موضع ترکیه در قبال سوریه تغییر کرده است؟

وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه روز گذشته در مسکو روسیه نشست سه جانبه‌ای داشتند که نتیجه آن انتشار بیانیه‌ای مبنی بر حمایت کامل خود از حاکمیت، استقلال، یکپارچگی و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه به عنوان یک دولت چند نژادی، چند مذهبی، غیرفرقه‌ای و دمکراتیک بود. 

وزرای خارجه هم چنین بر عزم خود برای مبارزه مشترک با داعش و النصره و تفکیک میان آن‌ها و گروه‌های معارضه مسلح تاکید کردند. 

مسئولان کشورهای ترکیه تا پیش ازاین، بر اینکه «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه باید در مرحله انتقالی قرار گیرد، اصرار داشت. اما حضور در نشست مسکو با کشورهای ایران و روسیه این گمانه‎زنی‌ها را ایجاد کرده که مواضع ترکیه در قبال سوریه تغییر کرده و چه بسا از ائتلاف سعودی- آمریکایی- قطری فاصله بگیرد. 

افشار سلیمانی، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان و کار‌شناس معاونت آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در گفت‎وگو با رویداد۲۴  درباره این نشست گفت: ترکیه مواضع خود را به مرورزمان تغییر داده و این روند پیش از کودتای نافرجام در این کشور آغاز شده بود. ترکیه تلاش کرد تا مسائل خود را با روسیه بعد از قضییه سقوط جنگنده روس بالانس کند، بعد از کودتا نیز در رابطه با سوریه به ویژه قضییه بشار اسد، مواضع خود را تغییر داد. 

وی در ادامه اضافه کرد: گرچه بعضی مواقع اظهار نظرهایی مطرح می‌شود، اما در مجموع ترکیه به دنبال تغییر موضع بود و این مسئله بیشتر پس از آزادی حلب خود را به نمایش گذاشت. نشست دیروز در مسکو نشان داد، ترکیه تمایل دارد به صورت علنی‌تر مواضع خود در رابطه با تغییرات مورد بحث را برجسته کند. 

سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان درباره عوامل این تغییر موضع، توضیح داد: دنیای سیاست، دنیای واقعیات است. بعضی از کشور‌ها به واقعیات نظام بین الملل توجه می‌کنند و تغییر موضع می‌دهند، بنابراین ترکیه مواضع خود را تغییر داد، کشورهای دیگر هم دست به این کار خواهند زد و به نظر می‌رسد این حکایت که «ماهی را هر وقت از آب بگیرند، تازه است» همیشه مورد استفاده دارد، زیرا در حال حاضر زمان «مشارکت کردن» است. 

سلیمانی در ادامه تاکید کرد: دلایل دیگری هم در مورد ترکیه می‌توان به آن اضافه کرد. مناسبات ترکیه با آمریکا و برخی از کشورهای عربی بعد از کوتای نافرجام درون این کشور دچار خدشه شد و اتحادی که در سال‌های اخیر دیده می‌شد، کمرنگ به نظر رسید. 

وی در این باره توضیح داد: ترکیه به عربستان چراغ سبز نشان داده بود که در ائتلاف یمن ورود پیدا کند اما این کار را عملی نساخت، البته در جریان کودتا اخبار متنوعی درباره وجود دست‌هایی از سوی کشور عربستان برای کودتا مطرح شد که درباره آن موشکافی صورت نگرفت و نماینده عربستان هم بعد ازآن به این کشور سفر کرد. 

این کار‌شناس معاونت آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در ادامه افزود: مشکل ترکیه این بود که کرد‌ها مهار شوند و نتوانند از مسیرغرب فرات با پ. ک. ک ارتباط برقرار سازند، زیرا بحث خودمختاری کردهای سوریه بیان شده بودو اگر این مسئله جامه عمل پوشانده شود به ضرر ترکیه تمام خواهد شد. 

سلیمانی درادامه اظهار داشت: در مجموع این سه کشور (ایران، روسیه، ترکیه) در یک نشست مسائلی را مطرح کردند اما مشکلات کشور سوریه به این راحتی‌ها برطرف نمی‌شود زیرا درگیر بازیگران دیگراست که باید رصد شوند. به طور نمونه می‌توان به رئیس جمهور آمریکا اشاره کرد که ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید می‌شود و درباره تصمیم گیری‌هایش خبری در دست نیست، هرچند «ترامپ» چراغ سبز به پوتین نشان داده، اما باید منتظرماند. 

وی در رابطه با دیگر کشور‌ها که درآینده مواضع خود را در قبال سوریه تغییر خواهند داد، تصریح کرد: در سیاست خارجی این اتفاق می‌افتد که کشورهای دیگر براساس منافع ملی مواضع خود را تغییردهند. مورد قابل اشاره، آمریکا بود که از گزینه نظامی برای برکناری «بشار اسد» پشیمان شد و تا حدودی حمایت‌ها را از مخالفان اسد کم کرد و منتظر روند تحولات شد. حتی عربستان به شدت گذشته بر علیه سوریه دیگر وارد میدان نمی‌شود.