چرا باقر قالیباف به سود ابراهیم رئیسی کنار نمی‌رود؟

رویداد۲۴- قالیباف یا رئیسی؟ کدامیک کاندیدای نهایی مورد حمایت اصولگرایان خواهد بود. آیا یکی از این دو نفر به سود دیگری از کاندیداتوری انصراف خواهد داد؟ بسیاری بر این باورند که باقر قالیباف تا پایان نخواهد ماند و در نهایت به سود رئیسی انصراف خواهد داد اما پیشینه شهردار تهران حکایت دیگری دارد. در این نوشتار تلاش می‌کنم تا بگویم چرا باقر قالیباف تا پایان در رقابت انتخابات ریاست جمهوری باقی خواهد ماند.

باقر قالیباف برای سومین بار وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد. فرمانده اسبق نیروی انتظامی و شهردار فعلی تهران پیش از این دو بار در این عرصه شکست خورده است. ابتدا در سال ۸۴ و دومی همین چهار سال پیش. او در سال ۱۳۸۴ در هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری پس از آنکه انتخاب اول اصولگرایان نبود به صورت مستقل وارد صحنه شد، اما شکست خورد. او تنها چهار میلیون رأی کسب کرد و در رتبه چهارم از میان هفت نامزد انتخابات قرار گرفت. قالیباف بلافاصله پس از آن انتخابات، شهردار تهران شد و تا به امروز هم در این سمت باقی مانده است.

سال ۱۳۹۲ برای شهردار تهران کمی متفاوت بود. او بر خلاف سال ۸۴ نه تنها مستقل به میدان نیامد بلکه به اتفاق حدادعادل و علی اکبر ولایتی ائتلاف ۲+۱ را تشکیل دادند مدعی شدند هرگز با هم رقابت نخواهند کرد و در نهایت دو نفر از این مثلث به سود نفر سوم کنار می‌رود. همین وعده باعث شد بسیاری از اصولگرایان حول این ائتلاف جمع شوند اما بازی به هم خورد. از سویی سعید جلیلی هم وارد عرصه شد و با حمایتی که از مصباح یزدی کسب کرد باعث انشقاق در اصولگرایان شد و از سوی دیگر این سه نفر افرادی نبودند که حاضر باشند خود را فدای دیگری و یا حتی مصالح جریانی کنند. حدادعادل در روزهای پایانی کنار رفت اما در بیانیه خود حاضر به اعلام نام فردی که به سود او کناره گیری کرده نشد. قالیباف و ولایتی هم هر دو تا پایان ماندند. سرانجام کار باز هم برای شهردار تهران شکست بود و دیگر هیچ. او در سال ٩٢ از چند جهت شکست خورد؛ اول اینکه متهم به پیمان شکنی در ائتلاف ۱+۲ شد. مهم نیست سهم هر کدام از آن سه نفر در شکست ائتلاف چقدر بود، مهم این است که یکی از آنان باقر قالیباف بود. از سوی دیگر ماندن او در کنار سایر کاندیداهای اصولگرا باعث شکست این جریان شد؛ شکست سنگینی که در غیاب کاندیداهای حداکثری رقیب سنتی رقم خورد. شکست سوم افت شدید محبوبیت شهردار تهران در شهری بود که در آن هر چه کاشته بود تا به وقت ریاست جمهوری درو کند، دود شد و به آسمان رفت. پیش از این باقر قالیباف تلاش می کرد با استفاده از سبقه خود در دفاع مقدس و سپاه، همچنان خود را در جبهه اصولگرایان تعریف کند و در عین حال به واسطه برخی اظهارنظرها و حتی نوع لباس پوشیدن و تصاویر منتشره از او، جایی بین طبقه متوسط برای خود باز کند. اما هر گز موفق نشد و همچنان هم برای او در بر همین پاشنه می چرخد. از سویی دیگر باقر قالیباف هیچ گاه موفق نشد مرد شماره یک اصولگرایان باشد. او همواره انتخاب دوم و یا چندم بوده است. اکنون هم همینطور است. انتخاب اول اصولگرایان ابراهیم رئیسی است.

بسیاری تصور می‌کردند باقر قالیباف پس از دو شکست در دو انتخابات کمی واقع گرا شده و رویای حضور در پاستور را رها خواهد کرد. سخنان اخیر شهردار تهران رنگ و بوی دلواپسی به خود گرفته است، اما همچنان یکی به میخ و یکی به نعل می زند. او از سویی در سال ٨۵ و در شهرداری تهران می گوید باید ١٠ درصد از مشاغل مدیریتی در اختیار زنان قرار گیرد و از سویی دیگر سال ٩٣ و در نماز جمعه تهران دلواپس حجاب و عفاف می شود و می گوید: «ما غیرت دینی داریم، حرف ما این است که نباید اجازه دهیم یک خانم در طول زمان معاشرت بیشتری با نامحرمان داشته باشد تا با محرمان خود و شوهر و فرزندش، زیرا این موضوع کانون خانواده را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. حرفی که در شهرداری تهران زده ایم این بوده است که اگر در یک اتاق، یک مجموعه کاری که با هم همکاری می کنند و سه یا چهار نفر آنها آقا و سه چهار نفر دیگر خانم هستند و همه در یک رابطه مثلادر رابطه با بودجه فعالیت می کنند، می توان کاری کرد که آن چهار خانم در یک اتاق و چهار آقا در اتاق دیگری کار کنند». هرچند سخنان او و ابلاغ نامه ای به زیر مجموعه های شهرداری تهران برای تفکیک محیط کار زنان و مردان، تغییر خاصی در نوع پوشش و محیط کاری شاغلان در زیرمجموعه قالیباف ایجاد نکرد.

