چه تحریم‎هایی نقض برجام است؟

سخنگوی کاخ سفید سه روز گذشته مطرح کرد که آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا و کانادا با انتشار بیانیه‌ای با اشاره به وضعیت حلب هشدار دادند که ممکن است تحریم‌های مضاعفی را علیه حامیان بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه به عمل آورند. البته طرح این مسئله تازگی ندارد اما تاکید برآن از سوی سخنگوی کاخ سفید معنای جدید پیدا می‎کند.

روسیه و ایران دو کشور حامی بشار اسد هستند که در آزادسازی حلب نقش مهمی برعهده دارند، اما مسئله این است به چه دلیل آمریکا و متحدان اروپایی‎اش بابت کمک به آزادی حلب می‎خواهند درصدد تحریم حامیان آن برآیند و در صورت عملی شدن این ادعا به خصوص درباره ایران که یکی از متحدان محسوب می‎شود، آیا دست به نقض برجام نزده‎اند؟ همزمان با این اظهارنظر نیز نخست وزیر بریتانیا نیز خبر از همکاری با کشورهای خلیج‎فارس بر علیه ایران داده است که آن هم جای شگفتی دارد.

قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امورخارجه در این رابطه که آیا با ایجاد تحریم‎های جدید برجام نقض می‎شود یا خیر، در گفت‎وگو با رویداد۲۴ گفت: ایران و کشورهای 1+5 بر سرتحریم‎های مربوط به مسئله هسته‎ای توافق کرده‎اند و تحریم‎های دیگر به این موضوع ربط پیدا نمی‎کند، بنابراین در صورتی که به این قطعیت برسند و درصدد برآیند تا آن را به مرحله اجرا گذارند به توافق هسته‎ای بی‎ربط است.

وی در ادامه اضافه کرد: البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که بحث مورد نظر با روح برجام مخالفت دارد و هنوز نمی‎دانیم بنا را بر چه پایه‎ای خواهند گذاشت، درصورتی که زمینه‎های مورد نظرشان مسائل هواپیمایی و انرژی باشد در این حالت با برجام دچار تناقض می‎شود.

محبعلی درباره پیام غربی‎ها در صورت قطعی شدن تصمیم مورد اشاره، توضیح داد: مسئله سوریه یک بحث بین‎المللی به حساب می‎آید و طبیعی به نظر می‎رسد، زمانی که یکی از طرفین در این ارتباط  موقعیت بالاتری داشته باشد و در میدان برای استفاده از ابزارهای سیاسی تلاش کند، بیش از سایر کشورها مورد هدف قرار می‎گیرد.

مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در ادامه بیان کرد: روسیه و ایران مانع سقوط حلب شده‎اند و باقی‎مانده شرق حلب هم توسط دولت سوریه بازپس‎گیری خواهد شد و به نظر می‎رسد این موفقیت توسط ائتلاف تحت حمایت روسیه که شامل ایران، سوریه و حزب‎الله است، پیش از جا‎به‏‎جایی قدرت در آمریکا صورت گیرد، بنابراین طرف مقابل تمام تلاش خود را به کار بسته تا چنین روی ندهد.

وی در ادامه اظهار داشت: تا زمان انتقال قدرت در آمریکا باید منتظر ماند و دید چه تصمیم‎هایی گرفته می‎شود زیرا الان نمی‎دانیم نوع ابزارهای مورد استفاده چیست. برخی تحلیل‎ها مبنی بر پیش‎دستی مجلس آمریکا (تمدید تحریم‎ها بر علیه ایران) برای ایجاد ممانعت از به انزوا کشیده شدن این کشور پس از روی کارآمدن ترامپ به خصوص درباره برجام، مطرح هست اما این‎ها براساس تئوری توطئه طرح می‎شود و خیلی جدی نیست.

محبعلی افزود: جمهوری‎خواهان در طول مذاکرات هسته‎ای نشان دادند که به شدت با برجام مخالفت دارند اما اتفاقی که اخیرا در کنگره افتاد نشان از یک اجماع بین دموکرات‎ها و جمهوری‎خواهان داشت و مسئله فوق هم درباره قانون ایسا که مربوط به تحریم‎های پیش از اعمال مسئله هسته‎ای بر ایران بود، صورت گرفت که اساس آن به اتهاماتی مانند تروریسم یا مواردی از این دست برمی‎گردد. لذا اگر بخواهیم تحلیل‎مان را براساس تئوری توطئه مطرح سازیم بدین معنا است که خیلی دقیق نسبت به آن نگاه نکرده‎ایم.

مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه درباره اظهار نظر «ترزا می» درخصوص همکاری با کشورهای خاورمیانه بر علیه ایران نیز تصریح کرد: مسائل ایران و غرب چندین مورد است که یکی از آن‎ها به تحولات منطقه برمی‎گردد. به عبارتی دیگر موضوعات صلح خاورمیانه یا امنیت اسرائیل و حمایت ایران از حزب‎الله از جمله مواردی بوده که همواره بر سر آن بحث و بررسی‎های فراوانی صورت گرفته است و تمامی ندارد.

وی دراین‎باره یادآور شد: مطالب فوق به مسائل بین ایران و غرب مربوط می‎شود که حل‌وفصل آن هم شیوه‎های مجزایی را طلب می‎کند، اما در رابطه با نظرات اخیر خانم «ترزا می» باید گفت که انگلیسی‎ها علاقمند هستند تا روابط‎شان را با کشورهای عربی به خصوص عربستان‎سعودی به دلیل خرید تسلیحات نظامی که بازار قوی هم به حساب می‎آید، حفظ کنند و آن را از دست ندهند بنابراین با شنیدن چنین سخنانی نباید تعجب کرد.

محبعلی دررابطه با بهترین واکنش ایران گفت: در برابر هر مسئله دیپلماتیکی باید اقدام متقابل داشت، اما در این خصوص چند نکته را نباید فراموش کرد اول آنکه از هر حرکتی که منجر به نقض برجام شود، باید پرهیز کرد زیرا تحریم‎ها به طور اتوماتیک برمی‎گردد. مسئله دیگر این است که جامعه بین‎المللی یکدست نیست و منافع کشورها با یکدیگر متفاوت است، بنابراین با هر کشوری باید متناسب با منافع آن ارتباط برقرار کرد تا بتوان دوستانی را یافت.