مشخصات سامانه گنبد آهنین

رویداد۲۴ حسین فلاحی: گنبد آهنین یک سامانه دفاع موشکی اسرائیلی است که توسط شرکت رافائل ساخته شده است. این پروژه که از سال ۲۰۰۵ آغازشده بود در سال ۲۰۰۷ توسعه یافت. گنبد آهنین برای پوشش شهر‌ها در برابر موشک‌های بالستیک کوتاه برد دشمن، راکت‌های توپخانه و گلوله‌های توپخانه ۱۵۵ میلی متری طراحی شد.  گنبد آهنین برای رهگیری موشک‌های بالستیک مانند اسکاد، راکت‌های توپخانه و گلوله‌های توپخانه‌ای که از فواصل ۴ تا ۷۰ کیلومتری شلیک می‌شوند در نظر گرفته شده است.

این سیستم دفاع موشکی برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ مستقر شد. از آن زمان این سامانه، کارایی خود را به خوبی  ثابت کرد و جان بسیاری را نجات داد. تعدادی از کشور‌های جهان علاقه خود را برای خرید این سامانه دفاع موشکی از اسرائیل اعلام کردند. در سال ۲۰۲۱ اسرائیل موافقت کرد که به ایالات متحده اجازه دهد تا باتری های سامانه‌های دفاع موشکی گنبد آهنین را در پایگاه‌های نظامی در خلیج فارس، اروپا و آسیا مستقر کند. در سال ۲۰۲۲ دو باتری از سیستم Iron Dome به ارتش ایالات متحده تحویل داده شد.

مقامات اسرائیلی کارایی گنبد آهنین را ۷۵ تا ۹۵ درصد تخمین زدند. ادعا می‌شود که این سامانه نسبت به سایر سیستم‌های دفاع موشکی به ویژه در مقایسه با سیستم‌های قبلی مانند پاتریوت ایالات متحده کارآمدتر است. امروزه گنبد آهنین آزمایش شده‌ترین سپر موشکی است. این سامانه تاکنون صد‌ها موشک و راکت توپخانه‌ای را که توسط نظامیان فلسطینی پرتاب شده بود، رهگیری کرده است. گنبد آهنین تا سال ۲۰۱۵ در مجموع حدود ۱۵۰۰ هدف را با موفقیت رهگیری کرد. تلفات اسراییلی ها به دلیل شکست ناپذیری این سپر موشکی بسیار اندک بود.

عملکرد سامانه گنبد آهنین

یک باتری گنبد آهنین از ۳ تا ۴ پرتابگر، رادار، واحد مدیریت نبرد و کنترل موشک تشکیل شده است. اجزایی از جمله پرتابگر و پناهگاه مدیریت نبرد بر اساس فلاترک هستند. این‌ اجزا توسط کامیون‌های نظامی سنگین، مجهز به سیستم‌های بارگیری پالت شده حمل می‌شوند. رادار همچنین بر روی یک کامیون تخت حمل می‌شود و می‌توان آن را قبل از عملیات پیاده کرد؛ بنابراین تمام قطعات را می‌توان با کامیون‌های سنگین نظامی در یک سایت مختلف برداشت، حمل و تخلیه کرد. به نظر می‌رسد که تمام اجزای سیستم گنبد آهنی را می‌توان در حین سوار شدن به کامیون‌ها استفاده کرد. گزارش شده است که هر باتری قادر به محافظت از مساحت تقریباً ۱۵۰ کیلومتر مربع (تقریباً ۱۲x۱۲ کیلومتر) است.

نحوه عملکرد سامانه گنبد آهنین اسراییل

بیشتر بخوانید: مشخصات فنی سیستم موشکی ام ۱۴۲ هیمارس

هر پرتابگر گنبد آهنین دارای ۲۰ موشک رهگیر تامیر است. موشک تامیر ۳ متر طول و ۹۰ کیلوگرم وزن دارد. مجهز به سنسور‌های الکترواپتیکال و دارای باله‌های فرمان است. کلاهک آن دارای فیوز مجاورتی است. واحد پرتابگر از راه دور از طریق یک اتصال بی سیم امن مستقر شده و کار می‌کند. موشک‌های بارگذاری مجدد توسط یک کامیون نظامی دیگر با جرثقیل حمل می‌شوند.

