مشخصات فنی تانک لئوپارد-۲

رویداد۲۴ حسین فلاحی: تانک لئوپارد-۲ یکی از بهترین تانک‌های جنگی اصلی جهان به شمار می‌رود. "تانک اصلی نبرد" تانکی است که در بسیاری از ارتش‌های مدرن مسئولیت شلیک مستقیم و مانور زرهی را بر عهده دارد. این تانک سومین نسل از تانک‌های جنگی اصلی آلمان پس از جنگ جهانی دوم است. تولید این تانک در سال ۱۹۷۷ توسط شرکت Krauss-Maffei آغاز شد و در سال ۱۹۷۹ وارد خدمت نیرو‌های مسلح فدرال آلمان شد. اولین نسل تانک جنگی اصلی آلمانی‌ها (MBT) تانک M۴۸ Patton ساخت ایالات متحده بود و نسل دوم تانک Leopard-۱ بود که هنوز با تغییراتی برای سایر کاربران ناتو در خدمت است. تانک لئوپارد ۱ در دهه ۱۹۶۰ در آلمان غربی طراحی و تولید شد.

این تانک اولین بار در سال ۱۹۶۳ توسط Krauss-Maffei برای وزارت دفاع آلمان غربی تولید شد.   بیش از ۶۰۰۰ دستگاه از آن برای ۹ کشور عضو ناتو از جمله آلمان، هلند، بلژیک، یونان، ترکیه، ایتالیا، کانادا، نروژ و همچنین استرالیا ساخته شد. آلمان برای توسعه و بهبود تانک Leopard-۱، در سال ۱۹۶۳ توسعه پروژه MBT-۷۰ را با همکاری ایالات متحده آمریکا آغاز کرد. با این حال، در سال ۱۹۶۷، دولت آلمان به پورشه دستور داد تا در مورد امکانات مورد نیاز برای ارتقاء تانک Leopard-۱ تحقیق کند. جالب است بدانید که تانک Leopard-۱ از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۹۵ در خدمت آلمان بود و نیاز به پروژه MBT-۷۰ قبل از وارد شدن به خدمت تانک Leopard-۱ اعلام شده بود.

Leopard-۱ توسط پورشه طراحی و توسط Krauss-Maffei ساخته شده است. این موضوع زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانید پورشه نام این پروژه جدید را Vergoldeter Leopard یا Gilded Leopard نهاد و تمرکز خود را بر به روز رسانی با فناوری‌های پیشرفته گذاشت. اضافه شدن لودر اتوماتیک، توپ اتوماتیک و کواکسیال با مسلسل، پریسکوپ مستقل برای فرمانده، امکان استفاده از مسلسل ضدهوایی از داخل کابین، وجود دوربین مدار بسته تلویزیونی روی دکل با امکان افزایش ارتفاع، تغییر شکل برجک، بهبود سیستم تعلیق، گیربکس و سوپاپ‌های خروجی موتور از موارد جدید پروژه در نظر گرفته شد.

توسعه و تولید تانک لئوپارد-۲

در سال ۱۹۶۷، دولت آلمان غربی تصمیم به تولید نمونه اولیه پروژه لئوپارد طلایی و همچنین توسعه آزمایشی بر اساس تانک لئوپارد ۱ گرفت. اما به دلیل نبود بودجه کافی، امکان توسعه دو پروژه به صورت همزمان وجود نداشت. در نهایت قرارداد توسعه آزمایشی با Krauss-Maffei منعقد شد، اما این شرکت متعهد شد که با پورشه برای توسعه شاسی و با Wegmann همکاری کند.

در این راستا، دو نمونه اولیه با اجزای مختلف با هدف بهبود تانک لئوپارد ۱ برای مطابقت با قدرت آتش مورد نیاز MBT-۷۰ ساخته شد. هدف از این بهینه سازی‌ها افزایش احتمال اصابت اولین شلیک در برد بیش از ۲۰۰۰ متر بود. همچنین افزایش توانایی درگیری دقیق با اهداف متحرک با استفاده از سیستم کنترل آتش کامپیوتری یکی دیگر از اهداف اصلی توسعه آزمایشی بود. تانک‌های ساخته شده با نام مستعار کیلر بودند.