او تصمیم گرفته وجهه سیاسی اصولگرایی خود را برجسته کند. انتقاد از مذاکرات هسته‌ای و سیاست‌های دولت روحانی در همین بستر می گنجد. درحالی که دولت روحانی در میانه مذاکراتی دشوار با ١+۵ بود و سعی بر رفع تحریم ها و بهبود جایگاه ایران در عرصه بین المللی داشت، ساکنان شهر تهران شاهد نصب بیلبوردهای تبلیغاتی علیه دیپلماسی دولت در نقاط مختلف پایتخت بودند که برخلاف سیاست‌های رسمی دولت بود. اما شهردار تهران در همین شهری که بیلبوردهایی با تصویر اوباما و با عنوان «شمر زمانه ات را بشناس» نصب شده بود، تعدادی از بهترین آثار هنری جهان را هم به تصویر کشید؛ تهران به مثابه گالری بزرگ هنری. قطعا آن بیلبوردهای شمرگونه برای دلربایی از اصولگرایان و دلواپسان بود و تابلوهای هنری برای اقناع طبقه متوسط شهری؛ طبقه ای که باید قانع می شد باقر قالیباف با دیگر اصولگرایان تفاوت دارد؛ اصولگرایانی که باید می پذیرفتند باقر قالیباف به اصول آنان پایبند است. کنش سیاسی زیگزاگی شهردار تهران همچنان ادامه دارد و او در میانه اصولگرایی و جذابیت اجتماعی گرفتار است. آنچه از شواهد امر پیداست، انتخابات ریاست جمهوری سال ٩۶ هم چهره ای تکراری به خود دید. باقر قالیباف؛ مرد همیشه دوم.

حالا او با خیل عظیمی از کاندیداهای اصولگرا  رقابت نمی‌کند. رقیب او در اردوگاه خودی ابراهیم رئیسی است. بسیاری از اصولگرایان از حالا توقع دارند تا باقر قالیباف در لحظه آخر به سود رئیسی کناره گیری کند. او اما این کار را نخواهد کرد. به گفته امیر محبیان، تحلیلگر سیاسی اصولگرا، این انتخابات شرایطی دارد که شاید تجربه سیاسی رئیسی نتواند فشار آن را تحمل کند. باقر قالیباف خود را مستحق ترین فرد در اصولگرایان برای نکیه بر کرسی ریاست جمهوری می‌داند. ۱۲ سال سابقه اداره شهر تهران و فرماندهی نیروی انتظامی سابقه مدیریت قالیباف در امور اجرایی است و رئیسی هیچکدام این‌ها را ندارد.

شهردار تهران پیش از این و در سال ۹۲ هم ثابت کرده حتی اگر شانس کمی هم برای پیروزی دارا باشد ترجیح می‌دهد از آن شانس استفاده کند.

او حق خود می‌داند یکبار هم که شده انتخاب اول اصولگرایان باشد. مردی که ۱۲ سال در صف اصولگرایان معطل مانده و هرگز به مقابل گیشه نرسیده حالا چرا باید باز هم از خودش بگذرد؟

اما ۳ دلیل اساسی تر برای اینکه چرا شهردار تهران انصراف نخواهد داد وجود دارد.

اولا ابراهیم رئیسی فاقد جذابیت‌های لازم برای رای آوری است. بسیاری از اصولگرایان هم این را می‌دانند که شخصیت و جایگاه و پیشینه رئیسی کار را برای رای گرفتن از طبقه متوسط شهری (که معمولا سرنوشت انتخابات را رقم می‌زنند) دشوار می‌کند. قالیباف نمی‌خواهد به سود کاندیدای شکست خورده کناره‌گیری کند.

ثانیا با احتمال پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر تهران، باقر قالیباف چند ماه دیگر شهردار سابق تهران خواهد بود! اکنون که صندلی شهرداری هم لرزان است چه بهتر که شانس خود را برای ارتقا بیازماید.

ثالثا باقر قالیباف چیزی برای از دست دادن ندارد. او به شکست عادت کرده است. باخت در این انتخابات حیثیت سیاسی او را خدشه دار نخواهد کرد چرا که پیش از این دوبار این واقعه را تجربه کرده است. اما شرایط برای ابراهیم رئیسی به گونه‌ای دیگر است.

مسعود کاظمی
منبع: دوات