متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و هزار راه نرفته
رویداد۲۴ روزنامه شرق نوشت: بازنشستگان نیروی باتجربه هر کشورند که باید ضمن استفاده از تجربیات آن‌ها برای آیندگان، از حقوق و دریافتی مکفی برخوردار باشند تا هم کرامت انسانی آن‌ها حفظ شود و هم از جهت سلامت و معیشت در مضیقه قرار نگیرند. اما چندسالی است که به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی، فشار مضاعفی به بازنشستگان تحمیل می‌شود؛ به حدی که در مقاطع مختلف شاهد تجمع و اعتراض بازنشستگان کشوری و لشکری، خصوصا بازنشستگان تأمین اجتماعی هستیم. از این رو طبق مصوبه مجلس، دولت ملزم به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان شد تا باری از دوش این قشر جامعه برداشته شود.
اگرچه این قانون به صورت جسته و گریخته تا حدی اعمال شد، اما در برنامه ششم توسعه که به مدت دو سال مازاد تمدید شد، دولت همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را متوقف کرد. البته انتظار می‌رفت در برنامه هفتم توسعه این قانون را لحاظ کند، اما به نظر می‌رسد در این برنامه پنج‌ساله، این امر مهم مغفول مانده و دولت توجه لازم و کافی به این قشر عظیم جامعه ندارد. مسئله‌ای که می‌تواند علاوه بر فشاری که به این قشر جامعه وارد می‌کند، زمینه نارضایتی آن‌ها را فراهم کند. چراکه هیچ تناسبی بین حقوق دریافتی آن‌ها با میزان تورم وجود ندارد. ضمن اینکه صندوق‌های بیمه‌ای و به خصوص تأمین اجتماعی در برنامه هفتم توسعه، از مطالباتی که از دولت دارند محروم شده‌اند. چراکه دیون دولت که تاکنون در قالب سهام پرداخت می‌شده است را در برنامه هفتم حذف کرده‌اند.
اتفاقات اخیر انتقادات جدی جامعه را به همراه داشته است و مثلا هفته گذشته حسن صادقی، معاون دبیرکل خانه کارگر درباره حذف همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم توسعه گفته بود: «در برنامه توسعه نه‌تن‌ها چیزی را تحت عنوان همسان‌سازی حقوق نمی‌بینیم، بلکه ناهمسان‌سازی را مشاهده می‌کنیم». او همچنین در ادامه انتقادات خود بیان کرد: «زمانی که برنامه در حال اجرا متوقف می‌شود، انتظار دارید بیایند برای آینده همسان‌سازی را اجرا کنند؟ اگر می‌خواستند همسان‌سازی را اجرا کنند، خب حقوق را هم منطبق با تورم افزایش می‌دادند». رئیس اتحادیه پیش‌کسوتان جامعه کارگری همچنین تصریح کرد: «عامل عقب‌ماندن حقوق نسبت به تورم، دولت است، بنابراین شما از دولت و مجلس انتظار دارید که عقب‌افتادگی حقوق را در برنامه هفتم جبران کند؟ چشم من در این قضایا آب نمی‌خورد نه مجلس و نه دولت به دلیل هم‌فکری‌ای که با هم دارند، چیزی را تحت عنوان همسان‌سازی حقوق رقم بزنند». جدای از انتقادات او، اما به دلیل نادیده گرفته‌شدن همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم توسعه، برخی نمایندگان مجلس نسبت به این موضوع در صحن علنی تذکر دادند و خواستار توجه دولت و مجلس به این مهم شدند. سید جواد حسینی‌کیا نماینده مردم کرمانشاه (سنقرکلیایی) در تذکری به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان اشاره کرد و گفت: «بازنشستگان این روز‌ها از ما مطالبه دارند که موضوع همسان‌سازی اجرائی شود. انتظار می‌رود در برنامه هفتم توسعه حتما به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان توجه شده و این موضوع اجرائی شود». در ادامه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در پاسخ به حسینی‌کیا گفت: «فصل مربوط به این موضوع را مرعا گذاشته‌ایم و اکنون با دولت در حال رایزنی هستیم».