برای مطالعه بیشتر:

رتبه بندی برترین تانک های جهان

مرگبارترین پهپادهای جهان کدامند؟

برترین موشک ضد تانک نسل دوم شوروی

دو نمونه اولیه (ET۰۱ و ET۰۲) توسط Keiler در سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰ ساخته شد که هر دو از موتور MB۸۷۲ نیرو می‌گرفتند. پس از فراز و نشیب‌های فراوان در سال ۱۹۷۱، نام پروژه MBT-۷۰ به Leopard-۲ تغییر یافت. در همان سال، ۱۷ نمونه اولیه سفارش داده شد، اما تنها ۱۶ بدنه ساخته شد، زیرا تولید بدنه PT۱۲ لغو شد. برجک‌ها از T۱ تا T۱۷ و بدنه از PT۱ تا PT۱۷ نامگذاری شدند. این نمونه‌های اولیه برای انجام آزمایش‌های متعدد، از اجزا و مفاهیم مورد نیاز و متفاوت برای توسعه تانک تولید شدند و هر نمونه دارای اجزایی بود که در نمونه‌های دیگر یافت نشد. ده فروند از این برجک‌ها مجهز به توپ‌های ۱۰۵ میلی متری و هفت نمونه اولیه مجهز به یک توپ ۱۲۰ میلی متری بودند.

برجک جوش داده شده از زره فاصله دار استفاده می‌کرد که از دو صفحه فولادی تشکیل شده بود. نمونه‌های اولیه مجهز به برد یاب نوری EMES-۱۲ و سیستم کنترل آتش بودند که بعد‌ها در لئوپارد ۱A۴ مورد استفاده قرار گرفت. برجک T۱۴ برای نصب ماژول‌های ضد زره جدید اصلاح شد و مجهز به سیستم تثبیت کننده و محرک تمام برقی بود. این برجک به طور مشترک توسط جنرال الکتریک و AEG Telefunken ساخته شده است.

در ژوئیه ۱۹۷۳، توافق نامه‌ای بین وزارتخانه‌های دفاع آلمان و ایالات متحده برای استانداردسازی تانک‌های جنگی اصلی (MBT) به نفع ناتو امضا شد. با توجه به همکاری مشترک قبلی در طراحی MBT-۷۰، تصمیم بر این شد که قطعاتی که به طور کامل توسط شرکت‌های آلمانی برای لئوپارد ۲ ساخته شده بود در نمونه اولیه تانک آبرامز استفاده شود که باعث کاهش هزینه طراحی XM۱ Abrams شد.

طبق قوانین آمریکا، امکان دخالت در تولید تانک XM۱ Abrams توسط شرکت آلمانی وجود نداشت. در نتیجه، اصلاح نمونه‌های اولیه Leopard-۲ برای برآورده کردن الزامات ارتش ایالات متحده در نظر گرفته شد. در ۱۱ دسامبر ۱۹۷۴، یادداشت تفاهمی بین آلمان و ایالات متحده امضا شد که ایالات متحده را ملزم می‌کرد نسخه اصلاح شده لئوپارد-۲ را در برابر نمونه‌های اولیه XM۱ آزمایش کند. 

نسخه سخت‌تر تانک Leopard ۲، یعنی  Leopard ۲AV برای برآورده کردن الزامات ایالات متحده و آخرین حفاظت توسعه داده شد. الزامات وزارت دفاع آلمان برجک T۱۴ به عنوان برجک اصلی لئوپارد ۲AV مورد استفاده قرار گرفت، اما دستیابی به سطح حفاظت لازم برای بدنه نیاز به تحقیقات بیشتری داشت تا اینکه آزمایشات بالستیک نهایی در ژوئن ۱۹۷۶ انجام شد. ایالات متحده ترجیح داد از لیزر ساخت ایالات متحده استفاده کند.