 به گزارش رویداد۲۴ گنبد آهنین می‌تواند از شهر‌ها و اهداف مهم در برابر حملات عظیم موشکی و راکتی یا رگبار توپخانه محافظت کند. این سیستم می‌تواند به طور همزمان صد‌ها تهدید را ردیابی کرده و با آن‌ها درگیر شود. این سیستم دفاعی دارای قابلیت تبعیض است؛ بدین معنی که راکت ها و موشک‌هایی را که هیچ تهدیدی ایجاد نمی‌کنند نادیده می‌گیرد و فقط به سمت آن‌هایی شلیک می‌کند که در مناطق پرجمعیت فرود می‌آیند.

نحوه کارکرد سامانه دفاعی گنبد آهنین بدین شکل است که ابتدا رادار، پرتاب موشک یا گلوله توپ را شناسایی و رهگیری می کند و مسیر حرکت آن را زیر نظر دارد. سپس داده های هدف برای پردازش به واحد مدیریت نبرد Battle Management & Weapon Control (BMC) منتقل می شود.  این تنها جزء باتری Iron Dome است که در واقع سرنشین دار است. مسیر تهدید به سرعت تجزیه و تحلیل می شود و نقطه تاثیر مورد انتظار تخمین زده می شود. اگر مسیر تخمینی موشک یک تهدید حیاتی باشد، فرمانی در عرض چند ثانیه داده می شود و یک رهگیر علیه تهدید پرتاب می شود.

رهگیر به روز رسانی های مسیر را از BMC از طریق ارتباط uplink دریافت می کند. رهگیر به هدف نزدیک می شود و از جستجوگر رادار خود برای به دست آوردن هدف استفاده می کند. کلاهک هدف در یک منطقه بی طرف منفجر می شود، بنابراین آسیب جانبی به منطقه حفاظت شده کاهش می یابد.

گنبد آهنین قادر است طیف وسیعی از تهدیدات را مانند گلوله های خمپاره، راکت های کاتیوشا و انواع راکت های دیگر را رهگیری و از بین ببرد. این سامانه دفاعی علاوه بر نقش خود به عنوان یک سیستم C-RAM همچنین می تواند دفاع ترکیبی C-RAM و دفاع هوایی بسیار کوتاه برد (VSHORAD) را برای پایگاه های هوایی، مناطق استقرار نظامی و همچنین پوشش واحدهای مانور در سپاه، لشکر و تیپ، مناطق مسئولیت - حفاظت از عناصر ثابت و همچنین متحرک مانند پست های فرماندهی، واحدهای آتش توپخانه، تمرکز نیروها و غیره ارائه دهد.

این سیستم دفاعی می‌تواند روز و شب و در شرایط نامساعد جوی کار کند.  در سال ۲۰۱۴ قیمت یک رهگیری تنها ۲۰۰۰۰ دلار بود. قیمت کل باتری ۵۰ میلیون دلار است. در حال حاضر اسراییل یک سیستم لایه لایه پدافند هوایی مستقر کرده است. این شامل گنبد آهنین، زنجیر دیوید، پیکان ۲، پیکان ۳، سامانه‌های دفاع هوایی و موشک‌های ضد بالستیک و همچنین سلاح لیزری پرتو آهن است که برای دفاع هوایی استفاده می‌شود.

انواع سامانه گنبد آهنین

C-Dome: رافائل در سال ۲۰۱۴ از نسخه دریایی گنبد آهنین به نام C-Dome رونمایی کرد. C-Dome یک نسخه دریایی از گنبد آهنین است. این نسخه برای محافظت از کشتی‌های جنگی در برابر موشک‌ها و حملات دریایی طراحی شده است. این شامل یک جعبه پرتاب با ۱۰ موشک رهگیر تامیر است. این سامانه دفاع موشکی در سال ۲۰۲۳ با موفقیت آزمایش شد.

 گنبد بدون سرنشین: طراحی این نسخه برای مقابله با حملات پهپادهای بدون سرنشین بوده است.

مشخصات کلی سامانه گنبد آهنین

ورود به خدمت: سال 2011 
تعداد موشک: 20
طول موشک: 3 متر
قطر موشک: 0.16 متر
وزن موشک: 90 کیلوگرم
وزن کلاهک:؟
نوع کلاهک: تکه تکه شونده
برد آتش: 4 تا 70 کیلومتر
ارتفاع آتش: ؟
کشو مبدا: اسرائیل