیگر زن انتخاب شد.

جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران

لیلا حاتمی همچنین در جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران ۴ بار برای حضور در فیلم‌های آب و آتش، بی پولی، من و رگ خواب عنوان بهترین بازیگر زن را از آنِ خود دید و با فیلم‌های پرسه در مه، پله آخر، سر به مهر، در دنیای تو ساعت چند است و بمب یک عاشقانه داوران او را در لیست نامزد‌ها قرار دادند.

جشن دنیای تصویر

لیلا حاتمی برای بازی در لیلا و رگ خواب در جشن دنیای تصویر برنده جایزه بهترین بازیگر زدن شد و همچنین برای فیلم‌های شیدا، آب و آتش، ارتفاع پست، بی پولی، پله آخر، دوران عاشقی، من و بمب یک عاشقانه نامزد دریافت جایزه بود.

جایزه‌های بین المللی

لیلا حاتمی از آن دسته از بازیگرانی است که در سینمای جهانی هم شناخته شده است و سابقه حضور در جشنواره‌های مهمی، چون اسکار، کن و ... را دارد. او در بیست و ششمین جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم مونترآل برای بازی در «ایستگاه متروک» برنده بهترین بازگیر زن شد. حاتمی همچنین در جشنواره‌های بین‌المللی زیمبابوه، فیلم برلین، پام اسپرینگز و چهل و هفتمین جشنوارهٔ بین‌المللی کارلووی واری برای نقش آفرینی به عنوان بهترین بازیگر زن در داوران جایزه گرفته است.

همچنین در سال ۱۳۹۱ سفارت فرانسه طی بیانیه‌ای اعلام کرد، نشان ادب و هنر درجه شوالیه به لیلا حاتمی اعطا شده‌است. «این نشان به خاطر خلاقیت هنری یا ادبی یا به خاطر مشارکت در تلالوی هنر و ادب، در فرانسه و در جهان به هنرمندان اعطا می‌شود»
«عضویت در آکادمی اسکار» هم می‌تواند یکی از نقاط عطف فعالیت هنری لیلا حاتمی باشد. آکادمی اسکار در ژوئن ۲۰۱۷ اعلام کرد، از لیلا حاتمی برای عضویت در این آکادمی دعوت به عمل آورده‌است که این نشانگر جایگاه او در عرصه سینمای جهان باشد.

بیشتر بخوانید: ترانه علیدوستی کیست؟

لیلا حاتمی و علی حاتمی

بی شک دخترِ علی حاتمی بودن سهمی بی حرف و حدیث در ستاره شدن لیلا دارد. این بازیگر در سال ۹۹ و در گفتگو با مجله فیلم با گفتن اینکه «به تازگی سینمای ایشان را کشف کردم و به عنوان فیلمساز عاشقش شدم. از حرف‌هایی که می‌زند و از شکل حرف زدنش خوشم می‌آید و مدیومش برای انتقال حرف‌ها و ایده‌هایش که داستان‌هایش هست بی نظیره. هنرمندتر از او ندیدم. خیلی ناب و نفیسه. شبیهش در این رتبه از هنرمندی نیست. آدمی که هم ایده جالبی دارد، هم وسیله اش که قصه هست جالبه. علاوه بر این‌ها یکسری دکور قشنگ درست کرده. علاوه بر این‌ها یکسری جمله قشنگ هم درست کرده. دیگر چی می‌خواهید؟! کم مانده در طول فیلم بغلتون کند و ماچ و نازتون هم بکند، که به نظرم دارد می‌کند» بخ شخصیت هنری پدرش واکنش نشان داده است.

لیلا حاتمی و پدرش علی حاتمی

دیدگاه سیاسی لیلا حاتمی

چهره‌ها همیشه نسبت به تحولات داخلی واکنش نشان می‌دهند که البته با ظهور و بروز فضای مجازی، این رفتار واکنش‌هایی گسترده در جامعه را موجب می‌شود و همچنین مطابق انتظار، افراد نزدیک به حاکمیت و همراه با تفکر و رویکرد موجود، عمدتاً سلبریتی‌ها را متهم به وطن فروشی و .. می‌کنند.