در مقایسه با نمونه‌های اولیه Leopard ۲، نمونه اولیه AV دارای یک سیستم کنترل آتش به همراه برد یاب نوری EMES-۱۲ بود. تغییراتی مانند افزودن دید فرمانده PERI R۱۲ با نور مادون قرمز، نارنجک انداز ضد پیاده نظام برد کوتاه، نورافکن جمع شونده، نورافکن ثابت، دوربین دید در شب جمع شونده، APU و دستیار بارگیری مکانیکی از جمله موارد اضافه شده به نمونه اولیه AV بودند.

به دلیل طراحی و تولید طولانی‌تر از حد انتظار Leopard ۲AV، امکان ارسال Leopard ۲AV به ایالات متحده و انجام آزمایشات در ایالات متحده قبل از ۱ سپتامبر ۱۹۷۶ وجود نداشت. با وجود تلاش‌های آلمان برای ارزیابی Leopard ۲AV در همان زمان، ارتش ایالات متحده تصمیم گرفت منتظر Leopard ۲AV نباشد و نمونه‌های اولیه XM۱ ساخته شده توسط کرایسلر و جنرال موتورز را آزمایش کرد. آلمانی‌ها دو نمونه اولیه از بدنه و سه برجک را به ایالات متحده فرستادند: PT۲۰ با استفاده از یک اسلحه ۱۰۵ میلی متری L۷ با سیستم کنترل آتش هیوز و PT۱۹ دوم با همان سیستم کنترل آتش هیوز، اما با توپ ۱۲۰ میلی متری راین متال.

سومین نمونه اولیه PT۲۱ نام داشت که مجهز به سیستم کنترل آتش Krupp Atlas Elektronik EMES-۱۳ و توپ ۱۲۰ میلی متری راین متال بود. مطالعه‌ای که توسط شرکت آمریکایی FMC انجام شد نشان داد که ساخت Leopard ۲AV تحت لیسانس در ایالات متحده از محدودیت‌های تعیین شده توسط ارتش ایالات متحده تجاوز نمی‌کند؛ بنابراین طراحی Leopard ۲AV به طور کامل الزامات ایالات متحده را برآورده می‌کند. اما پس از دریافت مجوز برای ساخت Leopard ۲AV، FMC تصمیم گرفت که پیشنهاد فنی ارائه نکند، زیرا شانس کمی برای پذیرش خودرویی که در ایالات متحده توسعه نیافته بود وجود داشت. به همین دلیل، تمرکز روی ویژگی‌ها و اجزای مشترک بین دو تانک بود. ارزیابی نظامی ایالات متحده نشان داد که XM۱ زره ویژه‌تری نسبت به Leopard ۲AV دارد. در آزمایشات مشخص شد که Leopard ۲AV عملکردی مشابه نمونه‌های XM۱ دارد، اما موتور توربین AGT-۱۵۰۰ حدود ۵۰ درصد سوخت بیشتری مصرف می‌کند. زنجیر چرخ در تانک Leopard ۲AV استقامت خوبی داشت، در حالی که زنجیر چرخ استفاده شده در نمونه اولیه XM۱ نتوانست نیاز‌های ارتش را برآورده کند. بازتاب حرارتی موتور دیزل MTU مورد استفاده در Leopard ۲AV بسیار کمتر از موتور توربین AGT-۱۵۰۰ مورد استفاده در XM۱ Abrams بود.

سیستم کنترل آتش در Leopard-۲ عملکرد بهتری داشت و تفنگ ۱۲۰ میلی متری برتری خود را نشان داد. هزینه‌های تولید پیش بینی شده برای یک تانک XM۱ در سال ۱۹۷۶ حدود ۷۲۸۰۰۰ دلار و هزینه یک Leopard ۲AV حدود  ۵۶۰۰۰ دلار بیشتر بود. اظهارات ضد و نقیضی در مورد دلایل رد تانک Leopard ۲AV توسط آمریکا ارائه شد. مانند سرعت بارگذاری کمتر برای شلیک، وزن کمتر تانک و همچنین سیستم تثبیت بهتر تانک XM۱ Abrams. این تصمیم در آن زمان مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان آلمانی قرار گرفت.