توافق اولیه برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان حاصل شد
علاوه بر او محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق با حضور در جمع خبرنگاران از توافق اولیه برای افزایش حقوق بازنشستگان و حرکت به سمت متناسب‌سازی حقوق آن‌ها با شاغلین در جلسه سه‌ساعته دوشنبه‌شب قالیباف، مخبر و رئیس سازمان برنامه و بودجه خبر داد. زنگنه با اشاره به مصوبه کمیسیون تلفیق در رابطه با بازنشستگان و توافقات صورت‌گرفته در این بخش با دولت گفت: «به جهت اهمیت بحث معیشت و حقوق بازنشستگان مواد مربوط به صندوق‌ها و همچنین بازنشستگان از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی به کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه ارجاع و قرار است این موارد در کمیسیون تلفیق مطرح شود».
او افزود: «(دوشنبه‌شب) ما یک جلسه سه‌ساعتی را با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه داشتیم الحمدلله در این جلسه به یک توافق اولیه برای افزایش حقوق بازنشستگان و حرکت به سمت متناسب‌سازی حقوق آن‌ها با شاغلین رسیدیم که ان‌شاءالله قرار شد متن جمع‌بندی آن آماده شده و امروز بعدازظهر (عصر سه‌شنبه) در کمیسیون تلفیق مطرح شود».
سخنگوی کمیسیون تلفیق تصریح کرد: «تلاش ما بر این اساس است که ان‌شاءالله تا پایان برنامه هفتم بتوانیم بحث متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با معیشت و شرایط را محقق کنیم».
به منظور توضیح بیشتر این مسئله با برخی نمایندگان به گفتگو نشستیم و نظر آن‌ها را درباره متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان جویا شدیم.
دولت برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان نیازمند ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است
جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلیفق برنامه هفتم توسعه در گفتگو با «شرق» درباره لازمه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که قالیباف وعده رایزنی با دولت برای اعمال این موضوع را داد، به «شرق» گفت: «همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم توسعه جایگاهی ندارد و دولت در این باره چیزی نیاورده است. مجلس هم مصوبه خاصی در این باره ندارد؛ اما در کمیسیون تلفیق پیشنهاداتی در این باره آورده‌ایم که دولت همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را در قانون بودجه ۱۴۰۳ اجرائی کند». او ادامه داد: «مجلس مدام با تذکر در این باره فشار می‌آورد، اما به دلیل اینکه نیازمند منابع است مجلس نمی‌تواند آن را در قالب طرح بیاورد و اصل ۷۵ می‌شود که خود به خود حذف خواهد شد. به همین دلیل ما اعضای کمیسیون تلفیق می‌کوشیم مقدمه و متنی تهیه کنیم تا با دولت در این باره به توافق برسیم. چراکه این موضوع رقم بالای ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز دارد».
کوچکی‌نژاد ارم‌ساداتی تأکید کرد: «اگر همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را کامل اجرا کنیم رقمی بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز است. مثلا شخصی که ۱۰ سال است بازنشسته شده و شش میلیون تومان حقوق می‌گیرد، وقتی همسان‌سازی و با هم‌تراز خود همسان‌سازی شود حقوقش ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان می‌شود که رقم قابل توجهی در جمع است».
او ادامه داد: «تعداد بازنشستگان کشوری و لشکری و تأمین اجتماعی و صندوق‌های دیگر حجم و جمعیت بسیار عظیمی هستند و نمی‌توانیم حقوق بخشی را همسان‌سازی کنیم و درباره بخشی دیگر این قانون را اعمال نکنیم؛ پس باید قانون همسان‌سازی را برای همه بازنشستگان اعمال کنیم. به همین دلیل پیش‌بینی ما این است که اگر دولت بخواهد جهتی بدهد و کاری انجام دهد نیاز به حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان دارد».
نماینده مردم رشت در مجلس یازدهم ادامه داد: «سال گذشته افزایش حقوق بازنشستگان با ترمیم یک میلیون تومان ۷۲ هزار میلیارد تومان شد و اگر چهار تا پنج میلیون تومان حقوق‌ها افزایش یابند، این افزایش رقم بالای ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود؛ لذا از آنجایی که صندوق تأمین اجتماعی وابسته به دولت است باید دولت به صندوق تأمین اجتماعی هم در این باره کمک کند چراکه بیشترین فشار را بازنشستگان تأمین اجتماعی تحمل می‌کنند».
عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم همچنین تأکید کرد: «به اعتقاد من باید جلسات بیشتری بین مجلس و دولت در‌این‌باره تشکیل شود تا حقوق‌ها ترمیم شوند و به چارچوبی برسند و منابع آن را تأمین کنند تا دولت نگوید من آن را اجرا نمی‌کنم؛ چراکه جامعه به هم می‌ریزد. از طرفی هم اگر نتوانیم منابع آن را تأمین کنیم و مثلا اسکناس چاپ کنیم یا استقراض کنیم، این تورم بالا به همه جامعه آسیب می‌زند؛ لذا باید همه این موارد را ببینیم و در نهایت افزایش حقوق بازنشستگان که حق آنهاست را اعمال کنیم».
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به اینکه آیا با توجه به بار مالی بالایی که به دولت وارد می‌شود، زیر بار این موضوع خواهد رفت، گفت: «دولت ناچار است این موضوع را قبول کند، راه دیگری ندارد. اگر منابع خارجی وارد کشور می‌شد و پول دارو‌ها از خارج تأمین می‌شد، می‌توانست کمک بزرگی به دولت باشد. به‌هر‌حال معتقدم دولت این کار را با همه سختی و فشار‌ها انجام خواهد داد و راهی جز همسان‌سازی حقوق بازنشستگان ندارد. مجلس هم ناچار است این موضوع را حل کند».
دخل و خرج بازنشستگان به‌هیچ‌وجه همخوانی ندارد
محمدعلی محسنی‌بندپی، نماینده مردم نوشهر در مجلس یازدهم هم در توضیح این موضوع به «شرق» گفت: «دخل‌و‌خرج همه آحاد جامعه باید همخوانی داشته باشد؛ در غیر این صورت ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی خودش را نشان می‌دهد».
او افزود: «بازنشستگان باید از همه جهات مورد حمایت قرار گیرند. من از موافقان همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و دائمی‌سازی حقوق بازنشستگان بودم و هستم؛ چراکه هرساله در زمان بررسی بودجه بازنشستگان تجمع می‌کردند و پیامک‌هایی ارسال می‌کردند و نگرانی به‌حق خود را به گوش مسئولان می‌رساندند و باید فکری برای حل این مشکل کنیم».
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: «با توجه به شرایط فعلی، حجت بر مجلس و دولت درباره همسان‌سازی و حمایت از بازنشستگان تمام است. صبح روز دوشنبه با وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی درباره شورای ملی سالمندان جلسه‌ای داشتیم. آنجا هم یکی از ابعادی که درمورد سالمندان باید به آن در کنار سلامت و رفاه سالمندان می‌پرداختیم اصل معیشت آن‌ها بود که باید مورد توجه قرار گیرد».
محسنی‌بندپی همچنین بیان کرد: «به اعتقاد من مهم‌ترین مطالبه بازنشستگان درحال‌حاضر تعادل بین هزینه‌ها و درآمدهایشان است که هیچ‌گونه سنخیتی بین آن‌ها وجود ندارد؛ بنابراین بر مجلس و دولت واجب است این موضوع را به شکلی حل کنند که فشار بیشتری در‌این‌باره به بازنشستگان عزیز وارد نشود».
دولت باید قانون همسان‌سازی بازنشستگان را اجرا کند
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درباره همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و رایزنی‌های صورت‌گرفته مجلس با دولت در‌این‌باره به «شرق» گفت: «یکی از مشکلات جدی بازنشستگان ضعف دریافتی آنهاست. وقتی کسی بازنشسته می‌شود، دیگر توان انجام کار دوباره یا انجام شغل جدید را ندارد و تنها تکیه‌گاه بازنشستگان حقوق سازمان بازنشستگی یا نهاد‌های دولتی و حاکمیتی است؛ بنابراین با توجه به حجم تورم حقوق بازنشستگان کفاف زندگی آن‌ها را نمی‌دهد و باید چاره‌ای در‌این‌باره بیندیشیم».