لیلا حاتمی که در کنفرانس خبری فیلم خوک جشنواره برلین شرکت کرده بود، با گفتن اینکه «دوست دارم از این فرصت استفاده کنم تا خشم و اندوهم را ابراز کنم. برای اعتراض کنندگان اخیر که در ایران باهاشون برخورد شد. باعث تاًسف است که در کشور من ایران مردم تنها به قیمت جونشون می‌تونن اعتراض کنند. برای اولین بار می‌خواهم نظر سیاسی ام را در میان بگذارم» به اتفاقات ناشی از اعتراض‌های دی ماه سال ۱۳۹۶ واکنش نشان داد تا خبرگزاری فارس سخنان حاتمی را «عجیب» و «دور از انتظار» توصیف کرد. همچنین سایت اصولگرای مشرق نیوز ضمن به کار بردن واژه «جشنواره اشتباهات» برای سخنان حاتمی اینطور نوشته بود «حاتمی حتی فن بیان اظهار نظر سیاسی را هم ندارد، چه برسد به اطلاعات دقیق سیاسی!»

همچنین روزنامه دولتی ایران که آن روز‌ها توسط رقبای اصولگرایان منتشر می‌شد، در واکنش به این موضوع مطلبی با تیتر «درباره مشکلات، در داخل حرف بزنید، نه در مقابل رسانه‌های بیگانه» منتشر کرد. همچنین شهاب اسفندیاری که آن روز‌ها عضو شورای پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی در وزارت ارشاد بود، نوشت: لیلا حاتمی بدترین پرفورمنس عمرش را در برلین ارایه داد. دیالوگ‌هایش را بلد نبود، مثل یک آماتور پر از تصنع و اغراق و ادا اطوار بود»

در ادامه پروانه معصومی در روزنامه کیهان درباره این کار لیلا حاتمی نوشت «خانم لیلا حاتمی! مگر در کشور‌های دیگر اعتراض را با بوسه جواب می‌دهند؟ اینجا که در اعتراضات ۴ نفر از نیروی انتظامی را شهید کردند، این چه اعتراضی است؟ جا‌های دیگر وقتی که مردم اعتراض می‌کنند خیلی به مردمشان احترام می‌گذارند؟ آن‌ها که مردم را به مسلسل می‌بندند»

بیشتر بخوانید: فاطمه معتمد آریا کیست؟

لیلا حاتمی و حجاب

«اینکه می‌گویند، زن حجاب داشته باشد تا مرد به گناه نیفتد، مثل این است که بگویند، خورشید نتابد تا بستنی‌های تان آب نشود» لیلا حاتمی این متن از نوشته‌های سیمین دانشور را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت تا نظرش درباره حجاب اجباری علنی شود که این بار هم واکنش‌های تند و تیزی را به جان خرید، به طوریکه تهدید به ممنوع الکاری شد و حتی تعدادی از سینماگران موافق وضع موجود به حاتمی پیشنهاد مهاجرت و ترک همیشگی ایران را دادند.

همچنین بوسه لیلا حاتمی و ژیل ژاکوب رئیس جشنواره کن کلی سر و صدا کرد و برای او حاشیه‌های زیادی به وجود آورد. لیلا حاتمی در این باره گفته است «در مورد آقای ژیل ژاکوب که با قریب نود سال سن آخرین سال حضورش در فستیوال را می‌گذراند باید توضیح دهم که ایشان به علت کهولت و از یاد بردن همه تاکیدات که معمول این سن و سال است؛ ضوابط یادشده را فراموش کرد و اقدام پیشگیرانه من برای دست دادن با ایشان هم موثر واقع نشد. مسلماً ایشان برای من حکم پدربزرگ کهنسالی را داشت که میزبان من هم بود»

در ادامه ژیل ژاکوب که عرصه را برای لیلا تنگ دیده بود، با گفتن اینکه» این من بودم که برای روبوسی با مادام حاتمی جلو آمدم. در آن لحظه او برای من تجسمی از همه سینمای ایران بود... این اتفاقات برای یک رسم معمول غربی ایجاد شده است» به موضوع ورود کرد تا شاید فضا را برای لیلا حاتمی آرام کند.

حضور لیلا حاتمی در تبلیغات

اینکه چهره‌های هنری، ورزشی و ... با دریافت مبلغی در تیزر‌های تبلیغ شرکت‌های داخلی شرکت کنند، به خودیِ خود اشکالی ندارد. اما برای مردم حضور لیلا حاتمی غیرقابل انتظار بود. دو یا سه سال پیش بود که تیزر تبلیغاتی یخچال شرکت «امرسان» با حضور لیلا حاتمی پخش شد که باعث تعجب خیلی‌ها شد. چرا که او کمتر در کار‌هایی که با فقط با انگیزه مالی انجام صورت می‌گیرند، مشارکت داشته است. با این وجود بازهم تیزر‌هایی از لیلا حاتمی برای تبلیغ محصولات امرسان پخش شد، با این شایعه یا شائبه که مبلغ قرارداد حاتمی با این شرکت ۱۵ میلیارد تومان است.