وزارت دفاع دولت فدرال آلمان غربی ۱۸۰۰ تانک لئوپارد ۲ را در سپتامبر ۱۹۷۷ سفارش داد تا در پنج دسته تولید شوند. پیمانکار اصلی Krauss-Maffei Wegmann (KMW) بود، اما Maschinenbau Kiel (MaK) نیز برای تولید ۴۵ درصد از تانک‌ها قرارداد بسته شد. اولین دسته شامل ۳۸۰ تانک بود که تحویل شش تانک برای سال ۱۹۷۹، ۱۱۴ تانک برای سال ۱۹۸۰، ۱۸۰ تانک برای سال ۱۹۸۱ و ۳۰۰ تانک در هر سال پس از آن برنامه ریزی شده بود.

این تانک از سال ۱۹۷۹ وارد خدمت شد و آلمان تا سال ۱۹۹۱ بیش از ۲۰۰۰ دستگاه تانک لئوپارد ۲ دریافت کرد. در دوران جنگ سرد شرکت KMW توانست ۱۶ دستگاه در ماه و شرکت MaK ماهانه ۹ دستگاه از این تانک را تولید کند. اما پس از پایان جنگ سرد تولید کاهش یافت، اما شرکت KMW همچنان ظرفیت تولید خود را حفظ کرده است.

مشخصات کلی تانک Leopard-2:

خدمه: ۴
طول برجک رو به جلو: ۹.۶۷ متر (مدل‌های ۲A۴ و ۲A۵) - ۱۰.۹۷ متر (مدل‌های ۲A۶ و ۲A۷+)
عرض: ۳.۷ متر (مدل ۲A۴) – ۳.۷۶ متر (۲A۵ و ۲A۶) – ۴ متر (مدل ۲A۷+)
ارتفاع: ۲.۷۹ متر (مدل ۲A۴) – ۳.۰۳ متر (۲A۵ و ۲A۶) – ۲.۶۴ متر (مدل ۲A۷+)
فاصله از زمین: ۰.۵۴ متر
عمق آبگیری بدون آماده سازی: ۱.۲ متر
عمق آبگیری با اسنورکل: ۴ متر
موتور: MTU MB ۸۷۳ Ka-۵۰۱ موتور دیزلی ۱۲ سیلندر توربوشارژ دوقلو با ۱۵۰۰ اسب بخار قدرت
ظرفیت سوخت: ۱۱۶۰ لیتر
سرعت: ۷۲ کیلومتر در ساعت – عقب ۳۱ کیلومتر در ساعت
برد: ۴۵۰ کیلومتر
وزن خالی: ۵۲ تن (مدل ۲A۴) – ۵۷.۳ تن (مدل ۲A۵) – ۵۷.۶ تن (مدل ۲A۶)
وزن رزمی: ۵۵.۱۵ تن (مدل ۲A۴) – ۵۹.۵ تن (مدل ۲A۵) – ۶۱.۷ تن (مدل ۲A۶) – ۶۷.۵ تن (مدل ۲A۷+)
زمان چرخش (۳۶۰ درجه): در ۱۰ ثانیه

تسلیحات  تانک لئوپارد-۲

– تفنگ صاف ۱۲۰ میلی‌متری Rh-۱۲۰ L/۴۴ و مسلسل ۷.۶۲ میلی‌متری (مدل‌های ۲ A۴ و ۲ A۵)
– اسلحه صاف ۱۲۰ میلی متری Rh-۱۲۰ L/۵۵ و مسلسل ۷.۶۲ میلی متری (مدل ۲A۶)
– اسلحه صاف ۱۲۰ میلی متری Rh-۱۲۰ L/۵۵ یا Rh-۱۲۰ L/۴۴، سیستم FLW ۲۰۰ با نارنجک انداز خودکار ۴۰ میلی متری و مسلسل ۷.۶۲ میلی متری یا مسلسل ۰.۵۰ MG (۲A۷+)