او ادامه داد: «بازنشستگان نیرو‌های باتجربه هر کشورند و در دنیا همواره از ظرفیت بازنشستگان برای انتقال تجربیات آن‌ها استفاده می‌شود. چیزی که در کشور ما به آن بها داده نمی‌شود. متأسفانه در کشور ما این ضعف نسبت به تجارب بازنشستگان وجود دارد. ضمن اینکه خود بازنشستگان مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند، نسبت به دریافت حقوق بازنشستگان سایر کشور‌ها هم دریافتی کمتری دارند؛ بنابراین همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را تبدیل به قانون کردیم؛ بنابراین وقتی موضوعی قانون می‌شود، محل اعتبار و بودجه هم پیش‌بینی می‌شود، اما اینکه چرا دولت آن را اجرا نمی‌کند، موضوعی است که مجلس باید با استفاده از ظرفیت نظارتی همه عوامل و عناصری که در این کار کوتاهی می‌کنند را بازخواست کند».
نماینده مردم قصرشیرین و سرپل‌ذهاب در مجلس یازدهم تأکید کرد: «بعد از تلفیق برنامه هفتم که احتمالا تا آخر ماه به اتمام می‌رسد، باید در اولین فرصت نسبت به اجرای این قانون نظارت لازم را انجام دهیم».
حیدری در پاسخ به اینکه همسان‌سازی بازنشستگان رقم قابل‌توجهی است، آیا دولت این بار مالی را تقبل می‌کند؟ گفت: «از آنجایی که این موضوع به قانون تبدیل شده است، دولت باید پیش‌بینی لازم بار مالی آن را هرساله در بودجه انجام دهد؛ بنابراین از آنجایی که مصوبه مجلس است قطعا این بار مالی پشتوانه مجلس را دارد».
برنامه مجلس برای حمایت درمانی و رفاهی بازنشستگان
عبدالعلی رحیمی‌مظفری، نماینده مردم سروستان در مجلس نیز از‌جمله نمایندگان موافق همسان‌سازی حقوق بازنشستگان است. او درباره همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم توسعه که قالیباف وعده رایزنی با دولت در‌این‌باره را داده بود به «شرق» گفت: «مجلس مصمم است بحث همسان‌سازی را نه تا فرمول ۹۰ درصد، اما تا حدامکان انجام دهد».
او افزود: «باید بررسی کنیم چقدر از همسان‌سازی در قالب حمایت‌های نقدی و افزایش حقوق‌ها انجام شود و تا چه میزان در قالب حمایت‌های درمانی و معیشتی اعمال شود. برنامه ما این است که حمایت‌های درمانی بازنشستگان را تا ۹۰ تا ۱۰۰ درصد رایگان کنیم و کسانی که فرزندانشان در شرف ازدواج هستند، بتوانیم حمایت‌هایی در‌این‌باره برای خرید جهیزیه یا تهیه مسکن آن‌ها در سال‌های اول زندگی بدون اینکه فشار‌های تورمی ایجاد کند، انجام دهیم».
رحیمی‌مظفری در ادامه گفت: «مجلس دنبال این است که کمکی به بازنشستگان در برنامه هفتم شود و باری از دوش آن‌ها برداشته شود».
این عضو کمیسیون انرژی مجلس دلیل مخالفت و مقاومت دولت در همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را بار مالی آن دانست و افزود: «درست است این امر برای دولت بار مالی دارد، اما ما حق نداریم با روح و روان بازنشستگان بازی کنیم». نماینده مردم سروستان در مجلس همچنین درخصوص جلسه مشترک رئیس مجلس و معاون‌اول رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه اظهار کرد: «از جزئیات جلسه اطلاعی ندارم، اما تلاشمان این است که راهی برای حل مشکلات بازنشستگان و کاهش فشار‌های مالی و معیشتی آن‌ها پیدا کنیم»؛ بنابراین طبق وعده قالیباف توافقی اولیه با دولت درباره همسان‌سازی حقوق بازنشستگان صورت گرفته است و آن‌طور‌که زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق به خبرنگاران گفت، قرار است تا پایان برنامه هفتم توسعه، بحث متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با معیشت و شرایط آن‌ها محقق شود.
